Donate
 
 
             Pāṇini Research Tool
> >
feedback

Grammatical Sūtra: उपमानं शब्दार्थप्रकृतावेव upamānaṃ śabdārthaprakṛtāveva
Individual Word Components: upamānam śabdārthaprakṛtau eva
Sūtra with anuvṛtti words: upamānam śabdārthaprakṛtau eva pūrvapadam (6.2.1), ādiḥ (6.2.64), udāttaḥ (6.2.64), ṇini (6.2.79)
Type of Rule: niyama
Preceding adhikāra rule:6.2.64 (1ādir udāttaḥ)

Description:

When the first member of a compound expresses that with which resemblance is denoted, then it has acute on the first syllable, before a word formed by ((ṇini)) affix, only then, when such latter word is a radical without any preposition, and means 'giving out a definite sound like so and so'. Source: Aṣṭādhyāyī 2.0

[The initial syllable 64 of a first member of a compound 1] serving as an object of comparison (upa-mā-na-m) [bears the udātta accent 64 when co-occurring before 1.1.66 a nominal stem 4.1.1 ending in 1.1.72 the affix 3.1.1 Ṇíni̱ 79] and solely (evá) denoting sound by itself (śabd-ā-rthá-pra-kr̥-t-au: without the aid of preverbs). Source: From Aṣṭādhyāyī of Pāṇini In Roman Transliteration translated by Sumitra M. Katre, Copyright © 1987. Courtesy of the University of Texas Press.

Source:Srisa Chandra Vasu's Aṣṭādhyāyī of Pāṇini

Anuvṛtti: 6.2.1, 6.2.64, 6.2.79

Mahābhāṣya: With kind permission: Dr. George Cardona

1/22:upamānam iti kimartham |
2/22:śabdārthaprakṛtau eva iti iyati ucyamāne pūrveṇa atiprasaktam iti kṛtvā niyamaḥ ayam vijñāyeta |
3/22:tatra kaḥ doṣaḥ |
4/22:iha na syāt |
5/22:puṣphārī phalahārī |
See More


Kielhorn/Abhyankar (III,131.16-25) Rohatak (IV,561-562)


Commentaries:

Kāśikāvṛttī1: upamānavāci pūrvapadaṃ śabdārthaṃprakṛtau eva ṇinante uttarapade ādyudāttabhav   See More

Kāśikāvṛttī2: upamanaṃ śabdārthaprakṛtāveva 6.2.80 upamānavāci pūrvapadaṃ śabdārthaṃprakṛtau    See More

Nyāsa2: upamānaṃ śabdārthaprakṛtāveva. , 6.2.80 "śabdārthaprakṛtau" iti. śab   See More

1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents


Examples2:


Research Papers and Publications


Discussion and Questions