Kāśikāvṛttī1:
yuṣmadasmadoḥ maparyantasya jasi parato yūya vaya ityetāvādeśau bhavataḥ. yūyam.
See More
yuṣmadasmadoḥ maparyantasya jasi parato yūya vaya ityetāvādeśau bhavataḥ. yūyam. vayam.
paramayūyam. paramavayam. atiyūyam. ativayam. tadantavidhiratra bhavati, aṅgādhikāre tasya ca
taduttarapadasya ca iti.
Kāśikāvṛttī2:
yūyavayau jasi 7.2.93 yuṣmadasmadoḥ maparyantasya jasi parato yūya vaya ityetāv
See More
yūyavayau jasi 7.2.93 yuṣmadasmadoḥ maparyantasya jasi parato yūya vaya ityetāvādeśau bhavataḥ. yūyam. vayam. paramayūyam. paramavayam. atiyūyam. ativayam. tadantavidhiratra bhavati, aṅgādhikāre tasya ca taduttarapadasya ca iti.
Nyāsa2:
yūyavayau jasi. , 7.2.93 "paramayūyam()" iti. "aṅgādhikāre tasya
See More
yūyavayau jasi. , 7.2.93 "paramayūyam()" iti. "aṅgādhikāre tasya ca taduttarapadasya ca" (pu.pa.vṛ.85) iti vacanāduttarapadayorapi bhavataḥ. atha vā--"jasi" iti parasaptamīyam(), tena samastayorapi jasi parata iti bhavataḥ. paramayūyamityādāvapi yuṣmadasmadbhyāṃ jasaḥ paratvamastyeva॥
Laghusiddhāntakaumudī1:
anayormaparyantasya. yūyam. vayam.. Sū #318
Laghusiddhāntakaumudī2:
yūyavayau jasi 318, 7.2.93 anayormaparyantasya. yūyam. vayam॥
Bālamanoramā1:
`ṅe prathamayo'riti jaso'mi kṛte viśeṣamāha–yūvavayau jasi. spaṣṭamiti.
yuṣ
See More
`ṅe prathamayo'riti jaso'mi kṛte viśeṣamāha–yūvavayau jasi. spaṣṭamiti.
yuṣmadasmadormaparyantasya yūya vaya ityādeśau2 stau jasi parata iti sugamamityarthaḥ. yūya
ad am, vaya ad am iti sthite pararūpe `śeṣe lopaḥ' iti maparyantāccheṣasya ado
lope pariniṣṭhitaṃ rūpamāha–yūyaṃ vayamiti.
paramayūyamiti.yūyavayavidherāṅgatvāttadantavidhiriti bhāvaḥ. atiyūyamiti. gauṇatve'pi
tadapravṛttau mānā'bhāvāditi bhāvaḥ. atra śībhāvamāśaṅkya pariharati-iheti. iha `śeṣe lopa
ityantyalopa' iti pakṣe dakārasya lope sati avarṇāntātsarvanāmnaḥ paratvājjasaḥ
śībhāvaḥ. prāpto na bhavatītyanvayaḥ. kuta ityata āha-aṅgakārye iti aṅgādikāravihite
kārye kṛte sati punaraṅgādhikāravihitaṃ kāryaṃ na bhavatītyarthaḥ. tena tvamityatra
pararūpe kṛte `ami pūrvaḥ' ityasya nānupapattiḥ. `jyādādīyasaḥ' iti sūtre
`jñājanorje'ti sūtre ca `aṅgavṛtte punarvṛttāvavidhi'riti paribhāṣā sthitā. sā
cā'trārthata upanibaddhā. naca dvābhyāmityatra tyadādyatve kṛte `supi ce'ti dīrgho
na syāditi vācyaṃ, `dvayorekasye'tyādinirdeśena tadanityatvajñāpanāt. prakṛte ca
śeṣalopasya āṅgasya pravṛttatvāda#āṅgaḥ śībhāvo na bhavatīti bhāvaḥ. nanu `aṅgakārye'
iti paribhāṣā nātra pravartate. śībhāvasya aṅgādhikāravihitatve'pi
aṅgādhikaraṇakatvā'bhāvāt `ahgavṛtte punarvṛttāvavidhiḥ' iti paribhāṣāsvārasyena
tathaiva pratīteḥ. ato'tra śībhāvo durvāra ityasvarasādāha–ṅe pratamayoriti. `ṅe
prathamayora'mityatra am m iti makārāntaraṃ praśliṣyate. am ca m ceti dvandvaḥ.
antyo makāraḥ saṃyogāntalopena luptaḥ. praśliṣṭaśca makāro'mo viśeṣaṇaṃ, tadantavidhiḥ
makārānto'm syāditi labhyate. makārāntasya amaḥ punarmāntatvavidhānādam mānta eva
bhavati natu tasya vikāro bhavatīti labhyate. ato na śībhāva ityarthaḥ. vastutastu
makārāntarapraśleṣo bāṣye'darśanādupekṣyaḥ. saṃnipātaparibhāṣayaivā'tra śībhāvo na
bhavati. dakārasya śeṣalopo hi ātvayatvanimittetarātmakaśeṣavibhaktyātmakasya amo
yuṣmadasmadośca saṃnipātamāśritya pravṛttaḥ. tataḥ śībhāve tu ādguṇe yūye vaye iti
syāt. tatra ekādeśasya pūrvāntatve prakṛtyanupraveśāt pratyayasaṃnipātabhaṅgaḥ.
parāditve tu yuṣmadasmatsaṃnipātavirodha ityalam.
Bālamanoramā2:
yūyavayau jasi , 7.2.93 "ṅe prathamayo"riti jaso'mi kṛte viśeṣamāha--y
See More
yūyavayau jasi , 7.2.93 "ṅe prathamayo"riti jaso'mi kṛte viśeṣamāha--yūvavayau jasi. spaṣṭamiti. yuṣmadasmadormaparyantasya yūya vaya ityādeśau2 stau jasi parata iti sugamamityarthaḥ. yūya ad am, vaya ad am iti sthite pararūpe "śeṣe lopaḥ" iti maparyantāccheṣasya ado lope pariniṣṭhitaṃ rūpamāha--yūyaṃ vayamiti. paramayūyamiti.yūyavayavidherāṅgatvāttadantavidhiriti bhāvaḥ. atiyūyamiti. gauṇatve'pi tadapravṛttau mānā'bhāvāditi bhāvaḥ. atra śībhāvamāśaṅkya pariharati-iheti. iha "śeṣe lopa ityantyalopa" iti pakṣe dakārasya lope sati avarṇāntātsarvanāmnaḥ paratvājjasaḥ śībhāvaḥ. prāpto na bhavatītyanvayaḥ. kuta ityata āha-aṅgakārye iti aṅgādikāravihite kārye kṛte sati punaraṅgādhikāravihitaṃ kāryaṃ na bhavatītyarthaḥ. tena tvamityatra pararūpe kṛte "ami pūrvaḥ" ityasya nānupapattiḥ. "jyādādīyasaḥ" iti sūtre "jñājanorje"ti sūtre ca "aṅgavṛtte punarvṛttāvavidhi"riti paribhāṣā sthitā. sā cā'trārthata upanibaddhā. naca dvābhyāmityatra tyadādyatve kṛte "supi ce"ti dīrgho na syāditi vācyaṃ, "dvayorekasye"tyādinirdeśena tadanityatvajñāpanāt. prakṛte ca śeṣalopasya āṅgasya pravṛttatvāda#āṅgaḥ śībhāvo na bhavatīti bhāvaḥ. nanu "aṅgakārye" iti paribhāṣā nātra pravartate. śībhāvasya aṅgādhikāravihitatve'pi aṅgādhikaraṇakatvā'bhāvāt "ahgavṛtte punarvṛttāvavidhiḥ" iti paribhāṣāsvārasyena tathaiva pratīteḥ. ato'tra śībhāvo durvāra ityasvarasādāha--ṅe pratamayoriti. "ṅe prathamayora"mityatra am m iti makārāntaraṃ praśliṣyate. am ca m ceti dvandvaḥ. antyo makāraḥ saṃyogāntalopena luptaḥ. praśliṣṭaśca makāro'mo viśeṣaṇaṃ, tadantavidhiḥ makārānto'm syāditi labhyate. makārāntasya amaḥ punarmāntatvavidhānādam mānta eva bhavati natu tasya vikāro bhavatīti labhyate. ato na śībhāva ityarthaḥ. vastutastu makārāntarapraśleṣo bāṣye'darśanādupekṣyaḥ. saṃnipātaparibhāṣayaivā'tra śībhāvo na bhavati. dakārasya śeṣalopo hi ātvayatvanimittetarātmakaśeṣavibhaktyātmakasya amo yuṣmadasmadośca saṃnipātamāśritya pravṛttaḥ. tataḥ śībhāve tu ādguṇe yūye vaye iti syāt. tatra ekādeśasya pūrvāntatve prakṛtyanupraveśāt pratyayasaṃnipātabhaṅgaḥ. parāditve tu yuṣmadasmatsaṃnipātavirodha ityalam.
Tattvabodhinī1:
yuvakābhyādityādi. aṅgakārya iti. etena `aṅgavṛtte punarvṛttāvavidhi'riti
Sū #347
See More
yuvakābhyādityādi. aṅgakārya iti. etena `aṅgavṛtte punarvṛttāvavidhi'riti
paribhāṣā arthata upanivabaddhā. `aṅge-aṅgadhikāre-vṛttaṃ vartanaṃ yasya tadaṅgavṛttaṃ
śāstraṃ, tasminpravṛtte sati punaranyāsyā'ṅgavṛttaśāśtrasya pravṛttau
prāptāyāmavidhiḥ'iti tatparibhāṣāyā arthaḥ. eṣā ca paribhāṣā `jñājanorje'tyanena
jñāpitā. upapattistu manoramāto'vagantavyā. na caivaṃ `dvābhyā'mityatra
tyadādyatve kṛte `supi ce'ti dīrgho na syāditi vācyaṃ,
`dvayorekasye'tyādinirdeśena uktaparibhāṣāyā anityatvajñāpanāditi dik.
makārāntaramityupalakṣaṇaṃ, `jasaśśśī'tyatra `jasaḥ s'iti sakāraṃ praśliṣya sāntasya
jasa iti vyākhyānāt, `ato''mitisūtrādamgrahaṇamanuvarttya `am ameve'ti
vyākhyānādveti bodhyam.
Tattvabodhinī2:
yūyavayau jasi 347, 7.2.93 yuvakābhyādityādi. aṅgakārya iti. etena "aṅgavṛt
See More
yūyavayau jasi 347, 7.2.93 yuvakābhyādityādi. aṅgakārya iti. etena "aṅgavṛtte punarvṛttāvavidhi"riti paribhāṣā arthata upanivabaddhā. "aṅge-aṅgadhikāre-vṛttaṃ vartanaṃ yasya tadaṅgavṛttaṃ śāstraṃ, tasminpravṛtte sati punaranyāsyā'ṅgavṛttaśāśtrasya pravṛttau prāptāyāmavidhiḥ"iti tatparibhāṣāyā arthaḥ. eṣā ca paribhāṣā "jñājanorje"tyanena jñāpitā. upapattistu manoramāto'vagantavyā. na caivaṃ "dvābhyā"mityatra tyadādyatve kṛte "supi ce"ti dīrgho na syāditi vācyaṃ, "dvayorekasye"tyādinirdeśena uktaparibhāṣāyā anityatvajñāpanāditi dik. makārāntaramityupalakṣaṇaṃ, "jasaśśśī"tyatra "jasaḥ siti sakāraṃ praśliṣya sāntasya jasa iti vyākhyānāt, "ato'"mitisūtrādamgrahaṇamanuvarttya "am ameve"ti vyākhyānādveti bodhyam.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents