kaska ityevam ādisu ca visarjanīyasya sakāraḥ vā yathāyogamādeśo bhavati kupvoḥ parataḥ. kaskaḥ. kautaskutaḥ. kuta āgataḥ ityaṇ. bhrātuṣputraḥ. śunaskarṇaḥ. sadyaskālaḥ. sadyaskrīḥ. krīṇāterayaṃ sampadāditvāt kvip pratyayaḥ, tatra bhavaḥ kratuḥ sādyaskraḥ. kāṃskān, kānāmreḍite 8-3-12 iti rutvamatra sarpiṣkuṇḍikā, dhanuṣkapālam, varhiṣpūlam, yajuṣpātram ityeṣāṃ pāṭhaḥ uttarapadasthasya api ṣatvaṃ yathā syāditi. paramasrpiḥphalam ityevam ādi pratyudāharaṇātiti pārāyaṇikā āhuḥ. bhāṣye vṛttau ca nityaṃ samāse 'nuttarapadasthasya 8-3-45 ityatra praramasarpiḥkuṇdikā ityetadeva pratyudāharaṇam. ayaskāṇḍaḥ. medaspiṇḍaḥ. avihitalakṣaṇa upacāraḥ kaskādiṣu draṣṭavyaḥ.

kaskādiṣu ca 8.3.48 kaska ityevam ādisu ca visarjanīyasya sakāraḥ vā yathāyogamādeśo bhavati kupvoḥ parataḥ. kaskaḥ. kautaskutaḥ. kuta āgataḥ ityaṇ. bhrātuṣputraḥ. śunaskarṇaḥ. sadyaskālaḥ. sadyaskrīḥ. krīṇāterayaṃ sampadāditvāt kvip pratyayaḥ, tatra bhavaḥ kratuḥ sādyaskraḥ. kāṃskān, kānāmreḍite 8.3.12 iti rutvamatra sarpiṣkuṇḍikā, dhanuṣkapālam, varhiṣpūlam, yajuṣpātram ityeṣāṃ pāṭhaḥ uttarapadasthasya api ṣatvaṃ yathā syāditi. paramasrpiḥphalam ityevam ādi pratyudāharaṇātiti pārāyaṇikā āhuḥ. bhāṣye vṛttau ca nityaṃ samāse 'nuttarapadasthasya 8.3.45 ityatra praramasarpiḥkuṇdikā ityetadeva pratyudāharaṇam. ayaskāṇḍaḥ. medaspiṇḍaḥ. avihitalakṣaṇa upacāraḥ kaskādiṣu draṣṭavyaḥ.

kaskādiṣu ca. , 8.3.48 "kutvoḥ" 8.3.37 ityasyāyamapavādaḥ. "yathāyogam()" iti. iṇaḥ paro yo visarjanīyastasya ṣakāraḥ, yastvanyastasya sakāra ityeṣa yathāyogārthaḥ "kaskaḥ" iti. sau parataḥ "kimaḥ kaḥ" 7.2.103 iti kādeśaḥ, dīpsāyāṃ dvirvacanam(). "kautaskutaḥ" iti. "pañcamyāstasil()" 5.3.7, "ku tihoḥ" 7.2.104 iti kimaḥ sthāne kubhāvaḥ, pūrvavad()dviruktiḥ, "tata āgataḥ" 4.3.74 ityaṇi kṛte "avyayānāṃ bhamātra" (vā.842) iti ṭilopaḥ. "bhrātuṣputraḥ" iti. yadā samāsastadā "ṛto vidyāyonisambandhebhyaḥ" 6.3.22 iti ṣaṣṭha()ā aluk(). "śuvaskarṇaḥ" iti. saṃjñāyām()" ṣṭha()ā ākrośe" 6.3.20 ityaluk(). asaṃjñāyāṃ tu samāse ()ākarṇa ityevaṃ bhavati. nanu ca sarpiṣkuṇḍikādīnāṃ "nityaṃ samāse'nuttarapadasthasya" 8.3.45 ityevaṃ ṣakāraḥ siddhaḥ, tatkiparthameṣāmiha pāṭhaḥ? ityata āha--"eṣām()" ityādi. pārāyaṇena dīvyantīti pārāyaṇikāḥ "tena dīvyati"4.4.2 itī ṭhak(). "bhāvye vṛttau ca" iti. anuttarapadasthasyeti kim()? paramasarpiḥkuṇḍiketi bhāṣye vṛttau ca pratyudāhmatam(); atastayoriha pāṭho nābhimato'mīṣāmiti darśayati. "avihitalakṣaṇaḥ" ityādinā kaskāderākṛtigaṇatāmācaṣṭe. cakāro'nuktasamuccayārtho bhavannevamarthaṃ dyotayati. visarjanīyasthānikayoḥ sakāraṣakārayoḥ "upacāraḥ" ityeṣā saṃjñā vihitā॥

kaskādiṣu ca 984, 8.3.48 eṣviṇa uttarasya visargasya ṣo'nyasya tu saḥ. iti saḥ. vyūḍhoraskaḥ॥

kaskādiṣu ca. `iṇa ityanuvartate. tacca pañcamyantam. `visarjanīyasya sa' ityato visarjanīyasyetyanuvartate. kaskādiṣviti viṣayasaptamī. kaskādigaṇe iṇaḥ parasya visargasya satvaṃ syādityarthaḥ. so'padādāvityataḥ sa iti prathamāntamanuvartate. kaskādiṣvaniṇaḥ parasya visargasya satvaṃ syādityarthaḥ. tadevaṃ vākyadvayaṃ sampadyate. kaskādiṣu tathāvidhānāmeva kṛtaṣatvasatvānāṃ nirdeśādayaṃ viṣayavibhāgaḥ. ><ka><payorapavāda iti. ><ka><payorityupalakṣaṇaṃ kupvoriti vihitavisargasyāpi. anyasya tu sa iti. prakṛte visargasya iṇaḥ paratvā'bhāvānna ṣatvaṃ, kintu satvamityarthaḥ. kām̐skāniti. anunāsikapakṣe rūpam. kāṃskāniti. anusvārapakṣe rūpam. atha kaskādigaṇaṃ paṭhati–kaska ityādinā. vāpsāyāṃ dvitve pūrvakhaṇḍe'kārātparasya visargasya satvam. `kaḥ ko'tra bhoḥ' iti prayoge tu saṃhitāvirahātsatvā'bhāvaḥ, `kaskādiṣu ce'tyasya `tayoyryāvāci saṃhitāyā'miti saṃhitādhikārasthātvādityāhuḥ. kotaskuta iti. vīpsāyāṃ dvirvacane kutaḥ-kuta āgata ityarthe tata āgata ityaṇ. `avyayānāṃ bhamātre ṭilopaḥ'. ata va nipātanā`davyayātyavi'ti na. sarpiṣkuṇḍiketi. atra iṇaḥ paratvātṣatvam. evaṃ dhuniṣkapālaṃ, catuṣkapālamityatrāpi. nanu kaskādigaṇe kāṃskānityatra satvasiddheḥ saṃpuṅkānāmityatra kāngrahaṇaṃ na kartavyamiti bhāvaḥ.

kaskādiṣu ca 143, 8.3.48 kaskādiṣu ca. "iṇa ityanuvartate. tacca pañcamyantam. "visarjanīyasya sa" ityato visarjanīyasyetyanuvartate. kaskādiṣviti viṣayasaptamī. kaskādigaṇe iṇaḥ parasya visargasya satvaṃ syādityarthaḥ. so'padādāvityataḥ sa iti prathamāntamanuvartate. kaskādiṣvaniṇaḥ parasya visargasya satvaṃ syādityarthaḥ. tadevaṃ vākyadvayaṃ sampadyate. kaskādiṣu tathāvidhānāmeva kṛtaṣatvasatvānāṃ nirdeśādayaṃ viṣayavibhāgaḥ. >

kaskādiṣu ca. atra `saupadādau' ityataḥ sa iti, `iṇaḥ ṣaḥ' iti sūtraṃ cānuvartate, tadāha-eṣviṇa uttakasyetyādi. kautaskuta iti. kutaḥ kuta āgata ityarthe avyayāttyapi prāpte gaṇapāṭhasāmathryādaṇityāhuḥ. `avyayānāṃ bhamātre' iti vakṣyamāṇenā'tra ṭilopaḥ. sarpiṃṣkuṇṭiketi. `nityaṃ samāse' ityeva siddhe iha pāṭhasya prayojanamasamāse vyapekṣāvirahe'pi ṣatvārthamityādi vakṣyati.

kaskādiṣu ca 116, 8.3.48 kaskādiṣu ca. atra "saupadādau" ityataḥ sa iti, "iṇaḥ ṣaḥ" iti sūtraṃ cānuvartate, tadāha-eṣviṇa uttakasyetyādi. kautaskuta iti. kutaḥ kuta āgata ityarthe avyayāttyapi prāpte gaṇapāṭhasāmathryādaṇityāhuḥ. "avyayānāṃ bhamātre" iti vakṣyamāṇenā'tra ṭilopaḥ. sarpiṃṣkuṇṭiketi. "nityaṃ samāse" ityeva siddhe iha pāṭhasya prayojanamasamāse vyapekṣāvirahe'pi ṣatvārthamityādi vakṣyati.