Kāśikāvṛttī1:
yuṣmadasmadityetayoḥ ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayoḥ yathāsaṅkhyaṃ vām nau ityetāvā
See More
yuṣmadasmadityetayoḥ ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayoḥ yathāsaṅkhyaṃ vām nau ityetāvādeśau
bhavataḥ, tau cānudāttau. padasya, padāt, anudāttaṃ sarvamapādādau iti sarvam iha
sambadhyate. grāmo vāṃ svam. janapado nau svam. grāmo vāṃ dīyate. janapado nau dīyate.
grāmo vāṃ paśyati. janapado nau paśyati. ekavacanabahuvacanāntayorādeśāntaravidhānād
dvivacanāntayoḥ etāvādeśau vijñāyete. ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayoḥ iti kim?
grāme yuvābhyāṃ kṛtam. sthagrahaṇaṃ śrūyamāṇavibhaktyartham. iha mā bhūt, ayaṃ
yuṣmatputraḥ ayam asmatputraḥ iti.
Kāśikāvṛttī2:
yuṣmadasmadoḥ ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayor vānnāvau 8.1.20 yuṣmadasmadityetayoḥ
See More
yuṣmadasmadoḥ ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayor vānnāvau 8.1.20 yuṣmadasmadityetayoḥ ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayoḥ yathāsaṅkhyaṃ vām nau ityetāvādeśau bhavataḥ, tau cānudāttau. padasya, padāt, anudāttaṃ sarvamapādādau iti sarvam iha sambadhyate. grāmo vāṃ svam. janapado nau svam. grāmo vāṃ dīyate. janapado nau dīyate. grāmo vāṃ paśyati. janapado nau paśyati. ekavacanabahuvacanāntayorādeśāntaravidhānād dvivacanāntayoḥ etāvādeśau vijñāyete. ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayoḥ iti kim? grāme yuvābhyāṃ kṛtam. sthagrahaṇaṃ śrūyamāṇavibhaktyartham. iha mā bhūt, ayaṃ yuṣmatputraḥ ayam asmatputraḥ iti.
Nyāsa2:
yuṣmadasmadoḥ ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayorvānnāvau. , 8.1.20 "ṣaṣṭhīcaturth
See More
yuṣmadasmadoḥ ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayorvānnāvau. , 8.1.20 "ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsyayoḥ" iti. ṣaṣṭha()ādiṣu yau tiṣṭhatastau tathoktau. "supi sthā" 3.2.4 iti kaḥ.
ki punaḥ kāraṇaṃ dvivacanāntayorevodāharaṇa panyastam()? ityāha--"ekavacanāntabahuvacanāntayoḥ" ityādi.
atha sthagrahaṇaṃ kimartham(), na "yuṣmadasmadoḥ ṣaṣṭhīcaturthīdvitauyāsu" ityevocyeta, ṣaṣṭha()ādiṣu vidhīyamānedhvavaśyaṃ yuṣmadasmadostātsthyaṃ bhaviṣyati? ityata āha--"sthagrahaṇam()" ityādi. śrūyamāṇā vibhaktirarthaḥ prayojanaṃ nimittaṃ yasya tat? tathoktam(). ["tathoktaṃ bhavati--kāṃu.pāṭhaḥ] etaduktaṃ bhavati--śrūyamāṇāa ṣaṣṭha()ādikā vibhaktirādeśasya nimittaṃ kathaṃ nāma labhyetetyevamarthaṃ sthagrahaṇamiti? tena vibhaktiryatrana śrūyate tatra na bhavatīti--ayaṃ yuṣmatputro'yamasmatputra iti. asati tu sthagrahaṇe luptāyāmapi vibhaktau pratyayalakṣaṇena 1.1.61 syātāmevādeśau. aśrūyamāṇaraṇaṃ punaratra vibhakteḥ ṣaṣṭhīsamāse kṛte "supo dhātuprātipadikayoḥ" 2.4.71 iti luptatvāt(). katham()? punaḥ sthagrahaṇe śrūyamāṇā [eṣa paṃktibhāgaḥ kā. mudritenopalabhyate] vibhaktirādeśasya nimittatvena labhyate? śrūyamāṇāyāmeva tasyāṃ tātsthyasya sambhavāt(). atha vā--tiṣṭhatirayamaparihāṇāvarthe vatrtate, yathā--"samaye tiṣṭha sugrīva" ["na ca saṅkucitaḥ panthāḥ yena vālī hato gataḥ. samaye tiṣṭha sugrīva mā vālipathamanvagāḥ॥"] (vā.rā.kiṃ.sa.30.ślo.81) iti. samayaṃ na parijahihītyarthaḥ. tenaivaṃ vijñāyate--ṣaṣṭha#īcaturthīdvitīyāmaparijahatoryuṣmadasmadorādedhāviti. evaṃ ca vijñāyamāne śrūyamāṇaiva vibhaktirādeśasya nimittatvenopāttā bhavatīti॥
Laghusiddhāntakaumudī1:
ābhyāṃ parasya sāma ākaṃ syāt. yuṣmākam. asmākam. tvayi. mayi. yuvayoḥ.
āvayoḥ. Sū #331
See More
ābhyāṃ parasya sāma ākaṃ syāt. yuṣmākam. asmākam. tvayi. mayi. yuvayoḥ.
āvayoḥ. yuṣmāsu. asmāsu..yuṣmadasmadoḥ ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayorvāṃnāvau..
padātparayorapādādau sthitayoḥ ṣaṣṭhyādiviśiṣṭayorvāṃ nau ityādeśau staḥ..
Laghusiddhāntakaumudī2:
sāma ākam 331, 8.1.20 ābhyāṃ parasya sāma ākaṃ syāt. yuṣmākam. asmākam. tvayi. m
See More
sāma ākam 331, 8.1.20 ābhyāṃ parasya sāma ākaṃ syāt. yuṣmākam. asmākam. tvayi. mayi. yuvayoḥ. āvayoḥ. yuṣmāsu. asmāsu॥yuṣmadasmadoḥ ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayorvāṃnāvau॥ padātparayorapādādau sthitayoḥ ṣaṣṭhyādiviśiṣṭayorvāṃ nau ityādeśau staḥ॥
Tattvabodhinī1:
ṣaṣṭhīcaturthīdi. `alpāctara'miti `ṣaṣṭhī'tyasya pūrvanipātaḥ.
ṣaṣṭha Sū #357
See More
ṣaṣṭhīcaturthīdi. `alpāctara'miti `ṣaṣṭhī'tyasya pūrvanipātaḥ.
ṣaṣṭha\ufffdādiviśiṣyayoriti. nanu yuṣmadasmadorityuktatvāttayoreva uktarūtyā
vasnasādau doṣā'bhāve'pi bhyāmādau parato yuṣmadasmadoḥ
padatvātkevalayorvānāvādeśaprasaṅgasya durvāratvāt. tathā ca `sukhaṃ vāṃ nau
dadātvīśaḥ'iti prayo#o na sahgaccheta. nāpi `dvitīyāsthayo'riti
sthagraṅaṇasāmathryādvibhaktiviśiṣyoreva ādeśā bhaveyuriti vācyam,
`sthagrahaṇāccha\ufffdyamāṇavibhaktikayoreve'ti vakṣyamāṇatayā tatsāmathryasyopakṣayāt.
maivam, `anudāttaṃ sarva'miti sarvagrahaṇādhikārātsarvasyaiva vibhaktiviśiṣṭasya ādeśā
bhavantīti ākare spaṣṭatvāt. yadi tu sarvasya dve'ityataḥ `sarvasye ti
padamanuvartate, tadā sarvagrahaṇamiha tyaktuṃ śakyamityāhuḥ.
Tattvabodhinī2:
yuṣmādasmadoḥ ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayorvānāvau 357, 8.1.20 ṣaṣṭhīcaturthīdi.
See More
yuṣmādasmadoḥ ṣaṣṭhīcaturthīdvitīyāsthayorvānāvau 357, 8.1.20 ṣaṣṭhīcaturthīdi. "alpāctara"miti "ṣaṣṭhī"tyasya pūrvanipātaḥ. ṣaṣṭha()ādiviśiṣyayoriti. nanu yuṣmadasmadorityuktatvāttayoreva uktarūtyā vasnasādau doṣā'bhāve'pi bhyāmādau parato yuṣmadasmadoḥ padatvātkevalayorvānāvādeśaprasaṅgasya durvāratvāt. tathā ca "sukhaṃ vāṃ nau dadātvīśaḥ"iti prayo#o na sahgaccheta. nāpi "dvitīyāsthayo"riti sthagraṅaṇasāmathryādvibhaktiviśiṣyoreva ādeśā bhaveyuriti vācyam, "sthagrahaṇāccha()yamāṇavibhaktikayoreve"ti vakṣyamāṇatayā tatsāmathryasyopakṣayāt. maivam, "anudāttaṃ sarva"miti sarvagrahaṇādhikārātsarvasyaiva vibhaktiviśiṣṭasya ādeśā bhavantīti ākare spaṣṭatvāt. yadi tu sarvasya dve"ityataḥ "sarvasye ti padamanuvartate, tadā sarvagrahaṇamiha tyaktuṃ śakyamityāhuḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents