Donate
 
 
             Pāṇini Research Tool
> >
feedback

Grammatical Sūtra: त्रिचतुरोः स्त्रियां तिसृचतसृ tricaturoḥ striyāṃ tisṛcatasṛ
Individual Word Components: tricaturoḥ striyām tisṛcatasṛ (luptaprathamāntanirdeśaḥ)
Sūtra with anuvṛtti words: tricaturoḥ striyām tisṛcatasṛ (luptaprathamāntanirdeśaḥ) aṅgasya (6.4.1), vibhaktau (7.2.84)
Type of Rule: vidhi
Preceding adhikāra rule:7.2.91 (1maparyantasya)

Description:

Source:Laghusiddhānta kaumudī (Ballantyne)

((tisṛ)) is substituted for ((tri)). and ((catasṛ)) for ((catur)) in the feminine, when a case-ending follows. Source: Aṣṭādhyāyī 2.0

[The substitute morphemes] tisŕ- and cátasr̥- replace [the whole of 1.1.55 the áṅga-s of nominal stems 4.1.1] consisting of the number words trí- `three' and catúr- `four' [before 1.1.66 vibhákti sUP triplets 84] when denoting the feminine (gender striy-ām). Source: From Aṣṭādhyāyī of Pāṇini In Roman Transliteration translated by Sumitra M. Katre, Copyright © 1987. Courtesy of the University of Texas Press.

Tisṛ and catasṛ come in place of an aṅga, namely, tri and catur, when they are used with the signification of feminine and an affix termed vibhakti follows Source: Courtesy of Dr. Rama Nath Sharma ©

Source:Srisa Chandra Vasu's Aṣṭādhyāyī of Pāṇini

Anuvṛtti: 7.2.84

Mahābhāṣya: With kind permission: Dr. George Cardona

1/20:tisṛbhāve sañjñāyām kani upasaṅkhyānam |*
2/20:tisṛbhāve sañjñāyām kani upasaṅkhyānam kartavyam |
3/20:tisṛkā nāma grāmaḥ |
4/20:catasari ādyudāttanipātanam ca |*
5/20:catasari ādyudāttanipātanam kartavyam |
See More


Kielhorn/Abhyankar (III,307.18-308.6) Rohatak (V,167.16-169.2)

*Kātyāyana's Vārttikas


Commentaries:

Kāśikāvṛttī1: tri caturityetayoḥ striyāṃ vartamānayoḥ tisṛ catasṛ ityetāvādeśau bhavato vibhak   See More

Kāśikāvṛttī2: tricaturoḥ striyāṃ tisṛcatasṛ 7.2.99 tri caturityetayoḥ striyāṃ vartanayoti   See More

Nyāsa2: tricaturīḥ striyāṃ tusṛcatasṛ. , 7.2.99 "trayaḥ" iti. "jasi ca&qu   See More

Laghusiddhāntakaumudī1: strīliṅgayoretau sto vibhaktau.. Sū #225

Laghusiddhāntakaumudī2: tricaturoḥ striyāṃ tisṛcatasṛ 225, 7.2.99 strīliṅgayoretau sto vibhaktau

Bālamanoramā1: tricaturoḥ. etayoretāviti. tricaturostisṛ catasṛ ityetāvityarthaḥ. vibhakviti Sū #296   See More

Bālamanoramā2: tricaturoḥ striyāṃ tisṛcatasṛ 296, 7.2.99 tricaturoḥ. etayoretāviti. tricaturost   See More

Tattvabodhinī1: tricaturoḥ. `aṣṭana ā vibhaktā'vityato'nuvartanādāha—-vibhaktau parata iti Sū #258   See More

Tattvabodhinī2: tricaturoḥ striyāṃ tisṛcatasṛ 258, 7.2.99 tricaturoḥ. "aṣṭana ā vibhaktā&qu   See More

1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents


Examples2:


Research Papers and Publications


Discussion and Questions