abhyastā daṅgāduttarasya jhakārasya atityayam ādeśo bhavati. dadati. dadatu. dadhati. dadhatu. jakṣati. jakṣatu. jāgrati. jāgratu. antādeśāpavādo 'yaṃ jusādeśena tu bādhyate. adaghuḥ. ajāgaruḥ. atrāpyādeśo kṛte pratyayādyudātatvaṃ bhavati.

adabhyastāt 7.1.4 abhyastā daṅgāduttarasya jhakārasya atityayam ādeśo bhavati. dadati. dadatu. dadhati. dadhatu. jakṣati. jakṣatu. jāgrati. jāgratu. antādeśāpavādo 'yaṃ jusādeśena tu bādhyate. adaghuḥ. ajāgaruḥ. atrāpyādeśo kṛte pratyayādyudātatvaṃ bhavati.

adabyastāt?. , 7.1.4 anātmanepadārthaṃ ārambhaḥ; ātmanepadeṣūttarasūtreṇaiva siddhatvāt(). "dadati" iti. "śnābyāstayorātaḥ" 6.4.112 ityākāralopaḥ. "dadatu" iti. loṭ(), "eruḥ" 3.4.86 ityutvam(). jakṣati, jāgratītyatra "jakṣityādayaḥ ṣaṭ()" 6.1.6 ityabhyastasaṃjñaḥ. yuktaṃ jakṣityādikamudāharaṇam(), dadatītyādyayuktam(); atra jhakārasyātmalābhakālasamanantarameva tādadantaraṅgatvādantādeśena bhavitavyam(), tataḥ śapaḥ śluḥ, "ślau 6.1.10 iti dvirvacanam(), tato'bhyastasaṃjñā tadā jhakārasya sthānino'bhāvādadbhādo na prāpnoti. na ca śakyate vaktum()--sthānivadbhāvādbhaviṣyati. na hratra sthānivadbhāvo'sti; alvidhitvāt(). nāpi bahiraṅgo'navakāśatvādantādeśaṃ bādhitvā'dādeśo bhaviṣyatīti yuktaṃ parikalpayitum(). jakṣityādiṣūpadeśāvasthāyāmeva labdhābhyastasaṃjñakeṣu tasya sāvakāśatvāditi codyamapākartumāha--"antādeśāpavādo'yam()" iti. antādeśasya sāmānyena sarvatra prasaktasyāyamadbhāvo'pavāda ārabhyate. na cāpavādaviṣayamutsargo'vagāhate. tathā coktam()--"pūrvamapavādāḥ pravatrtante paścādutsargāḥ, parihmatyāpavādaviṣayamutsargaḥ pravartate" (pu.pa.56) iti. ata eva tarhi jusbhāvo na syāt(). yathaiva hrantādeśasya sāmānyena pravṛttasya viśeṣo'dbhāva ārabhyamāṇo'pavādaḥ, tathā jutbhāvasyāpītyāha--"jusādeśena tu bādhyate" iti. "jusādeśasyānavakāśatvādityadādeśo bādhyate. "adaduḥ" iti. laṅ, "sijabhyastavidhibhyaśca" 3.4.109 iti jherjus(). "ajāgaruḥ" iti. jāgatrteryā guṇaprāptistasyāḥ "aviciṇṇalṅitsu" 7.3.85 iti pratiṣedhallakṣaṇāntareṇa, "jusica" 7.3.83 ityanena guṇaḥ. "atrāpyādeśe kṛte pratyayādyudāttatvaṃ bhavati" iti. tena punata ityādikaṃ padaṃ madhyodattaṃ bhavatīti bhāvaḥ. yadi tu viparyayaḥ syāt(), antaraṅgatvātpratyayādyudāttatve kṛte vyañjanamātrasyādbhāvo vidhīyamāno'niyatasvaraḥ prasajyeta. tatra yadāsāvanudāttaḥ syāt(), tadā punata ityādeḥ padasyāntodāttatā prasajyeta; yadā svaritastadā madhyasvaritatā, madhyodāttatā ceṣyate. nanu ca pratyayādyudāttatvaṃ pratyayamātrāpekṣayā'ntaraṅgam(), ādeśastuprakṛtipratyayāpekṣatvādbahiraṅgaḥ. "antaraṅgabahiraṅgayorantaraṅgaṃ balīyaḥ" (vyā.pa.94) iti pratyayādyudāttatvenaiva pūrvaṃ bhavituṃ yuktam(), paścādādeśeneti, tatkathamucyate--adādeśe kṛte pratyayādyudāttatvaṃ bhavatīti? naitadasti uktaṃ hi "upadeśivadvacanaṃ katrtavyam()" iti. kiñca--ādeśo nityaḥ, kṛtākṛtaprasaṅgitvāt(). sa hi kṛte pratyayādyudāttatvaṃ punaranityam(), śabdāntaraprāptyā. tathā hrakṛte'dādeśe jherikārasya prāpnoti, kṛte svadādeśākārasya "śabdāntarasya prāpnuvan? vidhiranityo bhavati" (vyā.pa.106). "nityānityayornityaṃ balīyaḥ" (vyā.pa.93) iti balīyastvamasya. tadetannityatvādanayorbalapīyasoḥ paratvādadādeśena pūrvaṃ bhavitavyam(), tataḥ pratyāyādyudāttatvena. tasmāt? suṣṭhūktam()--ādese kṛte pratyayādyudāttatvaṃ bhavatīti॥

adabhyastāt. jhasyeti. `jho'nta' ityatastadanuvṛtteriti bhāvaḥ. jakṣatīti. `jakṣityādayaḥ ṣa' ḍityabhyastasaṃjñeti bhāvaḥ. laṅastipi īḍaṭoḥ– ajakṣīt ajakṣaditi siddhavatkṛtya āha– sijabhyasteti. adādeśāpavādo jus. antaḥ sthādiriti. tālavyā'ntaḥ sthādirityarthaḥ. babhrāmeti. `jakṣankrīḍan ramamāṇaḥ' ityupaniṣadi cavargatṛtīyāditvasya nirvivādatvāditi bhāvaḥ. jāgṛ dhāturṛkārāntaḥ. seṭ. jāgartīti. tipi śapo luki ṛkārasya guṇe raparatvam. jāgṛta iti. ṅittvānna guṇaḥ. jāgratīti. `jakṣityādayaḥ ṣa'ḍityabhyastasaṃjñāyām `adabhyastā'diti jeradādeśaḥ. ṅittvādguṇaniṣedhe ṛkārasya yaṇiti bhāvaḥ. jāgarṣi jāgṛthaḥ jāgṛtha. jāgarmi jāgṛvaḥ jāgṛmaḥ. liṭi `kāsyanekā'jiti nityamāmi prāpte āha– uṣavidetyām veti. jāgarāmiti. āmi ṛkārasya guṇo raparatvaṃ ceti bhāvaḥ. āmabhāve āha–jagāgāreti. atusādau kittvādguṇaniṣedhe prāpte—

adabhyastāt 309, 7.1.4 adabhyastāt. jhasyeti. "jho'nta" ityatastadanuvṛtteriti bhāvaḥ. jakṣatīti. "jakṣityādayaḥ ṣa" ḍityabhyastasaṃjñeti bhāvaḥ. laṅastipi īḍaṭoḥ-- ajakṣīt ajakṣaditi siddhavatkṛtya āha-- sijabhyasteti. adādeśāpavādo jus. antaḥ sthādiriti. tālavyā'ntaḥ sthādirityarthaḥ. babhrāmeti. "jakṣankrīḍan ramamāṇaḥ" ityupaniṣadi cavargatṛtīyāditvasya nirvivādatvāditi bhāvaḥ. jāgṛ dhāturṛkārāntaḥ. seṭ. jāgartīti. tipi śapo luki ṛkārasya guṇe raparatvam. jāgṛta iti. ṅittvānna guṇaḥ. jāgratīti. "jakṣityādayaḥ ṣa"ḍityabhyastasaṃjñāyām "adabhyastā"diti jeradādeśaḥ. ṅittvādguṇaniṣedhe ṛkārasya yaṇiti bhāvaḥ. jāgarṣi jāgṛthaḥ jāgṛtha. jāgarmi jāgṛvaḥ jāgṛmaḥ. liṭi "kāsyanekā"jiti nityamāmi prāpte āha-- uṣavidetyām veti. jāgarāmiti. āmi ṛkārasya guṇo raparatvaṃ ceti bhāvaḥ. āmabhāve āha--jagāgāreti. atusādau kittvādguṇaniṣedhe prāpte---

antāpavāda iti. `jho'ntaḥ' ityasya adādeśo'pavādaḥ. asya tvapavādo jusiti jñeyam. babhrāmeti. `jakṣan krīḍan ramamāṇa' ityupaniṣadi jaśāditvasya nirvivādatvāt. `nābhyastācchatu'riti niṣedhena `jakṣa'nniti numaśchāndasatve'pi jaśāditvasya tatkalpanāyā anyāyyatvāt. dhātuvṛttyādau jaśādipāṭhācca.

adabhyastāt 269, 7.1.4 antāpavāda iti. "jho'ntaḥ" ityasya adādeśo'pavādaḥ. asya tvapavādo jusiti jñeyam. babhrāmeti. "jakṣan krīḍan ramamāṇa" ityupaniṣadi jaśāditvasya nirvivādatvāt. "nābhyastācchatu"riti niṣedhena "jakṣa"nniti numaśchāndasatve'pi jaśāditvasya tatkalpanāyā anyāyyatvāt. dhātuvṛttyādau jaśādipāṭhācca.