1/30:mṛjeḥ vṛddhividhau kvipratiṣedhaḥ |*
2/30:mṛjeḥ vṛddhividhau kvyantasya pratiṣedhaḥ vaktavyaḥ |
3/30:kaṃsaparimṛḍbhyām , kaṃsaparimṛḍbhiḥ |
4/30:dhātoḥ svarūpagrahaṇe vā tatpratyayavijñānāt siddham |*
5/30:atha vā dhātoḥ svarūpagrahaṇe tatpratyaye kāryavijñānāt siddham |
6/30:dhātupratyaye kāryam bhavati iti eṣā paribhāṣā kartavyā |
7/30:kāni etasyāḥ paribhāṣāyāḥ prayojanāni |
8/30:prayojanam sṛjidṛśimasjinaśihantigiratyartham |*
9/30:sṛji |
10/30:rajjusṛḍbhyām , rajjusṛḍbhiḥ |
11/30:sṛji |
12/30:dṛśi |
13/30:devadṛgbhyām , devadṛgbhiḥ |
14/30:dṛśi |
15/30:masji |
16/30:udakamagbhyām , udakamagbhiḥ |
17/30:masji |
18/30:naśi |
19/30:pranaḍbhyām , pranaḍbhiḥ |
20/30:naśi |
21/30:hanti |
22/30:vārtraghnaḥ , bhrauṇaghnaḥ |
23/30:hanti |
24/30:girati |
25/30:devagiraḥ |
26/30:yadi svarūpagrahaṇe iti ucyate prasṛbbhyām , prasṛbbhiḥ , anudāttasya ca ṛdupasya anyatarasyām iti am prāpnoti |
27/30:evam tarhi iyam paribhāṣā kartavyā dhātoḥ kāryam ucyamānam tatpratyaye bhavati iti |
28/30:sā tarhi eṣā paribhāṣā kartavyā |
29/30:na kartavyā |
30/30:ācāryapravṛttiḥ jñāpayati bhavati eṣā paribhāṣā iti yat ayam bhrauṇahatye tatvam śāsti

vibhaktau iti nivṛttam. mṛjeraṅgasya iko vṛddhir bhavati. mārṣṭā. mārṣṭum. mārṣṭavyam. mṛjeriti dhātugrahaṇam idam, dhātośca kāryam ucyamānaṃ dhātupratyaya eva veditavyam. tena kiṃsaparimṛḍbhyām, kaṃsaparimṛḍbhiḥ ityatra na bhavati.

mṛjer vṛddhiḥ 7.2.114 vibhaktau iti nivṛttam. mṛjeraṅgasya iko vṛddhir bhavati. mārṣṭā. mārṣṭum. mārṣṭavyam. mṛjeriti dhātugrahaṇam idam, dhātośca kāryam ucyamānaṃ dhātupratyaya eva veditavyam. tena kiṃsaparimṛḍbhyām, kaṃsaparimṛḍbhiḥ ityatra na bhavati.

mṛjervṛddhiḥ. , 7.2.114 "mārṣṭā" iti. "mṛjū śṛddhau" (dhā.pā.1066) vraścādisūtreṇa 8.2.36 ṣatvam(), "ṣṭutvam(). mṛjeḥ kvibantādvibhaktāvutpannāyāṃ kaṃsaparimṛṅbhyām(), kaṃsaparimṛṅ()bhirityatra vṛddhiḥ prāpnoti, na ca kvibāśrayaḥ "kṅiti ca" 1.1.5 iti vṛddhipratiṣedho bhavitumutsahate; yasmāt? kṅitīti niṃmittasaptamī. na cātra kvibnimittā vṛddhiḥ prāpnoti, kiṃ tarhi? vibhaktinimttā. tasmāt? tasyāḥ pratiṣedho vaktavya ityata āha--"mujariti dhātugrahaṇam()" ityādi. bhrauṇahatya6.4.174miti nipātanena jñāpito'yamarthaḥ--dhātāḥ kāryamucyamānaṃ dhātupratyaya eva bhavatīti, tena kaṃsamṛṅbhyāmityatra na bhavati. yo hi dhātorityevaṃ vihitaḥ sa dhātupratayayaḥ. na ca bhyāmādikaṃ dhātorityevaṃ vihitam(), kiṃ tarhi? prātipadikādityevam(), tasmānnāso dhātupratyayaḥ. "kaṃsaparimṛṅbhyām()" ityādi. pūrvavat? ṣatve kṛta ṣakārasya jaśtvaṃ ḍakāraḥ॥

mṛjervṛddhiḥ. `iko guṇavṛddhī' iti paribhāṣayā `ika' ityupasthitam. mṛjerityavayavaṣaṣṭhī. tadāha–mṛjeriko vṛddhiḥ syāditi. `dhātoḥ svarūpagrahaṇe tatpratyaye kāryavijñāna'miti paribhāṣāmabhipretya āha– dhātupratyaye pare iti. dhātorvihite pratyaye ityarthaḥ. tena parimṛṅbhyāmityatra na vṛddhiriti bhāvaḥ. guṇāpavādo'yam. kṅityajādau veṣyate. `mṛjervṛddhi'riti śeṣaḥ. `iko guṇavṛddhī' iti sūtrabhāṣye idaṃ paṭhitam. vraśceti ṣa iti. mṛj-ti iti sthite ṛkārasya vṛddhau raparatve jakārasya vraśceti ṣatve takārasya ṣṭutvena ṭakāre mārṣṭīti rūpamityarthaḥ. mṛṣṭa iti. ṅittvānna vṛddhirnāpi guṇa iti bhāvaḥ. mṛjanti mārjanti iti. `kṅityajādā'viti vṛddhivikalpa iti bhāvaḥ. mārṣi mṛṣṭhaḥ mṛṣṭha. mārjmi mṛjvaḥ mṛjmaḥ. mamārjeti. ṇali `mṛjervṛddhi'riti atusādāvajādau kiti vṛddhivikalpaṃ matvā āha– mamārjatuḥ mamṛjaturiti. mamārjuḥ mamṛjurityapi jñeyam. ūdittvādiḍvikalpaṃ mṛjervṛdiṃ?dha ca matvā āha– mamārjitha mamārṣṭheti. iḍabhāve jasya vraśceti ṣaḥ. thasya ṣṭutvena ṭha iti bhāvaḥ. mamārjathuḥ–mamṛjathuḥ, mamārja–mamṛja. mamārja, mamārjiva-mamṛjiva-mama#ṛjva, mamārjima-mamṛjima- mamṛjma. luṭa\ufffdāha– - mārjitā mārṣṭeti. ūdittvadiṭi, tadabhāve ca `mṛjervṛddhi'riti bhāvaḥ. mārjiṣyati– mākṣryati. mārṣṭu– mṛṣṭāt, mṛṣṭām, mārjantu–mṛjnatu. mṛḍḍhīti. herapittvena ṅittvān vṛddhiḥ. vraścādinā jasya ṣaḥ. herdhiḥ, ṣasya jaśtvena ḍaḥ, dhasya ṣṭutve ḍhaḥ. mṛṣṭāt mṛṣṭam mṛṣṭa. mārjāni mārjāva mārjāma. laṅyāha–amārḍiti. tipa ikāralope vṛddhau raparatve halṅyādinā takāralope vraścādinā jasya ṣaḥ, tasya jaśtvacartve iti bhāvaḥ. amṛṣṭām amārjan- amṛjan. amārṭ amṛṣṭam amṛṣṭaṃ. amārjamiti. amṛjva amṛjma. mṛjyāt. mṛjyātām. mṛjyāt. mṛjyāstām. amārjīt amārkṣīditi. ūdittvādiḍvikalpa iti bhāvaḥ. iṭpakṣe amārjiṣṭām amārjiṣurityādi sugamam. iḍabhāve āmārṣṭām amārkṣuḥ. amārkṣīḥ. amāṣrṭam amāṣrṭa. amākrṣam amārkṣva amārkṣma. amārjiṣyata- - amākṣryat. rudhir?dhāturitit. seṭ.

mṛjervṛddhiḥ 304, 7.2.114 mṛjervṛddhiḥ. "iko guṇavṛddhī" iti paribhāṣayā "ika" ityupasthitam. mṛjerityavayavaṣaṣṭhī. tadāha--mṛjeriko vṛddhiḥ syāditi. "dhātoḥ svarūpagrahaṇe tatpratyaye kāryavijñāna"miti paribhāṣāmabhipretya āha-- dhātupratyaye pare iti. dhātorvihite pratyaye ityarthaḥ. tena parimṛṅbhyāmityatra na vṛddhiriti bhāvaḥ. guṇāpavādo'yam. kṅityajādau veṣyate. "mṛjervṛddhi"riti śeṣaḥ. "iko guṇavṛddhī" iti sūtrabhāṣye idaṃ paṭhitam. vraśceti ṣa iti. mṛj-ti iti sthite ṛkārasya vṛddhau raparatve jakārasya vraśceti ṣatve takārasya ṣṭutvena ṭakāre mārṣṭīti rūpamityarthaḥ. mṛṣṭa iti. ṅittvānna vṛddhirnāpi guṇa iti bhāvaḥ. mṛjanti mārjanti iti. "kṅityajādā"viti vṛddhivikalpa iti bhāvaḥ. mārṣi mṛṣṭhaḥ mṛṣṭha. mārjmi mṛjvaḥ mṛjmaḥ. mamārjeti. ṇali "mṛjervṛddhi"riti atusādāvajādau kiti vṛddhivikalpaṃ matvā āha-- mamārjatuḥ mamṛjaturiti. mamārjuḥ mamṛjurityapi jñeyam. ūdittvādiḍvikalpaṃ mṛjervṛdiṃ()dha ca matvā āha-- mamārjitha mamārṣṭheti. iḍabhāve jasya vraśceti ṣaḥ. thasya ṣṭutvena ṭha iti bhāvaḥ. mamārjathuḥ--mamṛjathuḥ, mamārja--mamṛja. mamārja, mamārjiva-mamṛjiva-mama#ṛjva, mamārjima-mamṛjima- mamṛjma. luṭa()āha--- mārjitā mārṣṭeti. ūdittvadiṭi, tadabhāve ca "mṛjervṛddhi"riti bhāvaḥ. mārjiṣyati-- mākṣryati. mārṣṭu-- mṛṣṭāt, mṛṣṭām, mārjantu--mṛjnatu. mṛḍḍhīti. herapittvena ṅittvān vṛddhiḥ. vraścādinā jasya ṣaḥ. herdhiḥ, ṣasya jaśtvena ḍaḥ, dhasya ṣṭutve ḍhaḥ. mṛṣṭāt mṛṣṭam mṛṣṭa. mārjāni mārjāva mārjāma. laṅyāha--amārḍiti. tipa ikāralope vṛddhau raparatve halṅyādinā takāralope vraścādinā jasya ṣaḥ, tasya jaśtvacartve iti bhāvaḥ. amṛṣṭām amārjan- amṛjan. amārṭ amṛṣṭam amṛṣṭaṃ. amārjamiti. amṛjva amṛjma. mṛjyāt. mṛjyātām. mṛjyāt. mṛjyāstām. amārjīt amārkṣīditi. ūdittvādiḍvikalpa iti bhāvaḥ. iṭpakṣe amārjiṣṭām amārjiṣurityādi sugamam. iḍabhāve āmārṣṭām amārkṣuḥ. amārkṣīḥ. amāṣrṭam amāṣrṭa. amākrṣam amārkṣva amārkṣma. amārjiṣyata-- amākṣryat. rudhir()dhāturitit. seṭ.

mṛjervṛddhiḥ. guṇāpavādaḥ. dhātoḥ svarūpagrahaṇe tatpratyaye kāryavijñānamityāha– dhātupratyaye kim ?. kaṃsaparimaḍbhyām.

mṛjervṛddhiḥ 263, 7.2.114 mṛjervṛddhiḥ. guṇāpavādaḥ. dhātoḥ svarūpagrahaṇe tatpratyaye kāryavijñānamityāha-- dhātupratyaye kim?. kaṃsaparimaḍbhyām. *kṅityajādāviti. etañcā'nyeṣāṃ vaiyākaraṇānāṃ matam-- "iko guṇavṛddhī" iti sūtre bhāṣyakṛtā svīkṛtam. mṛḍḍhīti. "hujhalbhyaḥra" iti herdhiḥ. ṣatvaṣṭutvajaśtvāni.