Kāśikāvṛttī1:
innantamanapatyārthe aṇi parataḥ prakṛtyā bhavati. sāṅkūṭinam. sāṃrāviṇam.
sāṃmā
See More
innantamanapatyārthe aṇi parataḥ prakṛtyā bhavati. sāṅkūṭinam. sāṃrāviṇam.
sāṃmārjinam. abhividhau bhāva inuṇ 3-3-44), aṇinuṇaḥ (*5,4.15 ityaṇ. sragviṇa
idam srāgviṇam. aṇi iti kim? daṇḍināṃ samūho dāṇḍam. anudāttāderañ
4-2-44 iti añpratyayaḥ. anapatye iti kim? medhāvino 'patyaṃ maidhāvaḥ.
Kāśikāvṛttī2:
inaṇyanapatye 6.4.164 innantamanapatyārthe aṇi parataḥ prakṛtyā bhavati. sāṅkūṭ
See More
inaṇyanapatye 6.4.164 innantamanapatyārthe aṇi parataḥ prakṛtyā bhavati. sāṅkūṭinam. sāṃrāviṇam. sāṃmārjinam. abhividhau bhāva inuṇ 3.3.44, aṇinuṇaḥ 5.4.15 ityaṇ. sragviṇa idam srāgviṇam. aṇi iti kim? daṇḍināṃ samūho dāṇḍam. anudāttāderañ 4.2.43 iti añpratyayaḥ. anapatye iti kim? medhāvino 'patyaṃ maidhāvaḥ.
Nyāsa2:
inaṇyanapatye. , 6.4.164 "sāṅakūṭinam(), sāṃrāviṇam(), sāmmārjinam()"
See More
inaṇyanapatye. , 6.4.164 "sāṅakūṭinam(), sāṃrāviṇam(), sāmmārjinam()" iti. "kūṭa dāhe" (dhā.pā.1890), [paritāpe (paridāhe)--dhā.pā.] "ru śabde" (dhā.pā.1034), "mṛjū śuddhau" (dhā.pā.1066) "abhividhau bhāve inuṇ()" 3.3.44, "mṛjervṛddhiḥ" 7.2.114 sāṃkūṭin(), sāṃrāvin(), sāṃmārjin()--iti sthite "aṇinuṇaḥ" 5.4.15 iti svarthe'ṇ(). "maidhāvaḥ" iti. "asmāyā" 5.2.120 ityādinā viniḥ, tadantāt? prāgdīvyato'ṇapatyārthe॥
Bālamanoramā1:
inaṇyanapatye. in-amīti chedaḥ prakṛtyeti.
`prakṛtyaikā'jityatastadanuvṛtt Sū #1227
See More
inaṇyanapatye. in-amīti chedaḥ prakṛtyeti.
`prakṛtyaikā'jityatastadanuvṛtteriti bhāvaḥ. ṭilopo neti. añi tu
prakṛtibhāvā'pravṛtteṣṭilopaḥ syāditi bhāvaḥ. yauvanamiti.
`kaninyuvṛṣitakṣī'tyauṇādikakaninpratyayānto nitsvareṇādyudāttaḥ. tataḥ
striyāṃ `yūnasti'riti tipratyayasya pratyayasvareṇodāttatve satiśiṣṭasvareṇa
yuvatiśabdasyānudāttādittvādañi prāpte bhikṣāditvādaṇi kṛte sati `bhasyā'ḍhe'
iti puṃvattve ti pratyayasya nivṛttau `an' iti prakṛtibhāvāṭṭilopā'bhāve
`yauvana'miti rūpam. añi tu prakṛtibhāvasyā'pravṛtteṣṭilopaḥ syāditi bhāvaḥ.
vastutastu `bhasyā'ḍhe taddhite' ityasya aḍhe taddhite vivakṣite sati tataḥ prāgeva
puṃvadityarthaḥ. tataśca taddhitotpatteḥ prāgeva yuvatiśabdasya puṃvattve
tipratyasya nivṛttau yuvanśabdasya kaninpratyayāntasya
nitsvareṇādyudāttatvādanudāttāditvā'bhāvādañabhāve `tasya samūhaḥ' ityaṇi
prakṛtibhāvāṭṭilopā'bhāve yauvanamiti siddhameveti yuvatiśabdo bhikṣādigaṇe
pratyākhyāto bhāṣyakaiyaṭayorityalam. śatrantāditi. pratyayasvareṇa
madhyodāttatvādanudāttādirayaṃ yuvacchabdaḥ. tata ugillakṣaṅīpaḥ puvattvena nivṛttau
yuvacchabdādanudāttāderañi yauvatamiti rūpamiti bhāvaḥ.
Bālamanoramā2:
inaṇyanapatye 1227, 6.4.164 inaṇyanapatye. in-amīti chedaḥ prakṛtyeti. "pra
See More
inaṇyanapatye 1227, 6.4.164 inaṇyanapatye. in-amīti chedaḥ prakṛtyeti. "prakṛtyaikā"jityatastadanuvṛtteriti bhāvaḥ. ṭilopo neti. añi tu prakṛtibhāvā'pravṛtteṣṭilopaḥ syāditi bhāvaḥ. yauvanamiti. "kaninyuvṛṣitakṣī"tyauṇādikakaninpratyayānto nitsvareṇādyudāttaḥ. tataḥ striyāṃ "yūnasti"riti tipratyayasya pratyayasvareṇodāttatve satiśiṣṭasvareṇa yuvatiśabdasyānudāttādittvādañi prāpte bhikṣāditvādaṇi kṛte sati "bhasyā'ḍhe" iti puṃvattve ti pratyayasya nivṛttau "an" iti prakṛtibhāvāṭṭilopā'bhāve "yauvana"miti rūpam. añi tu prakṛtibhāvasyā'pravṛtteṣṭilopaḥ syāditi bhāvaḥ. vastutastu "bhasyā'ḍhe taddhite" ityasya aḍhe taddhite vivakṣite sati tataḥ prāgeva puṃvadityarthaḥ. tataśca taddhitotpatteḥ prāgeva yuvatiśabdasya puṃvattve tipratyasya nivṛttau yuvanśabdasya kaninpratyayāntasya nitsvareṇādyudāttatvādanudāttāditvā'bhāvādañabhāve "tasya samūhaḥ" ityaṇi prakṛtibhāvāṭṭilopā'bhāve yauvanamiti siddhameveti yuvatiśabdo bhikṣādigaṇe pratyākhyāto bhāṣyakaiyaṭayorityalam. śatrantāditi. pratyayasvareṇa madhyodāttatvādanudāttādirayaṃ yuvacchabdaḥ. tata ugillakṣaṅīpaḥ puvattvena nivṛttau yuvacchabdādanudāttāderañi yauvatamiti rūpamiti bhāvaḥ.
Tattvabodhinī1:
yauvanamiti. yuvatiśabdasyānudāttāditvādañi prāpte aṇarthamiha pāṭhaḥ.
puṃvadbh Sū #1003
See More
yauvanamiti. yuvatiśabdasyānudāttāditvādañi prāpte aṇarthamiha pāṭhaḥ.
puṃvadbhāvāttipratyayanivṛttiḥ. `an'iti prakṛtibhāvaḥ. nanu `bhasyā'ḍhe'ityatra
`aḍhe taddhite vivakṣite puṃvadbhāvaḥ'ityabhyupagamāttaddhitotpatteḥ prāgeva
tipratyayanivṛttau satyāṃ `kinyuvṛṣī'ti kaninantatayā ādyudāttatvādaṇ siddhaeveti
cet. satyam. ataeva bhāṣye mikṣādiṣu yuvatiśabdapāṭhaḥ pratyākhyātaḥ. `iha
yuvatiśabdapāṭhasāmathryātpuṃvadbhāvo ne'ti vṛttikāroktirapyata eva nirastā. nanvevaṃ
`gārbhiṇaṃ yauvataṃ gaṇe'ityādiprayogā na saṅgaccherannityāśaṅkyāha—
śatrantāditi.
Tattvabodhinī2:
inaṇyanapatye 1003, 6.4.164 yauvanamiti. yuvatiśabdasyānudāttāditvādañi prāpte a
See More
inaṇyanapatye 1003, 6.4.164 yauvanamiti. yuvatiśabdasyānudāttāditvādañi prāpte aṇarthamiha pāṭhaḥ. puṃvadbhāvāttipratyayanivṛttiḥ. "aniti prakṛtibhāvaḥ. nanu "bhasyā'ḍhe"ityatra "aḍhe taddhite vivakṣite puṃvadbhāvaḥ"ityabhyupagamāttaddhitotpatteḥ prāgeva tipratyayanivṛttau satyāṃ "kinyuvṛṣī"ti kaninantatayā ādyudāttatvādaṇ siddhaeveti cet. satyam. ataeva bhāṣye mikṣādiṣu yuvatiśabdapāṭhaḥ pratyākhyātaḥ. "iha yuvatiśabdapāṭhasāmathryātpuṃvadbhāvo ne"ti vṛttikāroktirapyata eva nirastā. nanvevaṃ "gārbhiṇaṃ yauvataṃ gaṇe"ityādiprayogā na saṅgaccherannityāśaṅkyāha---śatrantāditi.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents