1/12:atha kimartham ṇakāram upadiśya tasya nakāraḥ ādeśaḥ kriyate na nakāraḥ eva upadiśyeta |
2/12:laghvartham iti āha |
3/12:katham |
4/12:aviśeṣeṇa ayam ṇakāram upadiśya nakāram ādeśam uktvā laghunā upāyena ṇatvam nirvartayati upasargāt asamāse api ṇopadeśasya iti |
5/12:itarathā hi yeṣām ṇatvam iṣyate teṣām tatra grahaṇam kartavyam syāt |
6/12:ke punaḥ ṇopadeśāḥ dhātavaḥ |
7/12:paṭhitavyāḥ |
8/12:kaḥ atra bhavataḥ puruṣakāraḥ |
9/12:yadi antareṇa pāṭham kim cit śakyate vaktum tat ucyatām |
10/12:antareṇa api pāṭham kim cit śakyate vaktum |
11/12:katham |
12/12:sarve nādayaḥ ṇopadeśāḥ nṛtinandinardinakkināṭināthṛnādhṛnṝvarjam |

dhātorādeḥ ityanuvartate. dhātorāder ṇakārasya nakāra ādeśo bhavati. ṇīñ nayati. ṇama namati. ṇaha nahyati. dhātvādeḥ ityeva, aṇati. subdhātorayam api neṣyate, ṇakāram icchati ṇakārīyati. upasargādasamāse 'pi ṇopadeśasya 8-4-14 ityatra ṇatvavidher vyavasthārthaṃ ṇādayo dhātvaḥ kecidupadiṣyante. ke punas te? ye tathā paṭhyante. athavā lakṣaṇaṃ kriyate, sarve ṇādayo ṇopadeśāḥ, nṛtīnandinardinakkanāṭināthṛnādhṛvarjam.

ṇo naḥ 6.1.65 dhātorādeḥ ityanuvartate. dhātorāder ṇakārasya nakāra ādeśo bhavati. ṇīñ nayati. ṇama namati. ṇaha nahyati. dhātvādeḥ ityeva, aṇati. subdhātorayam api neṣyate, ṇakāram icchati ṇakārīyati. upasargādasamāse 'pi ṇopadeśasya 8.4.14 ityatra ṇatvavidher vyavasthārthaṃ ṇādayo dhātvaḥ kecidupadiṣyante. ke punas te? ye tathā paṭhyante. athavā lakṣaṇaṃ kriyate, sarve ṇādayo ṇopadeśāḥ, nṛtīnandinardinakkanāṭināthṛnādhṛvarjam.

ṇo naḥ. , 6.1.63 "subdhātorayamapi neṣyate" iti. pūrvasmadeva hetoḥ. "upasargādasamāse'pi" ityādi. atra pūrvānusāreṇa pūrvapakṣo vijñeyaḥ. "nṛtīnandi" ityādi. "nṛtī gātravikṣe#epe" (dhā.pā.1116), "ṭunadi samṛddhau" (dhā.pā.67), "narda gadrda śabde" (dhā.pā.56,57), "nakka vakka ["dhakka"--ghātupāṭhaḥ] nāśane" (dhā.pā.1593,1594), "naṭa avasyandane" [avaspandane--ghātupāṭhaḥ] (dhācapā.1545) curādiṇijantaḥ, "nāthṛ nādhṛ yāñcopatāpai()āryāśīḥṣu" (dhā.pā.6.7), "nṛ naye" (dhā.pā.809,1495)॥

ṇo naḥ. `ṇa' iti ṣaṣṭha\ufffdntaṃ. `dhātvādeḥ ṣaḥ saḥ' ityato'nuvartanādāha— dhātorāderiti. tena aṇatītyādau na natvam. naḥ syāditi. nakāraḥ syādityarthaḥ. nadatīti. `meghādi'riti śeṣaḥ. `ṇo naḥ' iti natvasyā'naimittakatayā liṇnimittādeśāditvā'bhāvādettvābhyāsalopau sta eva, nedaturityādi. atha `nṛt?nanard?nandanakk?nāṭnāthṛnānṛ?varja ṇopadeśāḥ' iti bhāṣyaṃ ślokārdhena saṅgṛhṇāti– ṇopadeśāstviti. `narda śabde'. `naṭa avasyandane' curādiḥ. nāthṛ nādhṛ yāñcādau, dvitīyacaturthāntau. `ṭu nadi samṛddhau'. `nakka nāśane'. nṛ? naye'. `nṛtī gātravikṣepe' ebhyo'ṣṭabhyo'nye ṇakārādidhātava idānīṃ nakārāditvena dṛśyamānā api natvasaṃpannanakārāditayāṇopadeśāḥ pratyetavyā ityarthaḥ. `nāṭī'ti ṇyantasya prayojanamāha– nāṭeriti. ghaṭādiriti. `naṭanṛttā'viti ghaṭādipaṭhita ityarthaḥ. tatphalaṃ ghaṭādau vakṣyate. matāntaramāha– tavargeti. tavargacaturthāntanādhadhātornṛ?nandyośca ṇopadeśeṣu paryudāsā'bhāvamaṅgīkṛtya teṣāmapi ṇopadeśatvamāhurityarthaḥ. atra mate pañcabhyo bhinnā ṇopadeśā iti phalitam. bhāṣyavirodho'trārucibījam.

ṇo naḥ 130, 6.1.63 ṇo naḥ. "ṇa" iti ṣaṣṭha()ntaṃ. "dhātvādeḥ ṣaḥ saḥ" ityato'nuvartanādāha---dhātorāderiti. tena aṇatītyādau na natvam. naḥ syāditi. nakāraḥ syādityarthaḥ. nadatīti. "meghādi"riti śeṣaḥ. "ṇo naḥ" iti natvasyā'naimittakatayā liṇnimittādeśāditvā'bhāvādettvābhyāsalopau sta eva, nedaturityādi. atha "nṛt()nanard()nandanakk()nāṭnāthṛnānṛ()varja ṇopadeśāḥ" iti bhāṣyaṃ ślokārdhena saṅgṛhṇāti-- ṇopadeśāstviti. "narda śabde". "naṭa avasyandane" curādiḥ. nāthṛ nādhṛ yāñcādau, dvitīyacaturthāntau. "ṭu nadi samṛddhau". "nakka nāśane". nṛ? naye". "nṛtī gātravikṣepe" ebhyo'ṣṭabhyo'nye ṇakārādidhātava idānīṃ nakārāditvena dṛśyamānā api natvasaṃpannanakārāditayāṇopadeśāḥ pratyetavyā ityarthaḥ. "nāṭī"ti ṇyantasya prayojanamāha-- nāṭeriti. ghaṭādiriti. "naṭanṛttā"viti ghaṭādipaṭhita ityarthaḥ. tatphalaṃ ghaṭādau vakṣyate. matāntaramāha-- tavargeti. tavargacaturthāntanādhadhātornṛ()nandyośca ṇopadeśeṣu paryudāsā'bhāvamaṅgīkṛtya teṣāmapi ṇopadeśatvamāhurityarthaḥ. atra mate pañcabhyo bhinnā ṇopadeśā iti phalitam. bhāṣyavirodho'trārucibījam.

ṇo naḥ. dhātoriti. `dhātvādeḥ ṣaḥ saḥ ityato'nuvartanāddhātvāderityeva. neha– aṇati. ṇopadeśānparyudāsamukhenāha– ṇopadeśāstviti. `narda śabde'. `naṭa avasyandane'. curādiḥ. yastu naṭa nṛttāviti ghaṭādiḥ sa neha gṛhrate, nāṭīti dīrghanirdeśāt. `nāthṛ nādhṛ yācñādau'. `ṭunadi samṛddhau'. `nakka nāśane'. `nṛ? naye'. `nṛtī gātravikṣepe'. ebhyo'ṣṭābhyo bhinnā ityarthaḥ. tavargeti. teṣāṃ mate tu pañcabyo bhinnā ṇopadeśāḥ.

ṇo naḥ 104, 6.1.63 ṇo naḥ. dhātoriti. "dhātvādeḥ ṣaḥ saḥ ityato'nuvartanāddhātvāderityeva. neha--aṇati. ṇopadeśānparyudāsamukhenāha-- ṇopadeśāstviti. "narda śabde". "naṭa avasyandane". curādiḥ. yastu naṭa nṛttāviti ghaṭādiḥ sa neha gṛhrate, nāṭīti dīrghanirdeśāt. "nāthṛ nādhṛ yācñādau". "ṭunadi samṛddhau". "nakka nāśane". "nṛ? naye". "nṛtī gātravikṣepe". ebhyo'ṣṭābhyo bhinnā ityarthaḥ. tavargeti. teṣāṃ mate tu pañcabyo bhinnā ṇopadeśāḥ.