vyaya व्यय
Definition: व्यय a. Liable to change, mutable, pershable; cf. अव्यय; सूक्ष्माभ्यो मूर्तिमात्राभ्यः संभवत्यव्ययाद् व्ययम् Ms.1.19. -यः 1 (a) Loss, disappearance, destruction; आपाद्यते नव्ययमन्तरायैः कच्चिन्महर्षेस्त्रिविधं तपस्तत् R.5.5;12.23. (b) Cost, sacrifice; प्राणव्ययेनापि मया विधेयः Māl.4.5; Ku.3.23. -2 Hindrance, obstacle; भूयस्तपोव्ययो मा भूत् R.15.37. -3 Decay, decline, overthrow, downfall. -4 Expenditure, expense, outlay, spending, applying to use (opp. आय); आये दुःखं व्यये दुःखं धिगर्थाः कष्टसंश्रयाः Pt.1.163; आया- धिकं व्ययं करोति 'he lives beyond his means'; R.5.12; 15.3; Ms.9.11. -5 Extravagance, prodigality. -6 wealth, money; भक्तावकाशाग्न्युदकमन्त्रोपकरणव्ययान् Y.2.276. -7 (In gram.) Inflection, declension. -Comp. -करणः, -करणकः a paymaster. -गुण a. prodigal, spendthrift. -पर a. lavish in expenditure; राजा व्ययपरो नित्यम् Pt.5.61. -पराङ्मुख a. stingy, niggardly; Y.1.83. -शील a. spendthrift, prodigal. -शुद्धिः f. defraying of expenses. -शेषः net balance that remains after expenditure; बाह्यं चाभ्यन्तरं चायं विद्याद् वर्षशतादपि । यथा पृष्टो न सज्येत व्ययशेषे च दर्शयेत् Kau. A.2.5. -सह a. inexhaustible.
|
|
Dictionary: Apte
Literary Sources:
Synonyms:
Wikipedia: |