Kāśikāvṛttī1:
ktānte uttarapade nityārthe samāse pūrvapadam anyatarasyāṃ prakrtisvaram bhavati
See More
ktānte uttarapade nityārthe samāse pūrvapadam anyatarasyāṃ prakrtisvaram bhavati.
nityaprahasitaḥ, nityaprahasitaḥ. satataprahasitaḥ, satataprahasitaḥ. kālāḥ iti dvitīyāsamāso
'yam. nityaśabdaḥ tyabnerghruve iti tyabantaḥ ādyudāttaḥ. satata iti yadā bhāve
ktaḥ tadā thāthādisvareṇa antodāttaḥ. nityārthe iti kim? muhūrtaprahasitaḥ.
Kāśikāvṛttī2:
kte nityārthe 6.2.61 ktānte uttarapade nityārthe samāse pūrvapadam anyatarasyāṃ
See More
kte nityārthe 6.2.61 ktānte uttarapade nityārthe samāse pūrvapadam anyatarasyāṃ prakrtisvaram bhavati. nityaprahasitaḥ, nityaprahasitaḥ. satataprahasitaḥ, satataprahasitaḥ. kālāḥ iti dvitīyāsamāso 'yam. nityaśabdaḥ tyabnerghruve iti tyabantaḥ ādyudāttaḥ. satata iti yadā bhāve ktaḥ tadā thāthādisvareṇa antodāttaḥ. nityārthe iti kim? muhūrtaprahasitaḥ.
Nyāsa2:
kte nityārthe. , 6.2.61 nityaśabda ābhīkṣṇye, na kūṭasthe. kuta etat()? kta ityu
See More
kte nityārthe. , 6.2.61 nityaśabda ābhīkṣṇye, na kūṭasthe. kuta etat()? kta ityucyate, ktaśca dhātorvidhīyate, dhātuśca kriyāvacanaḥ. kriyāpāśca kauṭasthyaṃ nopapadyate; kṣaṇikatvāt? kriyāyāḥ. tasyāstu paunaḥpunyādyapekṣayā yuktamābhīkṣṇyam(). "kālāḥ 2.1.27 iti dvitīyāsamāso'yam()" iti. dvitīyā tu "kālādhvanoratyantasaṃyoge" 2.3.5 iti. atha vā--karmaṇyeva. karmasaṃjñā tu "kālabhāvādhvagantavyāḥ karmasaṃjñā hrakarmaṇām()" (ma.bhā.1.4.51) iti vacanāt(). "nityaśabdaḥ" ityādi. anena "dhruva upasaṃkyānam()" (vā.434) iti nernityaśabdo vyutpādyate tyadantaḥ. tataśca tyapaḥ pittvenānudāttatvānneścodāttatvādādyudātto bhavati. "satatamiti yadā karmaṇi ktastadā thāthādisvareṇāntodāttaḥ" iti--ayukto'yaṃ pāṭhaḥ. yadā hi karmaṇi ktastadā "gatiranantaraḥ" 6.2.49 iti gateḥ prakṛtibhāve satyādyudāttena satataśabdena bhavitavyam(). tasmāt? "satatamiti yadā bhāve ktastadā thāthādi 6.2.143 svareṇāntodāttaḥ" ityayaṃ tatrānavadyaḥ pāṭho veditavyaḥ. tathā hi satataśabdo'pi thāthādisvareṇāntodāttaḥ 6.2.143. bhāve hīyaṃ niṣṭheti gatisvaro na bhavatītyuktam(). yadā tu kramaṇi ktastadā tu gatisvareṇa satataśabda dyudātta eva bhavati. "samo vā hitatatayoḥ" (vapā.6.1.144) iti samo makāralopaḥ.
"muhūrtaprahasitaḥ" iti. atra thāthādisvara (6.2.144) eva bhavati prahasita iti haserakarmaktāvat? kartari ktaḥ. samāsasvare dvitīyāpūrvapadaprakṛtisavareṇa bādhite sati thāthādisvaraḥ prāpnoti. atastadapadādo yogaḥ॥
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents