Kāśikāvṛttī1:
ī3kāraḥ pluto 'ci parataḥ cākravarmaṇasya ācāryasya matena plutavad bhavati. ast
See More
ī3kāraḥ pluto 'ci parataḥ cākravarmaṇasya ācāryasya matena plutavad bhavati. astu
hītyabrūtām, astu hī3 ityabrūtām. cinu hīdam. cinu hī3 idam.
cākravarmaṇagrahaṇam vikalpārtham, tadupasthite nivṛttyartham anupasthite
prāptyartham ityubhayatravibhāṣā iyam. īkārādanyatra apyayam aplutavadbhāva iṣyate.
vaśā3 iyam vaśeyam.
Kāśikāvṛttī2:
ī3 cākravarmaṇasya 6.1.130 ī3kāraḥ pluto 'ci parataḥ cākravarmaṇasya ācāryasya
See More
ī3 cākravarmaṇasya 6.1.130 ī3kāraḥ pluto 'ci parataḥ cākravarmaṇasya ācāryasya matena plutavad bhavati. astu hītyabrūtām, astu hī3 ityabrūtām. cinu hīdam. cinu hī3 idam. cākravarmaṇagrahaṇam vikalpārtham, tadupasthite nivṛttyartham anupasthite prāptyartham ityubhayatravibhāṣā iyam. īkārādanyatra apyayam aplutavadbhāva iṣyate. vaśā3 iyam vaśeyam.
Nyāsa2:
ī 3 cākravarmaṇasya. , 6.1.126 "aci parataḥ" iti. etena "upasthit
See More
ī 3 cākravarmaṇasya. , 6.1.126 "aci parataḥ" iti. etena "upasthite" ityetannivṛttam(); asvaritatvāditi sūcayati. "astu hī 3" iti. "asu kṣepaṇe", (dhā.pā.1209) loṭ(), sip(). "sehrrapicca" 3.4.87 iti sehiḥ, vyatyanena śluḥ. "kṣiyāśīḥ-praiṣeṣu tiṅākāṅkṣam()" 8.2.104 iti plutaḥ.
"tadupasthite nivṛttyartham()" iti. tatra pūrveṇāplutavadbhāvasya nityaṃ prāpatatvāt(). "anuyasthite prāptyartham()" iti. tatra kenacidaprāptatvāt().
"īkārāt()" ityādi. kathaṃ punarikārādanyatrāpīṣyamāṇo'pyeṣo'plutavadabhāvo labhyate? "iko'savarṇe śākalyasya hyasvaśca" 6.1.123 ityato'nuvṛttasya cakārasyānuktasamuccayārthatvāt()॥
Bālamanoramā1:
ī3cākra. ī3 iti plutasya luptaprathamāvibhaktiko nirdeśaḥ. upasthita
#ityasvari Sū #100
See More
ī3cākra. ī3 iti plutasya luptaprathamāvibhaktiko nirdeśaḥ. upasthita
#ityasvaritatvānnivṛttam. `aplutava'dityanuvartate. `iko
yaṇacī'tyato'cītyanuvartate. cākravarmaṇamunermate īkāro'ci pare'plutavadbhavati,
natvanyamata ityarthaḥ. tadāha-pluto'cītyādi. cinu hi3 idamiti. `kiṃ mayā
katrtavya'miti pṛṣṭasyaidaṃ prativacanam. `cinvi'ti loḍantam. `utaśca
pratyayā'diti herluk. `hīti tvavyayam. `vibhāṣā pṛṣṭaprativacane heḥ' iti tasya
plutaḥ. cinvityataḥ prāg `devadatte'tyadhyāhāryam. `ida'miti tu
vākyāntarasthaṃ, natu cinvityetenaikavākyatāmāpannam. anyathā `vākyasya
ṭe'rityadhikārāddhiśabde ikārasya pluto na syāt. ubhayatreti. itiśabde parato
nityatayā prāpte, tadanyatrā'prāpte cārambhādubhayatra vibhāṣeyamityarthaḥ.
vibhāṣāśabdastvavyayamiti na brāmativyaṃ, `na veti vibhāṣāyā'miti bhāṣyaprayogāt.
vibhāṣyate vikalpyata iti vibhāṣā. `gurośca hala' ityapratyayaḥ. ṭāp.
Bālamanoramā2:
ī3cākravarmaṇasya 100, 6.1.126 ī3cākra. ī3 iti plutasya luptaprathamāvibhaktiko
See More
ī3cākravarmaṇasya 100, 6.1.126 ī3cākra. ī3 iti plutasya luptaprathamāvibhaktiko nirdeśaḥ. upasthita #ityasvaritatvānnivṛttam. "aplutava"dityanuvartate. "iko yaṇacī"tyato'cītyanuvartate. cākravarmaṇamunermate īkāro'ci pare'plutavadbhavati, natvanyamata ityarthaḥ. tadāha-pluto'cītyādi. cinu hi3 idamiti. "kiṃ mayā katrtavya"miti pṛṣṭasyaidaṃ prativacanam. "cinvi"ti loḍantam. "utaśca pratyayā"diti herluk. "hīti tvavyayam. "vibhāṣā pṛṣṭaprativacane heḥ" iti tasya plutaḥ. cinvityataḥ prāg "devadatte"tyadhyāhāryam. "ida"miti tu vākyāntarasthaṃ, natu cinvityetenaikavākyatāmāpannam. anyathā "vākyasya ṭe"rityadhikārāddhiśabde ikārasya pluto na syāt. ubhayatreti. itiśabde parato nityatayā prāpte, tadanyatrā'prāpte cārambhādubhayatra vibhāṣeyamityarthaḥ. vibhāṣāśabdastvavyayamiti na brāmativyaṃ, "na veti vibhāṣāyā"miti bhāṣyaprayogāt. vibhāṣyate vikalpyata iti vibhāṣā. "gurośca hala" ityapratyayaḥ. ṭāp.
Tattvabodhinī1:
cinu hīti. `ci'nviti loḍantam. `hī'tyavyayam. `anantyasyāpi
praśnākhy Sū #80
See More
cinu hīti. `ci'nviti loḍantam. `hī'tyavyayam. `anantyasyāpi
praśnākhyānayoḥ' ityanena plutaḥ. ubhayatravibhāṣeyamiti. `iti' śabde parataḥ pūrveṇa
prāpte, anyatrā'prāpte cārambhāditi bhāvaḥ.
Tattvabodhinī2:
ī3cākravarmaṇasya 80, 6.1.126 cinu hīti. "ci"nviti loḍantam. "hī&
See More
ī3cākravarmaṇasya 80, 6.1.126 cinu hīti. "ci"nviti loḍantam. "hī"tyavyayam. "anantyasyāpi praśnākhyānayoḥ" ityanena plutaḥ. ubhayatravibhāṣeyamiti. "iti" śabde parataḥ pūrveṇa prāpte, anyatrā'prāpte cārambhāditi bhāvaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents