Kāśikāvṛttī1: lyapi iti vartate, ādeca upadeśe iti ca. līṅ śleṣaṇe iti divādiḥ. lī śleṣaṇe iti See More
lyapi iti vartate, ādeca upadeśe iti ca. līṅ śleṣaṇe iti divādiḥ. lī śleṣaṇe iti
kryādiḥ. tayoḥ ubhayoḥ api yakā nirdeśaḥ smaryate. līyater dhatoḥ lyapi ca ecaśca
viṣaye upadeśe eva alo 'ntyasya sthāne vibhāṣā ākārādeśo bhavati. vilatā. vilātum.
vilātavyam. vilāya. viletā. viletum. viletavyam. vilīya. nimimīliyaṃ khalacoḥ
pratiṣedho vaktavyaḥ. īṣat pramayaḥ. pramayo vartate. īṣannimayaḥ. nimayo vartate. īṣad
vilayaḥ. vilayo vartate. atra tu liyo vyavasthitavibhāṣāvijñānāt siddham. evaṃ ca
pralambhanaśālīnīkaranayośca ṇau nityamāttvaṃ bhavati, kastvāmullāpayate, śyeno
vartikāmullāpayate.
Kāśikāvṛttī2: vibhāṣā līyateḥ 6.1.51 lyapi iti vartate, ādeca upadeśe iti ca. līṅ śleṣaṇe iti See More
vibhāṣā līyateḥ 6.1.51 lyapi iti vartate, ādeca upadeśe iti ca. līṅ śleṣaṇe iti divādiḥ. lī śleṣaṇe iti kryādiḥ. tayoḥ ubhayoḥ api yakā nirdeśaḥ smaryate. līyater dhatoḥ lyapi ca ecaśca viṣaye upadeśe eva alo 'ntyasya sthāne vibhāṣā ākārādeśo bhavati. vilatā. vilātum. vilātavyam. vilāya. viletā. viletum. viletavyam. vilīya. nimimīliyaṃ khalacoḥ pratiṣedho vaktavyaḥ. īṣat pramayaḥ. pramayo vartate. īṣannimayaḥ. nimayo vartate. īṣad vilayaḥ. vilayo vartate. atra tu liyo vyavasthitavibhāṣāvijñānāt siddham. evaṃ ca pralambhanaśālīnīkaranayośca ṇau nityamāttvaṃ bhavati, kastvāmullāpayate, śyeno vartikāmullāpayate.
Nyāsa2: vibhāṣā līyateḥ. , 6.1.50 "tayorubhayorapi yakā nirdeśaḥ smaryate" iti See More
vibhāṣā līyateḥ. , 6.1.50 "tayorubhayorapi yakā nirdeśaḥ smaryate" iti. ācāryaiḥ. atha daivādikasyāyaṃ śyanā nirdeśaḥ kasmānna vijñāyate? ata eva nirdeśāt(). yadi daivādika evātra nirdeṣṭumabhīṣṭaḥ syāt(), anubandhena līṅa iti nirdeśaṃ kuryāt(). tasmāt? sādhāraṇenāgantukena yakāyamubhayornirdeśaḥ. "īṣatpramayaḥ" iti. "īṣad()duḥsuṣu" 3.3.126 ityādinā khal(). "nimayo vatrtate" iti. "erac()" 3.3.56 ityac().
"atra tu liyo vyavasthitavibhāṣayā vijñānāt? siddham()" iti. "liyaḥ" ityupalakṣaṇamātram(), itarayorapi siddha eva; vibhāṣāgrahaṇasya pūrveṇāpi sūtreṇa sambandhāt(). vyavasthitavibhāṣāvijñānāt? pralambhanaśālīnīkaraṇayośca ṇau nityamāttvaṃ bhavati. vyavasthitavibhāṣāvijñānādeva. "ullāpayate, apalāpayate" iti. "liyaḥ sammānanaśālīnīkaraṇayoḥ" 1.3.70 ityātmanepadam()॥
Bālamanoramā1: vibhāṣā līyateḥ. nanu līyateriti śyanā nirdeśāt `līṅ śleṣaṇe' iti
snāvikar Sū #338 See More
vibhāṣā līyateḥ. nanu līyateriti śyanā nirdeśāt `līṅ śleṣaṇe' iti
snāvikaraṇasya grahaṇaṃ na syādityata āha– yakā nirdeśa iti. `sārvadhātuke ya'giti
vihitayakā līyateriti nirdeśaḥ. sa ca śyanśnāntasādhāraṇaḥ,yaka ubhayatrāpi sādhāraṇyāditi
bhāvaḥ. `mīnātiminotī'tyato lyapīti, `ādecaḥ' ityata āditi, eca iti cā'nuvartate.
tadāha– līlīṅorityādinā. svādaya odita iti. dhātupāṭhapaṭhitaṃ gaṇasūtramidam. `ṣūṅ
prāṇiprasave' ityārabhya vrīṅantā oditkāryabhāja ityarthaḥ. niṣṭhānatvamiti.
`oditaśce'tyaneneti bhāvaḥ. prīṅ prītāviti. prītistuṣṭiḥ. `mutprītiḥ
pramado harṣaḥ' ityamaraḥ. evaṃ satyakarmakaḥ. yathā– phalamūlādinā hariḥ prīyate.
hmaṣyatītyarthaḥ.yadā tu prītiḥ tarpaṇaṃ, `prīñ tarpaṇe' iti kraiyādikāt ktini
prītiśabdaniṣpattaḥ, tadā tu sakarmakaḥ. tadāha– sakarmaka iti. prīyate iti.
tarpayatītyarthaḥ. atha catvāraḥ parasmaipadina iti. `do avakhaṇḍane' ityantā iti bhāvaḥ. śo
tanūkaraṇe. aniṭ.
Bālamanoramā2: vibhāṣā līyateḥ 338, 6.1.50 vibhāṣā līyateḥ. nanu līyateriti śyanā nirdeśāt &quo See More
vibhāṣā līyateḥ 338, 6.1.50 vibhāṣā līyateḥ. nanu līyateriti śyanā nirdeśāt "līṅ śleṣaṇe" iti snāvikaraṇasya grahaṇaṃ na syādityata āha-- yakā nirdeśa iti. "sārvadhātuke ya"giti vihitayakā līyateriti nirdeśaḥ. sa ca śyanśnāntasādhāraṇaḥ,yaka ubhayatrāpi sādhāraṇyāditi bhāvaḥ. "mīnātiminotī"tyato lyapīti, "ādecaḥ" ityata āditi, eca iti cā'nuvartate. tadāha-- līlīṅorityādinā. svādaya odita iti. dhātupāṭhapaṭhitaṃ gaṇasūtramidam. "ṣūṅ prāṇiprasave" ityārabhya vrīṅantā oditkāryabhāja ityarthaḥ. niṣṭhānatvamiti. "oditaśce"tyaneneti bhāvaḥ. prīṅ prītāviti. prītistuṣṭiḥ. "mutprītiḥ pramado harṣaḥ" ityamaraḥ. evaṃ satyakarmakaḥ. yathā-- phalamūlādinā hariḥ prīyate. hmaṣyatītyarthaḥ.yadā tu prītiḥ tarpaṇaṃ, "prīñ tarpaṇe" iti kraiyādikāt ktini prītiśabdaniṣpattaḥ, tadā tu sakarmakaḥ. tadāha-- sakarmaka iti. prīyate iti. tarpayatītyarthaḥ. atha catvāraḥ parasmaipadina iti. "do avakhaṇḍane" ityantā iti bhāvaḥ. śo tanūkaraṇe. aniṭ.
Tattvabodhinī1: yaketi. `sārvadhātuke ya'giti vihitena. na tu śyaneti. anyathā `līṅa039; Sū #294 See More
yaketi. `sārvadhātuke ya'giti vihitena. na tu śyaneti. anyathā `līṅa' ityeva
brāūyāditi bhāvaḥ. yakā nirdeśasya phalamāha– līlīṅoriti. lyapi– vilāya. vilīya.
v#īṅ. vṛṇotyartho– varaṇam. vṛñ? varaṇa iti svādau paṭhiṣyamāṇatvāt. `varaṇe' iti
vaktavye vṛṇotyartha iti vacanaṃ vaicitryārtham. vrī varaṇa iti kryādau. māṅ. māyata
iti. `ghumāsthe' tīttavaṃ tu na, tatrādrdhadhātuka ityadhikārāt.
Tattvabodhinī2: vibhāṣā līyate 294, 6.1.50 yaketi. "sārvadhātuke ya"giti vihitena. na See More
vibhāṣā līyate 294, 6.1.50 yaketi. "sārvadhātuke ya"giti vihitena. na tu śyaneti. anyathā "līṅa" ityeva brāūyāditi bhāvaḥ. yakā nirdeśasya phalamāha-- līlīṅoriti. lyapi-- vilāya. vilīya. vīṅ. vṛṇotyartho-- varaṇam. vṛñ? varaṇa iti svādau paṭhiṣyamāṇatvāt. "varaṇe" iti vaktavye vṛṇotyartha iti vacanaṃ vaicitryārtham. vrī varaṇa iti kryādau. māṅ. māyata iti. "ghumāsthe" tīttavaṃ tu na, tatrādrdhadhātuka ityadhikārāt.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents