Kāśikāvṛttī1:
pūrveṇa vidyamānavattve pratiṣeddhe vikalpa ucyate. viśeṣavacane samānādhikarane
See More
pūrveṇa vidyamānavattve pratiṣeddhe vikalpa ucyate. viśeṣavacane samānādhikarane
āmantritānte parataḥ pūrvam āmantritaṃ bahuvacanāntaṃ vibhāṣitam avidyamānavad bhavati.
devāḥ śaraṇyāḥ, devāḥ śaraṇyāḥ. brāhamaṇā vaiyākaraṇāḥ, brāhmaṇāḥ vaiyākaraṇāḥ.
sāmānyavacanādhikāradeva viśeṣavacane iti siddhe viśeṣavacanagrahaṇaṃ vispaṣṭārtham. bhuvacanam
iti kim? māṇavaka jaṭilaka. nityam etad vidyamānavadeva. iti vāmanakāśikāyāṃ vṛttau
aṣṭamasya adhyāyasya prathamaḥ pādaḥ. aṣṭamādhyāyasya dvitīyaḥ pādaḥ.
Kāśikāvṛttī2:
vibhāṣitaṃ viśeṣavacane bahuvacanam 8.1.74 pūrveṇa vidyamānavattve pratiṣeddhe
See More
vibhāṣitaṃ viśeṣavacane bahuvacanam 8.1.74 pūrveṇa vidyamānavattve pratiṣeddhe vikalpa ucyate. viśeṣavacane samānādhikarane āmantritānte parataḥ pūrvam āmantritaṃ bahuvacanāntaṃ vibhāṣitam avidyamānavad bhavati. devāḥ śaraṇyāḥ, devāḥ śaraṇyāḥ. brāhamaṇā vaiyākaraṇāḥ, brāhmaṇāḥ vaiyākaraṇāḥ. sāmānyavacanādhikāradeva viśeṣavacane iti siddhe viśeṣavacanagrahaṇaṃ vispaṣṭārtham. bhuvacanam iti kim? māṇavaka jaṭilaka. nityam etad vidyamānavadeva. iti vāmanakāśikāyāṃ vṛttau aṣṭamasya adhyāyasya prathamaḥ pādaḥ. aṣṭamādhyāyasya dvitīyaḥ pādaḥ.
Nyāsa2:
vibhāṣitaṃ viśeṣavacane bahuvacanam?. , 8.1.74 pūrveṇa nityaṃ vidyamānavattve pr
See More
vibhāṣitaṃ viśeṣavacane bahuvacanam?. , 8.1.74 pūrveṇa nityaṃ vidyamānavattve prāpti vikalpārthamidaṃ vacanam(). "devāḥ śaraṇyāḥ" iti. yadā'vidyamānavattvaṃ tadā śaranyā ityasyāmantritādyudāttatvaṃ bhavati; anyathā nighātaḥ. evaṃ "brāāhṛṇā vaiyākaraṇāḥ" ityātrāpi vaiyākaraṇaśabdasyādyudāttatvam(), pākṣikanighātaśca veditavyaḥ.
atha viśeṣavacanaṃ kimartham(), yāvatā "sāmānyavacanam()" ityanuvatrtate, sāmānyañca viśaṣāpekṣam(), tatrāntareṇāpi viśeṣavacanaṃ viśeṣavacanaṃ vijñāsyate? ityata āba--"sāmānyavacanādhikārādeva" ityādi. ya evaṃ na śaknoti mandadhīḥ pratipattum(), taṃ prati vispaṣṭārtha viśeṣavacanagrahaṇaṃ kriyate. yadi tarhi sāmānyasya viśeṣāpekṣatvāt? sāmānyavacanagrahaṇādviśeṣavacane kāryaṃ vijñāyate, tatra pūrvasūtre'pi 8.1.73 tatraiva kāryaṃ vijñāyate, tathā ca devadatta yajñavatteti pratyudāharaṇaṃ dvayaṅgavikalaṃ syāt(); tathā hi yathā yajñadattaśabdo na samānādhikaraṇo bhavati, tathā viśeṣavacano'pi. athāsau viśeṣavacanaḥ? evaṃ sati yathā'gne gṛhapata ityatrāgniśabdaḥ sāmānyavacano'pi gṛhapatiśabhdena viśeṣābhidhāyinā vyavacchidyamānastadagni viśeṣaṇaṃ bhavati gṛhapatiśabdastena samānādhikaraṇaḥ, evaṃ devadattaśabdo viśeṣābhidhāyinā yajñadattaśapabdena vyavacchidyamānastadvacya eva viśeṣe'vatiṣṭhata iti yajñadattaśabdastena samādhikaraṇa iti cintyametat()॥
iti bodhisattvadeśīyācāryaśrījinendrabuddhipādaviracitāyāṃ
kāśikāvivaraṇapañcikāyāmaṣṭamādhyāyasya
prathamaḥ pādaḥ
- - -
athāṣṭamā'dhyāyaḥ
dvitīyaḥ pādaḥ
Bālamanoramā1:
su=śobhanau pādau yasyeti bahuvrīhau `saṃkhyāsupūrvasye'ti pādaśabdāntyalop
See More
su=śobhanau pādau yasyeti bahuvrīhau `saṃkhyāsupūrvasye'ti pādaśabdāntyalope
supācchabdaḥ. tasya suṭi rūpāṇyāha–supādityādinā.
Bālamanoramā2:
vibhāṣitaṃ viśeṣavacane , 8.1.74 su=śobhanau pādau yasyeti bahuvrīhau "saṃk
See More
vibhāṣitaṃ viśeṣavacane , 8.1.74 su=śobhanau pādau yasyeti bahuvrīhau "saṃkhyāsupūrvasye"ti pādaśabdāntyalope supācchabdaḥ. tasya suṭi rūpāṇyāha--supādityādinā.
Tattvabodhinī1:
supāditi. śobhanau pādau yasyeti bahuvrīhiḥ. saṅkhyāsupūrvasyā'ntalopaḥ. Sū #365
Tattvabodhinī2:
vibhāṣitaṃ viśeṣavacane 364, 8.1.74 agne tejasvinniti. iha padātpaparatvāttejasv
See More
vibhāṣitaṃ viśeṣavacane 364, 8.1.74 agne tejasvinniti. iha padātpaparatvāttejasvinnityasya "āmantrisya ce"tyāṣṭamikanighātaḥ sarvānudāttaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents