Kāśikāvṛttī1:
graha guha ityetayoḥ ugantānāṃ ca sani pratyaye parataḥ iḍāgamo na bhavati. jigh
See More
graha guha ityetayoḥ ugantānāṃ ca sani pratyaye parataḥ iḍāgamo na bhavati. jighṛkṣati.
jughukṣati. ugantānāṃ ca rurūṣati. lulūṣati.
sanīvantardhabhrasjadambhuśrisvṛyūurṇubharajñapi sanām 7-2-49 iti vikalpavidhānāt
śrayatiratra na anukṛsyate. graher nityaṃ prāptaḥ. guheḥ ūditvād vikalpaḥ.
Kāśikāvṛttī2:
sani grahaguhoś ca 7.2.12 graha guha ityetayoḥ ugantānāṃ ca sani pratyaye parat
See More
sani grahaguhoś ca 7.2.12 graha guha ityetayoḥ ugantānāṃ ca sani pratyaye parataḥ iḍāgamo na bhavati. jighṛkṣati. jughukṣati. ugantānāṃ ca rurūṣati. lulūṣati. sanīvantardhabhrasjadambhuśrisvṛyūurṇubharajñapi sanām 7.2.49 iti vikalpavidhānāt śrayatiratra na anukṛsyate. graher nityaṃ prāptaḥ. guheḥ ūditvād vikalpaḥ.
Nyāsa2:
sani grahaguhośca. , 7.2.12 graheḥ sani cityamiṭi prāpte guherapyūdittvāt? "
See More
sani grahaguhośca. , 7.2.12 graheḥ sani cityamiṭi prāpte guherapyūdittvāt? "svarati" 7.2.44 ityādisūtreṇa vikalpe prāpte'syārambhaḥ. cakāraḥ "ukaḥ" 7.2.11 ityanukarṣaṇārthaḥ. nanu ca "iko jhal()" (1.2.9) ityugantānāṃ kideva san? tatra pūrveṇaiva pratiṣedhaḥ siddhaḥ kimuka ityanukarṣaṇārthena cakāreṇa? naitadasti; na hīṭpratiṣedhamantareṇa sano jhalāditvamupapadyate, kutaḥ kittvam()! anena tviṭi pratiṣiddhe jhalāditvaṃ sano jāyate, paścādguṇapratiṣedhārthaṃ kittvamiti kramaḥ. "jighṛśrati" iti. "rudavida" 1.2.8 ityādinā sanaḥ kittve sati grahrādi 6.1.16 sūtreṇa samprasāraṇam(), "ho ḍhaḥ" 8.2.31 iti ḍhatvam(), "ṣaḍhoḥ kaḥ si" 8.2.41 iti katvam(), "iṇkoḥ" 8.2.57 iti ṣatvam(), "ekāco vaśo bhaṣ()" 8.2.37 ityādinā bhaṣbhāvena gakārasya ghakāraḥ, dvirvacanam(), abhyāsakāryam(). "judhukṣati" iti. "rudavida" 1.2.8 ityādinā sanaḥ kittve sati grahrādi 6.1.16 sūtreṇa samprasaraṇam(), "ho ḍhaḥ" 8.2.31 iti ḍhatvam(), "ṣaḍhoḥ kaḥ si" 8.2.41 iti katvam(), dvirvacanam(), abhyāsakāryam(). "jughukṣate" ["judhukṣati"--kāśikā, padamañjarī ca] iti. "guhū saṃvaraṇe" (dhā.pā.896), "pūrvavatsanaḥ" 1.3.62 ityātmanepadam(). "rurūṣati" iti. "ajjhanagamāṃ sani" 6.4.16 iti dīrghaḥ. atha cakāreṇa yathegantamanukṛṣyate, tathā caikayoganirdiṣṭaḥ śrayatirapyanukṛṣyeta? ityata āha--"śrisvṛyūrṇurabhajñapi" ityādi. śrayateḥ "sanīdantargha" 7.2.49 itīṭo vikalpaṃ vidhāsyatītyatastasyehānuvattirapārthiketi nānukṛṣyate.
Laghusiddhāntakaumudī1:
Sū #713
Laghusiddhāntakaumudī2:
sani grahaguhośca 713, 7.2.12 graherguherugantācca sana iṇ na syāt. bubhūṣati॥
Bālamanoramā1:
sani grahaguhośca. cakārāt `śryukaḥ kitī'tyata uka ityanukṛṣyate, na tu
śr Sū #437
See More
sani grahaguhośca. cakārāt `śryukaḥ kitī'tyata uka ityanukṛṣyate, na tu
śrayatiḥ, tasya `sanīvantardhe'ti vikalpasya vakṣyamāṇatvāt. `neḍvaśi kṛtī'tyato
neḍiti sa iti sthite sanaḥ kittvāt `grahījye'ti rephasya saṃprasāraṇamṛkāra
ityarthaḥ. nanu gṛh sa iti sthite hasya ḍhatve bhaṣbhāvāpekṣayā paratvātkatve sasya
ṣatve ca kṛte jhaṣantatvā'bhāve kathaṃ bhaṣbhāva ityata āha– sanaḥ ṣatvasyeti.
katvasyā'siddhatvādityeva sucavacam. jighṛkṣatīti. gṛh sa iti sthite hakārādiṇaḥ
parasya ṣatvaṃ paratvāt prāptaṃ, tasyā'siddhatvāt hasya ḍhatve bhaṣbhāvaḥ, tataḥ katve
kātparasya ṣatvamiti krama itibhāvaḥ. guheḥ jughukṣatītyudāhāryam. ugantāt - -
bubhūṣati. atra `śryukaḥ kitī'tyanena tu na sidhyati, tatra kita eva niṣedhāt.
paratvādiḍāgame `iko jha'lityasyā'prāpteḥ. spaṣṭaṃ cedaṃ śabdenduśekhare.
suṣupsatīti. sanaḥ kittvāt `vacisvapī'ti saṃprasāraṇaṃ,
laghūpadhaguṇā'bhāvaśca.
Bālamanoramā2:
sani grahaguhośca 437, 7.2.12 sani grahaguhośca. cakārāt "śryukaḥ kitī"
See More
sani grahaguhośca 437, 7.2.12 sani grahaguhośca. cakārāt "śryukaḥ kitī"tyata uka ityanukṛṣyate, na tu śrayatiḥ, tasya "sanīvantardhe"ti vikalpasya vakṣyamāṇatvāt. "neḍvaśi kṛtī"tyato neḍiti sa iti sthite sanaḥ kittvāt "grahījye"ti rephasya saṃprasāraṇamṛkāra ityarthaḥ. nanu gṛh sa iti sthite hasya ḍhatve bhaṣbhāvāpekṣayā paratvātkatve sasya ṣatve ca kṛte jhaṣantatvā'bhāve kathaṃ bhaṣbhāva ityata āha-- sanaḥ ṣatvasyeti. katvasyā'siddhatvādityeva sucavacam. jighṛkṣatīti. gṛh sa iti sthite hakārādiṇaḥ parasya ṣatvaṃ paratvāt prāptaṃ, tasyā'siddhatvāt hasya ḍhatve bhaṣbhāvaḥ, tataḥ katve kātparasya ṣatvamiti krama itibhāvaḥ. guheḥ jughukṣatītyudāhāryam. ugantāt - - bubhūṣati. atra "śryukaḥ kitī"tyanena tu na sidhyati, tatra kita eva niṣedhāt. paratvādiḍāgame "iko jha"lityasyā'prāpteḥ. spaṣṭaṃ cedaṃ śabdenduśekhare. suṣupsatīti. sanaḥ kittvāt "vacisvapī"ti saṃprasāraṇaṃ, laghūpadhaguṇā'bhāvaśca.
Tattvabodhinī1:
sani grahaguhośca. grahernityaṃ, guhervikalpena prāpte niṣedho'yam. sanaḥ
ṣatva Sū #381
See More
sani grahaguhośca. grahernityaṃ, guhervikalpena prāpte niṣedho'yam. sanaḥ
ṣatvasyāsiddhatvādbhaṣbhāva iti. rakutvasyā'siddhatvādbhaṣbhāva ityeva suvacam.
kecittu ḍhatve sati bhaṣbhāva ityadhyahāreṇa yojayanti. tathā ca jagṛh? sa iti sthite iṇaḥ
paratvena sasya ṣatvaṃ prāptaṃ,tasyā'siddhatvāḍḍhatve bhaṣbhāvaḥ. tataśca katve
kavargātparasya ṣatvamiti vidhikramaḥ. anye tu ṣatve ḍhatve ca kṛte paścādbhaṣbhāve
kartavye sakāraparatvā'bhāvādbhaṣbhāvo na syādityāśaṅkāyāṃ sanaḥ
ṣatvasyā'siddhatvāditi granthaḥ pravṛtta iti kāryā'siddhapakṣāvalambanena
vyācakṣate. jighṛkṣatīti. guherjughukṣati. sūtre cakārāt `śryukaḥ kitī' tyata
uka ityanukṛṣyate. ugantāt- bubhūṣati. lulūṣati. śrayatistu nā'nukṛṣyate, tasya
`sanīvantardhe'ti vikalpavidhānāt.
Tattvabodhinī2:
sani grahaguhośca 381, 7.2.12 sani grahaguhośca. grahernityaṃ, guhervikalpena pr
See More
sani grahaguhośca 381, 7.2.12 sani grahaguhośca. grahernityaṃ, guhervikalpena prāpte niṣedho'yam. sanaḥ ṣatvasyāsiddhatvādbhaṣbhāva iti. rakutvasyā'siddhatvādbhaṣbhāva ityeva suvacam. kecittu ḍhatve sati bhaṣbhāva ityadhyahāreṇa yojayanti. tathā ca jagṛh? sa iti sthite iṇaḥ paratvena sasya ṣatvaṃ prāptaṃ,tasyā'siddhatvāḍḍhatve bhaṣbhāvaḥ. tataśca katve kavargātparasya ṣatvamiti vidhikramaḥ. anye tu ṣatve ḍhatve ca kṛte paścādbhaṣbhāve kartavye sakāraparatvā'bhāvādbhaṣbhāvo na syādityāśaṅkāyāṃ sanaḥ ṣatvasyā'siddhatvāditi granthaḥ pravṛtta iti kāryā'siddhapakṣāvalambanena vyācakṣate. jighṛkṣatīti. guherjughukṣati. sūtre cakārāt "śryukaḥ kitī" tyata uka ityanukṛṣyate. ugantāt- bubhūṣati. lulūṣati. śrayatistu nā'nukṛṣyate, tasya "sanīvantardhe"ti vikalpavidhānāt.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents