Kāśikāvṛttī1:
kanthānte tatpuruṣe samāse napuṃsakaliṅge cihaṇādīnām ādirudātto bhavati.
cihaṇa
See More
kanthānte tatpuruṣe samāse napuṃsakaliṅge cihaṇādīnām ādirudātto bhavati.
cihaṇakantham. maḍarakantham. maḍura iti kecit paṭhanti. maḍurakantham. cihaṇa. maḍara. maḍura.
vaitula. paṭatka. caittalikarṇaḥ. vaitālikarṇiḥ ityanye pathanti. kukkuṭa. cikkaṇa.
citkaṇa ityapare pathanti. ādiḥ iti vartamāne punarādigrahaṇaṃ pūrvapadādyudāttārtham.
Kāśikāvṛttī2:
ādiścihaṇādīnāṃ 6.2.125 kanthānte tatpuruṣe samāse napuṃsakaliṅge cihaṇādīnām ā
See More
ādiścihaṇādīnāṃ 6.2.125 kanthānte tatpuruṣe samāse napuṃsakaliṅge cihaṇādīnām ādirudātto bhavati. cihaṇakantham. maḍarakantham. maḍura iti kecit paṭhanti. maḍurakantham. cihaṇa. maḍara. maḍura. vaitula. paṭatka. caittalikarṇaḥ. vaitālikarṇiḥ ityanye pathanti. kukkuṭa. cikkaṇa. citkaṇa ityapare pathanti. ādiḥ iti vartamāne punarādigrahaṇaṃ pūrvapadādyudāttārtham.
Nyāsa2:
ārdiścahaṇādīnām?. , 6.2.124 pūrveṇottarapadasya siddhe'yaṃ pūrvapadasyādyudātta
See More
ārdiścahaṇādīnām?. , 6.2.124 pūrveṇottarapadasya siddhe'yaṃ pūrvapadasyādyudāttatvārtha ārambhaḥ. cinoteḥ kvip? cit(). hanteḥ pacādyac? hanaḥ. nipātanāt? talopo ṇatvaṃ ca cihaṇaḥ. "mala malla dhāraṇe"--(dā.pā.493,494) ābhyāṃ rapratyayaḥ, lasya nipātanāt? talopo ṇatvaṃ ca cihaṇaḥ. "mala malla dhāraṇe"--(dhā.pā.493,494) ābhyāṃ rapratyayaḥ, lasya nipātanāt? ḍatvam(). maḍaramaḍaḍaraśabdau madyodāttau. vigatā tulā tasya sa vitulaḥ, tasyāyaṃ vaitulaḥ. aṇantatvādantodāttaḥ. paṭaditi kāyatīti "kai gai śabde" (dhā.pā.916,917) "āto'nupasarge kaḥ" 3.1.136 paṭatko'ntodāttaḥ. cittamādatta iti "lā ādāne" (dhā.pā.1058) ityasmādāṅpūrvādasmādeva nipātanāt? kaḥ--cittālaḥ, tasyāpatyamiti "ata iñ? 4.1.95 caittāliḥ, sa karmāvasya caittālikarṇaḥ. bahuvrīhirayaṃ pūrvapadaprakṛtisvareṇādyudāttaḥ. pūrvapadaṃ hi ñitsvareṇādyudāttm(). anye tviñantaṃ caittālikarṇiriti samudāyamadhīyate. "kuka vṛka ādāne" (dhā.pā.91,92) asmāt? kvip()--kuk(); "kuṭa kauṭilye" (dhā.pā.1366) ityasmādigupadhalakṣaṇaḥ kaḥ, kuṭaḥ, kukaḥ, kuṭaḥ, kukkuṭaḥ. samāsasvareṇāntodāttaḥ. cinoteḥ kvip(), cit(), kaṇateḥ pacadyaci kaṇaḥ, citaḥ kaṇāśca#ikkaṇaḥ, takārasya kakāro nipātanāt(). citkaraṇa ityapare paṭhanti. cihaṇādayaścaite muṣyanāmadheyāni ceti smaryate.
athādigrahaṇaṃ kimartham? yāvatādiranuvartata eva? ityata āha--"ādiriti vartamāne" ityādi. pūrvakaṃ hrādigarahaṇamuttarapadābhisambaddham(). pūrvapadānāṃ cihaṇādīnāmādyudāttatvamiṣyate. tasmāt? pūrvapadabhūtānāṃ teṣāmādyudāttatvaṃ yathā syādityevamarthaṃ punarādigarahaṇam()॥
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents