Kāśikāvṛttī1:
guṇaḥ iti vartate. ṛkārāntasya aṅgasya ṅau parataḥ sarvanāmasthāne ca guṇo bhava
See More
guṇaḥ iti vartate. ṛkārāntasya aṅgasya ṅau parataḥ sarvanāmasthāne ca guṇo bhavati. ṅau
mātari. pitari. bhrātari. kartari. sarvanāmasthāne kartārau. kartāraḥ. mātarau. pitarau.
bhrātarau. taparakaraṇaṃ mukhasukhārtham.
Kāśikāvṛttī2:
ṛto ṅisarvanāmasthānayoḥ 7.3.110 guṇaḥ iti vartate. ṛkārāntasya aṅgasya ṅau par
See More
ṛto ṅisarvanāmasthānayoḥ 7.3.110 guṇaḥ iti vartate. ṛkārāntasya aṅgasya ṅau parataḥ sarvanāmasthāne ca guṇo bhavati. ṅau mātari. pitari. bhrātari. kartari. sarvanāmasthāne kartārau. kartāraḥ. mātarau. pitarau. bhrātarau. taparakaraṇaṃ mukhasukhārtham.
Nyāsa2:
ṛto ṅisarvanāmasthānayoḥ. , 7.3.110 "taparakaraṇaṃ mukhasukhārtham()"
See More
ṛto ṅisarvanāmasthānayoḥ. , 7.3.110 "taparakaraṇaṃ mukhasukhārtham()" iti. na hi ṅisarvanāmasthānayordīrgha ṛkāraḥ sambhavati yastapareṇa nivarttyeta॥
Bālamanoramā1:
ṛto ṅi. `hyasvasya guṇaḥ' ityato`guṇa' ityanuvartate. `aṅgasye't Sū #273
See More
ṛto ṅi. `hyasvasya guṇaḥ' ityato`guṇa' ityanuvartate. `aṅgasye'tyadhikṛtam
`ṛta' ityanena viśeṣyate, tatastadantavidhistadāha–ṅāviti.
Bālamanoramā2:
ṛto ṅisarvanāmasthānayoḥ 273, 7.3.110 ṛto ṅi. "hyasvasya guṇaḥ" ityato
See More
ṛto ṅisarvanāmasthānayoḥ 273, 7.3.110 ṛto ṅi. "hyasvasya guṇaḥ" ityato"guṇa" ityanuvartate. "aṅgasye"tyadhikṛtam "ṛta" ityanena viśeṣyate, tatastadantavidhistadāha--ṅāviti.
Tattvabodhinī1:
ṛto ṅi. `kṛ?' `tṛ?' etayoranukaraṇe ṛkārānte guṇavāraṇāya taparakaraṇ Sū #237
See More
ṛto ṅi. `kṛ?' `tṛ?' etayoranukaraṇe ṛkārānte guṇavāraṇāya taparakaraṇamiti
bodhyam.\r\naptṛn. `turiṣṭhemeyassvi'tivṛttṛ ityevasiddhe
tṛntṛcormabhedānopādānaṃ `kvacitsāmānyoktāvapi viśeṣa eva gṛhrate'iti
jñāpanārthan. tena `na kāpadhāyāḥ'ityatra sāmānyoktāvapi vutaddhitayoreva ko gṛhrate,
na kamātram. tena yadagre vakṣyati `kopadhaprataṣedhe taddhitavugrahaṇa'miti, tadupapannaṃ
bhavatītyeke. anye tvāhuḥ–`aptṛ'–ityova vaktavye `tṛn' `tṛ'jiti
bhedenopādānamarvaṇastṛv.yāvṛttaye. yadyapyarthavatparibhāṣāyā tannivṛttiḥ sidhyati,
tathāpi tasyāḥ paribhāṣāyā anityatvajñāpanāya tayoḥ pṛthagupādānam. tena
`aninasmangrahaṇānyarthavatā cānarthakatena ta tadantavidhiṃ paryojayantī'ti siddhamiti.
vyutpattipakṣe tṛnnantatvāttṛjantatvādvā siddhe naptrādigrahaṇaṃ
vyarthamityata āha–niyamārthamiti. auṇādikānāmanyaṣāṃ saṃjñāśabdānāṃ mā
bhūdityetadarthamityarthaḥ. dhātṛśabdastvauṇādikaḥ saṃjñāśabdo na bhavatīti tatra dīrgho
bhavatyeva. dhātārau. dhātāraḥ. avyutpattipakṣe tu naptrādigrahaṇaṃ vidhyarthamiti
pitṛbhrātṛprabhṛtīnāṃ dīrghaśaṅkaiva nāstīti bodhyam.
pitaraḥ.bhrātarau. bhrātara ityādau dīrghe netyarthaḥ. kroṣṭeti. anaṅ.
hlṅyādilopātparatvādupadhādīrghaḥ. sa ca `sarvanāmasthāne ce'tyanena yadyapi labhyate,
tathāpi paratvāt `aptṛ'nnityevaṃ nyāyyaḥ. kṛte'pyanaṅiekadeśavikṛtasyānanyatvena
tṛctvāt. anyathā guṇe kṛte'pi `kroṣṭārā'vityādau dīrghe na syāditi
bhāvaḥ.
Tattvabodhinī2:
ṛto ṅisarvanāmasthānayoḥ 237, 7.3.110 ṛto ṅi. "kṛ()" "tṛ()"
See More
ṛto ṅisarvanāmasthānayoḥ 237, 7.3.110 ṛto ṅi. "kṛ()" "tṛ()" etayoranukaraṇe ṛkārānte guṇavāraṇāya taparakaraṇamiti bodhyam.aptṛn. "turiṣṭhemeyassvi"tivṛttṛ ityevasiddhe tṛntṛcormabhedānopādānaṃ "kvacitsāmānyoktāvapi viśeṣa eva gṛhrate"iti jñāpanārthan. tena "na kāpadhāyāḥ"ityatra sāmānyoktāvapi vutaddhitayoreva ko gṛhrate, na kamātram. tena yadagre vakṣyati "kopadhaprataṣedhe taddhitavugrahaṇa"miti, tadupapannaṃ bhavatītyeke. anye tvāhuḥ--"aptṛ"--ityova vaktavye "tṛn" "tṛ"jiti bhedenopādānamarvaṇastṛv.yāvṛttaye. yadyapyarthavatparibhāṣāyā tannivṛttiḥ sidhyati, tathāpi tasyāḥ paribhāṣāyā anityatvajñāpanāya tayoḥ pṛthagupādānam. tena "aninasmangrahaṇānyarthavatā cānarthakatena ta tadantavidhiṃ paryojayantī"ti siddhamiti. vyutpattipakṣe tṛnnantatvāttṛjantatvādvā siddhe naptrādigrahaṇaṃ vyarthamityata āha--niyamārthamiti. auṇādikānāmanyaṣāṃ saṃjñāśabdānāṃ mā bhūdityetadarthamityarthaḥ. dhātṛśabdastvauṇādikaḥ saṃjñāśabdo na bhavatīti tatra dīrgho bhavatyeva. dhātārau. dhātāraḥ. avyutpattipakṣe tu naptrādigrahaṇaṃ vidhyarthamiti pitṛbhrātṛprabhṛtīnāṃ dīrghaśaṅkaiva nāstīti bodhyam.teneti. pitarau. pitaraḥ.bhrātarau. bhrātara ityādau dīrghe netyarthaḥ. kroṣṭeti. anaṅ. hlṅyādilopātparatvādupadhādīrghaḥ. sa ca "sarvanāmasthāne ce"tyanena yadyapi labhyate, tathāpi paratvāt "aptṛ"nnityevaṃ nyāyyaḥ. kṛte'pyanaṅiekadeśavikṛtasyānanyatvena tṛctvāt. anyathā guṇe kṛte'pi "kroṣṭārā"vityādau dīrghe na syāditi bhāvaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents