1/11:padādeśe antodāttanipātanam [R: padopahatārtham] | padādeśe antodāttanipātanam kartavyam |*
2/11:kim prayojanam |
3/11:padopahatārtham |*
4/11:pādena upahatam padopahatam |
5/11:tṛtīyā karmaṇi iti prakṛtisvaratve pūrvapadāntodāttatvam yathā syāt |
6/11:upadeśivadvacanam ca svarasiddhyartham |*
7/11:upadeśivadbhāvaḥ ca vaktavyaḥ |
8/11:kim prayojanam |
9/11:svarasiddhyartham |
10/11:upadeśāvasthāyām antodāttanipātane kṛte samāsasvareṇa bādhanam yathā syāt |
11/11:padājiḥ , padātiḥ |

pādasya pada ityayam ādeśo bhavati āji āti ga upahata ityeteṣu uttarapadeṣu. pādābhyam ajati iti padājiḥ. pādābhyām atati iti padātiḥ. ajyatibhyāṃ, pāde ca ityauṇādikaḥ iṇ pratyayaḥ. tatra ajer vībhavo na bhavati ata eva nipātanāt. pādābhyāṃ gacchati iti padagaḥ. pādena upahataḥ padopahataḥ. pādaśabdo vṛṣāditvādādyudāttaḥ, tasya sthāne padādeśaḥ upadeśe eva antodātto nipātyate, tena padopahataḥ iti tṛtīyā karmaṇi 6-2-48 iti pūrvapadaprakṛtisvaratvena antodāttatvaṃ bhavati. padājiḥ, padātiḥ, padaga ityeteṣu kṛtsvareṇa samāsasya eva antodāttatvam.

pādasya padā'jyātigaupahatesu 6.3.52 pādasya pada ityayam ādeśo bhavati āji āti ga upahata ityeteṣu uttarapadeṣu. pādābhyam ajati iti padājiḥ. pādābhyām atati iti padātiḥ. ajyatibhyāṃ, pāde ca ityauṇādikaḥ iṇ pratyayaḥ. tatra ajer vībhavo na bhavati ata eva nipātanāt. pādābhyāṃ gacchati iti padagaḥ. pādena upahataḥ padopahataḥ. pādaśabdo vṛṣāditvādādyudāttaḥ, tasya sthāne padādeśaḥ upadeśe eva antodātto nipātyate, tena padopahataḥ iti tṛtīyā karmaṇi 6.2.48 iti pūrvapadaprakṛtisvaratvena antodāttatvaṃ bhavati. padājiḥ, padātiḥ, padaga ityeteṣu kṛtsvareṇa samāsasya eva antodāttatvam.

pādasya padājyātigopahateṣu. , 6.3.51 "padājiḥ" iti. "aja gatikṣepaṇayoḥ" (dhā.pā.230). "padātiḥ" iti. "ata sātatyagamane" (dhā.pā.38). "ajyatibhyāñca pāde ca" ityauṇādika iṇpratyayaḥ" iti. atra "janighasibhyāmiṇ()" (da.u.1.58) ityata iṣgrahaṇānuvṛtteḥ. yadauṇādika iṇpratyayaḥ, evaṃ sati tatra "ajevryaghañapoḥ" (2.4.56) iti vībhāvaḥ kasmānna bhavati? ityāha--"tatra" ityādi. "padagaḥ" iti. "antātyantādhvadūrapāra" (3.2.48) ityādau sūtre "ḍaprakaraṇa'nyatrāpi dṛśyate iti vaktavyam()" (vā.256) ityuktam(). tena pādaśabde'pyupapade gamerḍapratyayaḥ. "padopahataḥ" iti. "karttṛkaraṇe kṛtā bahulam()" 2.1.31 iti samāsaḥ, pūrvatra tūpapadasamāsaḥ. akārānto'yamādeśaḥ. prathamāyāśca lukaṃ kṛtvā nirdeśa. "pādaśabdo'yam()" ityādi. "karṣātvato ghaño'nta udāttaḥ" 6.1.153 ityantodāttatve prāpte pādaśabdasya vṛṣaditvādādyudāttatvaṃ vidhīyate, tataśca tasya sthāne padādeśo vidhīyamāna āntaratamyādādyudātta eva syāt? antodāttaśceṣyate. tasmādāntodātto nipātyate upadeśāvasthāyāmeva. "tena" ityādināntodāttanipādanasya phalaṃ darśayati. "padājiḥ, padātiḥ" ityādināpyupadeśagrahaṇasya. yadi "gatikārakopapadāt? kṛt()" 6.2.138 iti prakṛtasvare kṛte padaśabdasyāntodāttatavaṃ nipātyate, tadā tasya satiśiṣṭatvaṃ syāt(), tataśca padājiḥ padātiḥ padaga ityeṣu kṛtsvaro bādhyate; satiśiṣṭasvarasya balīyastvāta. upadeśāvasthāyāṃtvantodāttatvanipātane kṛtsvara eva satiśiṣṭo bhavati. atastena samāsasyaivāntodāttatvaṃ bhavati na padaśabdasya॥

pādasya pada. `pade'ti luptaprathamākaṃ pṛthakpadam. eṣviti. āji, āti, ga, upahata- ityeteṣvityarthaḥ. adanta iti. uttarasūtre paditi halantasya grahaṇāditibhāvaḥ. ajatīti. `aja gatikṣepaṇayoḥ'. padātiriti. pādābhyāmatatīti vigrahaḥ. `ata gatau' ajyatibhyāmiti. pāde upapade ajadhātoratadhātośca iṇsyāditi tadarthaḥ. `ajī'tyasya `ajevryaghañapo'riti vībhāvamāśaṅkyāha–ajevryabhāvo nipātanāditi. ājīti nirdeśādityarthaḥ. padaga iti. pādābhyāṃ gacchatītyarthaḥ. `gamaśca', `antātyantādhvadūrapārasarvānanteṣu ḍaḥ' iti sūtrasthena `anyebhyo'pi dṛśyate' iti vārtikena gamadhātorṅaḥ. tadante gaśabde pare pādasyādantaḥ padādeśaḥ. dakārāntādeśe tu `padga' iti syāt. padopahata iti. pādābhyāmupahata iti vigrahaḥ. atrāpi dakārāntādeśe `padupahata' iti syāt.

pādasya padājyātigopahateṣu 975, 6.3.51 pādasya pada. "pade"ti luptaprathamākaṃ pṛthakpadam. eṣviti. āji, āti, ga, upahata-ityeteṣvityarthaḥ. adanta iti. uttarasūtre paditi halantasya grahaṇāditibhāvaḥ. ajatīti. "aja gatikṣepaṇayoḥ". padātiriti. pādābhyāmatatīti vigrahaḥ. "ata gatau" ajyatibhyāmiti. pāde upapade ajadhātoratadhātośca iṇsyāditi tadarthaḥ. "ajī"tyasya "ajevryaghañapo"riti vībhāvamāśaṅkyāha--ajevryabhāvo nipātanāditi. ājīti nirdeśādityarthaḥ. padaga iti. pādābhyāṃ gacchatītyarthaḥ. "gamaśca", "antātyantādhvadūrapārasarvānanteṣu ḍaḥ" iti sūtrasthena "anyebhyo'pi dṛśyate" iti vārtikena gamadhātorṅaḥ. tadante gaśabde pare pādasyādantaḥ padādeśaḥ. dakārāntādeśe tu "padga" iti syāt. padopahata iti. pādābhyāmupahata iti vigrahaḥ. atrāpi dakārāntādeśe "padupahata" iti syāt.

pādasya pada. uttarasūtre padgrahaṇātpadetyayamadantaḥ, sautro vibhaktiluk. tadāha- - adanta ādeśa iti. tena padagaḥ ityādi siddham.

pādasya padājyātigopahateṣu 831, 6.3.51 pādasya pada. uttarasūtre padgrahaṇātpadetyayamadantaḥ, sautro vibhaktiluk. tadāha-- adanta ādeśa iti. tena padagaḥ ityādi siddham.