1/12:pibeḥ guṇapratiṣedhaḥ |*
2/12:pibeḥ guṇapratiṣedhaḥ vaktavyaḥ |
3/12:pibati |
4/12:laghūpadhaguṇaḥ prāpnoti |
5/12:saḥ tarhi pratiṣedhaḥ vaktavyaḥ |
6/12:na vaktavyaḥ |
7/12:guṇaḥ kasmāt na bhavati |
8/12:pibiḥ adantaḥ |
9/12:adante iti cet uktam |*
10/12:kim uktam |
11/12:dhātoḥ ante iti cet anudāttecabagrahaṇam iti |
12/12:atha vā aṅgavṛtte punarvṛttau avidhiḥ niṣṭhitasya iti evam na bhaviṣyati

pā ghrā dhmā sthā mnā dāṇ dṛśi arti sarti śada sada ityeteṣāṃ piba jighra dhama tiṣṭha mana yaccha paśya ṛccha dhau śīya sīda ityeta ādeśā bhavanti śiti parataḥ. pā pibati. ghrā jighrati. dhmā dhamati. sthā tiṣṭhati. manā manati. dāṇ yacchati. dṛśi paśyati. arti ṛcchati. sarti dhāvati. śada śīyate. sada sīdati. pibater laghūpadhaguṇaḥ prāpnoti, saḥ aṅgavṛtte punar vṛttāvavidhirniṣṭhitasya iti na bhavati. atha vā akārānto 'yam ādeśaḥ ādyudātto nipātyate. sartervegitāyāṃ gatau dhāvādeśam icchanti. anyatra sarati, anusarati ityeva bhavati.

pāghrādhmāśāmnādāṇdṛśyartisartiśadasadāṃ pibajighradhamatiṣthamanayacchapaśyarcchadhauśīyasīdāḥ 7.3.78 pa ghrā dhmā sthā mnā dāṇ dṛśi arti sarti śada sada ityeteṣāṃ piba jighra dhama tiṣtha mana yaccha paśya ṛccha dhau śīya sīda ityete ādeśā bhavanti śiti parataḥ. pā pibati. ghrā jighrati. dhmā dhamati. sthā tiṣthati. manā manati. dāṇ yacchati. dṛśi paśyati. arti ṛcchati. sarti dhāvati. śada śīyate. sada sīdati. pibater laghūpadhaguṇaḥ prāpnoti, saḥ aṅgavṛtte punar vṛttāvavidhirniṣṭhitasya iti na bhavati. atha vā akārānto 'yam ādeśaḥ ādyudātto nipātyate. sartervegitāyāṃ gatau dhāvādeśam icchanti. anyatra sarati, anusarati ityeva bhavati.

pāghrādhmāsthāmnādāṇdṛśyarttisarttiśadasadāṃ pibajighradhamatiṣṭhamanayacchapaśyacrchadhauśīyasīdāḥ. , 7.3.78 "pā pāne" (dhā.pā.925), "ghrā gandhopādāne" (dhā.pā.926) "dhmā śabdāgnisaṃyogayoḥ" (dhā.pā.927), "ṣṭhā gatinivṛttau" (dhā.pā.928), "mnā abhyāse" (dhā.pā.929), "dāṇ? dāne" (dhā.pā.930), "dṛśira prekṣaṇe" (dhā.pā.988); "ṛ gatiprāpaṇayoḥ, (dhā.pā.936), "ṛ sṛ gatau ca" (dhā.pā.1298,1099); "śadlṛ śātane" (dhā.pā.1428), "ṣadlṛ vaśaraṇe" (dhā.pā.1427) taudādakaḥ, "ṣadlṛ? viśaraṇagatyavasādaneṣu" (dhā.pā.854) bhauvādikaḥ--eṣāṃ dhātūnāṃ sthāne yathāsaṃkyaṃ pibādaya ādeśā bhavanti. nanu ca dvau sadī, tatra vaiṣamyādyathāsaṃkhyaṃ na prāpnoti? naiṣa doṣaḥ; eka eva hi sadirvikaraṇadvayārtha dviyapadiśyate. "śīyate" iti. "śadeḥ śitaḥ" 1.3.60 ityātmanepadam(). "atha vā" ityādi. "pibaterlaghūpaghaguṇaḥ prāpnoti" ityatra parihārāntaram(). yadyādyadātto na nipātyeta, tato dhātusvareṇāntodāttatve sati "ekādeśa udāttenodāttaḥ" 8.2.5 iti śapā sahaikadeśe sati "ato guṇe" 6.1.94 pararūpatve udātte kṛte pibatīti madhyodāttaṃ padaṃ syāt(), ādyudāttañceṣyate, tasmādādyudātto nipātyate. sa nipātanasvaro dhātusvarasaya bādhako yathā syāt(). "sarttaḥ" ityādi. vegaḥ=javaḥ; sa yasyāsti sa vegī, tasya bhāvo vegitā, tasyāṃ gatau satrterdhāvādeśamicchanti. sa ca "lugvā duhadiha" 7.3.73 ityādeḥ sūtrādvāgrahaṇānuvṛtteṣryavasthitavibhāṣātvāllamyata iti veditavyam(). arttisatrtīti śitapā nirdeśo dhātunirdeśārtha eva, na yaṅlugnivṛttyarthaḥ. na hi yaṅaluki śitparaḥ sambhavati; adādatvat? tato vihitasya śapo lugvadhānāt(). "bahulaṃ chandasi" (2.4.73) iti śapo lagna bhaviṣyatīti cet()? na, chandasa yathādṛṣṭānuvidhānāt(). arttiprabhṛteśchabdasi yaṅluki śabantasya prayogādarśanāt()॥

pādīnāṃ pibādayaḥ syuritsaṃjñakaśakārādau pratyaye pare. pibādeśo'dantastena na guṇaḥ. pibati ॥

pāghrādhmāsthāmnādāṇdṛśyartisartiśadasadāṃ pibajighradhamatiṣṭhamanayacchapaśyarcchadhauśīyasīdāḥ 489, 7.3.78 pādīnāṃ pibādayaḥ syuritsaṃjñakaśakārādau pratyaye pare. pibādeśo'dantastena na guṇaḥ. pibati॥

laṭi śapi sad a ti iti sthite—pāghrādhmā. pā ghrā dhmā sthā mnā dāṇ dṛśi arti sarti śad sad eṣāṃ dvandvāt ṣaṣṭhībahuvacanam. piba jighra dhama tiṣṭha mana yaccha paśya ṛccha dhau śīya sīda eṣāṃ dvandvāt prathamābahuvacanam. yathāsaṅkhyamādeśāḥ. `ṣṭhivuklamu'ityataḥ śitītyanuvartate. ś cāsau icceti karmadhārayaḥ.aṅgākṣiptapratyayaviśeṣaṇatvāttadādividhiḥ. tadāha–itsaṃjñaketi. sasāderiti. itsaṃjñakaśakārādipratyayā'bhāvānna sīdādeśaḥ. ś it yasya sa śit. śitīti bahuvrīhrāśrayaṇe tu pādhātoḥ karmaṇi liṭi eśi āllope `pape' ityatrāpi pibādeśaḥ syāditi bodhyam. thali krādiniyamaprāptasya iṭaḥ `upadeśe'ttvataḥ' iti niṣedhe'pi bhāradvājaniyamādveṭ. tatra iṭpakṣe `thali ca seṭī' tyettvābhyāsalopau. tadāha– seditha sasattheti. sediva sedima. krādiniyamādiṭ. nyaṣīdaditi. `prāksitādaḍ?vyavāye'pi'ti ṣatvam.

pāghrādhmāsthāmnādāṇdṛśyartisartiśadasadāṃ pibajighradhamatiṣṭhamanayacchapaśyacrchadhauśīyasīdāḥ 197, 7.3.78 laṭi śapi sad a ti iti sthite---pāghrādhmā. pā ghrā dhmā sthā mnā dāṇ dṛśi arti sarti śad sad eṣāṃ dvandvāt ṣaṣṭhībahuvacanam. piba jighra dhama tiṣṭha mana yaccha paśya ṛccha dhau śīya sīda eṣāṃ dvandvāt prathamābahuvacanam. yathāsaṅkhyamādeśāḥ. "ṣṭhivuklamu"ityataḥ śitītyanuvartate. ś cāsau icceti karmadhārayaḥ.aṅgākṣiptapratyayaviśeṣaṇatvāttadādividhiḥ. tadāha--itsaṃjñaketi. sasāderiti. itsaṃjñakaśakārādipratyayā'bhāvānna sīdādeśaḥ. ś it yasya sa śit. śitīti bahuvrīhrāśrayaṇe tu pādhātoḥ karmaṇi liṭi eśi āllope "pape" ityatrāpi pibādeśaḥ syāditi bodhyam. thali krādiniyamaprāptasya iṭaḥ "upadeśe'ttvataḥ" iti niṣedhe'pi bhāradvājaniyamādveṭ. tatra iṭpakṣe "thali ca seṭī" tyettvābhyāsalopau. tadāha-- seditha sasattheti. sediva sedima. krādiniyamādiṭ. nyaṣīdaditi. "prāksitādaḍ()vyavāye'pi"ti ṣatvam.

pāghrādhmā. pā pāne. pā rakṣaṇe iti tu na gṛhrate, lugvikaraṇatvāt. `draṣṭri' iti keṣāṃcitpāṭhastatra `sṛjidṛśo'rityam. artītyādau ṛcchādeśādyabhāva iva sautratvātpaśyādeśā'bhāva iti bodhyam. `dṛśyatrtī'ti pāṭhastu nirduṣṭa eva. pādīnāmiti. ekādaśānāmeṣāṃ yathāsaṅkhyamekādaśa- pibādyādeśāḥ syurityarthaḥ. `ṣṭhivuklamucamā'mityataḥ śitītyanuvartate. sa ca karmadhāraya ityabhipretyāha– itsaṃjñakaśakārādāviti. śakārādāviti kim ?. pape. jighre. dadhme. śitīti bahuvrīhirityabhyupagame tviha pibādyādeśāḥ syureva.

pāghrādhmāsthāmnādāṇdṛśyartisartiśadasadāṃ pibajighradhamatiṣṭhamanayacchapaśyacrchadhauśīyasīdāḥ 170, 7.3.78 pāghrādhmā. pā pāne. pā rakṣaṇe iti tu na gṛhrate, lugvikaraṇatvāt. "draṣṭri" iti keṣāṃcitpāṭhastatra "sṛjidṛśo"rityam. artītyādau ṛcchādeśādyabhāva iva sautratvātpaśyādeśā'bhāva iti bodhyam. "dṛśyatrtī"ti pāṭhastu nirduṣṭa eva. pādīnāmiti. ekādaśānāmeṣāṃ yathāsaṅkhyamekādaśa- pibādyādeśāḥ syurityarthaḥ. "ṣṭhivuklamucamā"mityataḥ śitītyanuvartate. sa ca karmadhāraya ityabhipretyāha-- itsaṃjñakaśakārādāviti. śakārādāviti kim?. pape. jighre. dadhme. śitīti bahuvrīhirityabhyupagame tviha pibādyādeśāḥ syureva.