tāsau ye nityāniṭo dhātavaḥ ajantāḥ, tebhyastāsāviva thali iḍāgamo na bhavati. yātā yayātha. cetā cicetha. netā ninetha. hotā juhotha. acaḥ iti kim? bhettā bibheditha. tāsvatiti kim? lūtvā lulavitha. thali iti kim? yātā yayiva. yayima. aniḍgrahaṇaṃ nityam ityanena viśeṣaṇārtham. nityagrahaṇaṃ kim? vidhotā, vidhavitā vidudhavitha. tāsi vibhāṣiteṭ, thali nityam iḍāgamo bhavati. tāsvatiti vatinirdeśaḥ kimarthaḥ? tāsau tatasthali pratiṣedhārthaḥ. yo hi tāsāvasan, asattvāc ca nityāniṭ, tasya thali pratiṣedho na bhavati. jaghasitha. uvayitha. uttarasūtre 'pi tāsvaditi vartate. adādeśo hi ghasiḥ, veñādeśaśca vayistāsau na asti.

acas tāsvat thalyaniṭo nityam 7.2.61 tāsau ye nityāniṭo dhātavaḥ ajantāḥ, tebhyastāsāviva thali iḍāgamo na bhavati. yātā yayātha. cetā cicetha. netā ninetha. hotā juhotha. acaḥ iti kim? bhettā bibheditha. tāsvatiti kim? lūtvā lulavitha. thali iti kim? yātā yayiva. yayima. aniḍgrahaṇaṃ nityam ityanena viśeṣaṇārtham. nityagrahaṇaṃ kim? vidhotā, vidhavitā vidudhavitha. tāsi vibhāṣiteṭ, thali nityam iḍāgamo bhavati. tāsvatiti vatinirdeśaḥ kimarthaḥ? tāsau tatasthali pratiṣedhārthaḥ. yo hi tāsāvasan, asattvāc ca nityāniṭ, tasya thali pratiṣedho na bhavati. jaghasitha. uvayitha. uttarasūtre 'pi tāsvaditi vartate. adādeśo hi ghasiḥ, veñādeśaśca vayistāsau na asti.

acastāsvatthalyaniṭo nityam?. , 7.2.61 krādiniyamādiṭi prāptejjantānāṃ tāsau nityāniṭāṃ thali pratiṣedho vidhīyate. "pātā" ityādi. luḍupanyāsastāsau nityāniṭtvapradarśanārthaḥ"; aniṭtvaṃ ["aniṭpratiṣedhāt()"--ityeva mudritaḥ pāṭhaḥ] ca "ekācaḥ" (7.2.10) ityādineṭ? prataṣedhāt(). "lūtvā, lulavitha" iti. tāsvaditi vacanādiha na bhavati pratiṣedhaḥ. ta()smasvanucyamāna["ta()smasatvanucyamāna ihāpi pratiṣedha syāt()--bhavati, lunāti. kiti nityamaniṭaḥ "śrayukaḥ kiti" iti pratiṣedhāt()"---iti mudritaḥ pāṭhaḥ] ihāpi pratiṣedhaḥ syāt(). bhavati lunātiḥ kiti nityamaniṭ(). "śrayukaḥ kiti" (7.2.11) iti pratiṣedhāt? "papiva, papima" iti. "āto lopa iṭi ca" 6.4.64 ityākāralopaḥ. "aniṅgrahaṇaṃ nityamityanena" ityādi. nityamityanenāniṭtvaṃ dhātoḥ kathaṃ nāma viśeṣyetetyevamarthamaniṅgrahaṇamityarthaḥ. atha savitā, lulavatheti tāsau seṭasthalauṭpratiṣedho mā bhūdityevamarthamaniḍgrahaṇaṃ kasmānna bhavati? nārhatyevamarthaṃ bhavitum(). tathā hi--tāsvat? thalīṇna bhavatītyucyate; na ca yastāsau seṭ? tasya pratiṣedho bhavaṃstāsvaditi vyapadeṣṭuṃ śakyate, yo hramijabhāvasthali vidhīyate tasya tāsāviḍamāvenaiva sādṛśyaṃ vatirācaṣṭe. evaṃ tu vatigrahaṇādeva tāsau seṭasthali pratiṣedho na bhaviṣyati; anyathā vatinā yat? sādṛśyaṃ samākhyayate tanna syāt(). tasmādyuktamuktemevānidgraṇasya prayojanam(). athākrayamāṇe'niṅgrahaṇe nityamiti kasya viśeṣaṇaṃ vijñāyate? pratiṣedhasya. nanu ca nitya eva pratiṣedhaḥ prakṛtaḥ, tatra yadi nityagrahaṇe na pratiṣedho viśiṣyeta, tadā nityagrahaṇamanarthakaṃ syāt()? naitadasti; pūrvasūtre pratiṣedhasyānityatvaṃ yathā syādityevamarthaṃ syāt(). avaṃ ca pūrvasūtreṇa pakṣa iḍāgamaḥ syādeva. tasmāt? pūrvoktamevāniḍgrahaṇasya prayojanam(). "tāsau vibāṣiteṭ()" iti. svaratyādisūtrema (7.2.44) dhūña iṅ? vikalpitaḥ. tasya nityagrahaṇādvibhāṣiteṭasthali nityamiḍāgamo bhavati. asati ca nityagrahaṇe pratiṣedhaḥ syādeva. pākṣikeṇāpīḍabhāvenāniṅvyapadeśo bhavatyeva. tathā hi--guhervibhāṣiteṭo'pi "śala igupadhādaniṭaḥ ksaḥ" 3.1.45 iti kso bhavatyeva--adhukṣaditi. atha vatinā nirdeśaḥ kimarthaḥ, na tāsāvityevocyeta? ityata āha--"tāsvat()" ityādi. asati vatinā nirdeśe yo'pi tāsāvasan? asattvācca nityamaniṭ(), tasyāpi thali pratiṣedhaḥ syāt(). vatinā nirdeśe tu sati, vateḥ sarvasādṛśyārthatvādyathābhūtasya tāsāviṇna bhavati tathābhūtasyaiva thalpapīṭā na bhavitavyamiti na bhavatyeva doṣaprasaṅgaḥ. yadi hi yastāsāvasat? asattvācca nityamaniṭ? tasyāpi thali pratiṣedhaḥ syāt(). evaṃ ca sati tasāvasata iḍabhāvaḥ, itaratra tu sata iti yathābhūtasya tāsādiḍabhāvastathābhūtasthāpi thali na syāt(). yo hi tāsāvasannasattvācca nityamaniṭ(), tasya thali pratiṣedo na bhavati--jaghasitheti--uttarasūtreṇetyabhiprāya ityata āha--"uttarasūtre'pi" ityādi. tadevamuttarārtho vatinā nirdeśo'yaṃ bhavati. iha tu nārtho vatinirdeśena, anajantatvādeva ghaservayeśca paratiṣedho na bhavatīti. "jaghasitha" iti. "liṭa()nyatarasyām()" (2.4.4.0) ityaderghaslādeśaḥ. "udayitha" iti. "veño vayiḥ" 2.4.41 iti vayirādeśaḥ; "liṭa()bhyāsasyobhatheṣām()" 6.1.17 iti samprasaraṇam(). kasmāt? pūnarghaseḥ, vayeśca tāsāvasattvānnityāniṭtvam()? ityāha--"adādeśo hi" ityādi. nāstitvaṃ tayoḥ punastāsāvavidhānādveditavyam()॥

acastāsvatthalyaniṭo nityam 482, 7.2.61 upadeśe'janto yo dhātustāsau nityāniṭ tatasthala iṇna॥

ata tasya thalīḍāgamasya bhāradvājaniyamādvikalpaṃ vakṣyastadupayogatvena sūtradvayamupanyasyati—acastāsvat. adhātosthalo'bhāvāddhātoriti labhyate. `aca ' iti tadviśeṣaṇam. tadantavidhiḥ. `upadeśe'tvata' ityuttarasūtrādupadeśa ityapakṛṣyata iti `ṛto bhāradvājasye'ti sūtrabhāṣye sthitam. upadeśe ajantādityanvayaḥ. `aniṭa' iti bahuvrīheḥ pañcamī. nityamiḍvihīnādityanvayaḥ. `tāsi ca klṛpa' ityatastāsītyanuvartate. tāsau nityamaniṭa ityanvayaḥ. thalīti ṣaṣṭha\ufffdrthe saptamī. `gameriṭ parasmaipadeṣvi'tyata iḍiti, `na vṛdbhyaścatubhrya' ityato neti cānuvartate. `tāsva'diti saptamyāntadvatiḥ. tadāha–upadeśe yo'janta ityādi, iṇna syādityantam. `tāsva'– diti seṣaḥ. yathā tāsi neṭ tathā thalyapi neḍityarthaḥ. cicetha juhothetyādyudāharaṇam. atra krādiniyamaprāpta iṇna bhavati. ajantātkim ?. bibheditha. upadeśa iti kim ?. `hmañ' jahartha. iha guṇe raparatve'jantatvā'bhāvādiṇniṣedho na syādityupadeśagrahaṇam. nityagrahaṇaṃ kim ?. `svṛ gatau' sasvaritha. `svaritasūtī'ti tāsau vikalpiteṭkatvānna niṣedhaḥ. tāsau kim ?. lūtvā lulavitha. thalaḥ kim ?.papiva pima. iha tāsītyanuva#ṛttyaiva siddheḥ `tāsva'diti nātīvopayujyata iti kecit. vastutastu yastāsau vidyate tasmādeva parasya thala iṇniṣedhārtha tāsvadityāvaśyakam. tena `liṭa\ufffjñatarasyā'mityado ghaslṛbhāve jaghasithetyatra na niṣedhaḥ, ghasastāsāvabhāvādati–ada bhakṣama iti dhātau mūla eva vakṣyate. `yastāsāvasti aniṭ ce'ti bhāṣyam. eva veño vayādeśe'pi na niṣedha ti bodhyam.

acastāsvatthalyaniṭo nityam 137, 7.2.61 ata tasya thalīḍāgamasya bhāradvājaniyamādvikalpaṃ vakṣyastadupayogatvena sūtradvayamupanyasyati---acastāsvat. adhātosthalo'bhāvāddhātoriti labhyate. "aca " iti tadviśeṣaṇam. tadantavidhiḥ. "upadeśe'tvata" ityuttarasūtrādupadeśa ityapakṛṣyata iti "ṛto bhāradvājasye"ti sūtrabhāṣye sthitam. upadeśe ajantādityanvayaḥ. "aniṭa" iti bahuvrīheḥ pañcamī. nityamiḍvihīnādityanvayaḥ. "tāsi ca klṛpa" ityatastāsītyanuvartate. tāsau nityamaniṭa ityanvayaḥ. thalīti ṣaṣṭha()rthe saptamī. "gameriṭ parasmaipadeṣvi"tyata iḍiti, "na vṛdbhyaścatubhrya" ityato neti cānuvartate. "tāsva"diti saptamyāntadvatiḥ. tadāha--upadeśe yo'janta ityādi, iṇna syādityantam. "tāsva"-- diti seṣaḥ. yathā tāsi neṭ tathā thalyapi neḍityarthaḥ. cicetha juhothetyādyudāharaṇam. atra krādiniyamaprāpta iṇna bhavati. ajantātkim?. bibheditha. upadeśa iti kim?. "hmañ" jahartha. iha guṇe raparatve'jantatvā'bhāvādiṇniṣedho na syādityupadeśagrahaṇam. nityagrahaṇaṃ kim?. "svṛ gatau" sasvaritha. "svaritasūtī"ti tāsau vikalpiteṭkatvānna niṣedhaḥ. tāsau kim?. lūtvā lulavitha. thalaḥ kim?.papiva pima. iha tāsītyanuva#ṛttyaiva siddheḥ "tāsva"diti nātīvopayujyata iti kecit. vastutastu yastāsau vidyate tasmādeva parasya thala iṇniṣedhārtha tāsvadityāvaśyakam. tena "liṭa()nyatarasyā"mityado ghaslṛbhāve jaghasithetyatra na niṣedhaḥ, ghasastāsāvabhāvādati--ada bhakṣama iti dhātau mūla eva vakṣyate. "yastāsāvasti aniṭ ce"ti bhāṣyam. eva veño vayādeśe'pi na niṣedha ti bodhyam.

acastāsvat. uttarasūtrādupadeśa ityapakṛṣyate, taccā'jantasya viśeṣaṇamityāha- - upadeśe'janta iti. dhāturityākṣepāllabhyate. na hradhātosthal saṃbhavati. nityagrahaṇamaniṭo viśeṣaṇam. kva nityamaniḍityapekṣāyāṃ saṃnidhānāttāsāveveti vijñāyate, `tāsi ca klṛpaḥra' iti sannihitaṃ vā'nuvartate. `na vṛdbhyaḥ' ityasmānnetyanuvartate , tadāha– tāsau nityāniṭ tataḥ parasyetyādi. tāsāviva tāsvaditi saptamyantādvatiḥ. yathā tāsau na bhavati evaṃ thalyapītyarthaḥ. aca iti kim ?. bibheditha. rurodhitha. upadeśe iti kim ?. jahartha. iha paratvānnityatvacca guṇe raparatve ca kṛte ajantatvā'bhāvādetasyā'pravṛttāviṭ prasajyetetyupadeśa ityuktam. thalīti kim ?. papiva papima. nityamaniṭaḥ kim?. sasvaritha. sasvartha. nā'yaṃ tāsau nityamaniṭ, `svaratisūtī'ti vikalpiteṭ?tvāt. iha tāsīti neti cānuvṛttyaiveṣṭasiddhestāsvadityetannātīvopayujyata iti kecit. anye tu – yasya tāsau vidyamānatvaṃ tasmādeva parasya thala iṇniṣedha ityetallābhārthaṃ tat.tena uvayitha, jaghasithetyatra na niṣedha ityāhuḥ.

acastāsvatthalyaniṭo nityam 112, 7.2.61 acastāsvat. uttarasūtrādupadeśa ityapakṛṣyate, taccā'jantasya viśeṣaṇamityāha-- upadeśe'janta iti. dhāturityākṣepāllabhyate. na hradhātosthal saṃbhavati. nityagrahaṇamaniṭo viśeṣaṇam. kva nityamaniḍityapekṣāyāṃ saṃnidhānāttāsāveveti vijñāyate, "tāsi ca klṛpaḥra" iti sannihitaṃ vā'nuvartate. "na vṛdbhyaḥ" ityasmānnetyanuvartate , tadāha-- tāsau nityāniṭ tataḥ parasyetyādi. tāsāviva tāsvaditi saptamyantādvatiḥ. yathā tāsau na bhavati evaṃ thalyapītyarthaḥ. aca iti kim?. bibheditha. rurodhitha. upadeśe iti kim?. jahartha. iha paratvānnityatvacca guṇe raparatve ca kṛte ajantatvā'bhāvādetasyā'pravṛttāviṭ prasajyetetyupadeśa ityuktam. thalīti kim?. papiva papima. nityamaniṭaḥ kim(). sasvaritha. sasvartha. nā'yaṃ tāsau nityamaniṭ, "svaratisūtī"ti vikalpiteṭ()tvāt. iha tāsīti neti cānuvṛttyaiveṣṭasiddhestāsvadityetannātīvopayujyata iti kecit. anye tu --yasya tāsau vidyamānatvaṃ tasmādeva parasya thala iṇniṣedha ityetallābhārthaṃ tat.tena uvayitha, jaghasithetyatra na niṣedha ityāhuḥ.