Kāśikāvṛttī1: sthānāntāt prātipadikāt vibhāṣā chaḥ pratyayo bhavati sasthānena cet
sthānāntama See More
sthānāntāt prātipadikāt vibhāṣā chaḥ pratyayo bhavati sasthānena cet
sthānāntamarthavad bhavati. sasthānaḥ iti tulya ucyate, samānaṃ sthānam asya iti kṛtvā.
pitrā tulyaḥ pitṛsthānīyaḥ, pitṛsthānaḥ. mātṛsthānīyaḥ, mātṛsthānaḥ. rājasthānīyaḥ,
rājasthānaḥ. sasthānena iti kim? gosthānam. aśvasthānam. itikaraṇo vivakṣārthaḥ. tena
bahuvrīhiḥ sasthānaśabdārtham upasthāpayati, na tatpuruṣaḥ. cecchabdaḥ sambandhārthaḥ.
dvyor vibhāṣayor nityā vidhayaḥ iti pūrvatra nityavidhayaḥ.
Kāśikāvṛttī2: sthānāntād vibhāṣā sasthānena iti cet 5.4.10 sthānāntāt prātipadikāt vibhāṣā ch See More
sthānāntād vibhāṣā sasthānena iti cet 5.4.10 sthānāntāt prātipadikāt vibhāṣā chaḥ pratyayo bhavati sasthānena cet sthānāntamarthavad bhavati. sasthānaḥ iti tulya ucyate, samānaṃ sthānam asya iti kṛtvā. pitrā tulyaḥ pitṛsthānīyaḥ, pitṛsthānaḥ. mātṛsthānīyaḥ, mātṛsthānaḥ. rājasthānīyaḥ, rājasthānaḥ. sasthānena iti kim? gosthānam. aśvasthānam. itikaraṇo vivakṣārthaḥ. tena bahuvrīhiḥ sasthānaśabdārtham upasthāpayati, na tatpuruṣaḥ. cecchabdaḥ sambandhārthaḥ. dvyor vibhāṣayor nityā vidhayaḥ iti pūrvatra nityavidhayaḥ.
Nyāsa2: sthānāntadvibhāṣā sasthāneneti cet?. , 5.4.10 "sasthānena" iti. karaṇe See More
sthānāntadvibhāṣā sasthāneneti cet?. , 5.4.10 "sasthānena" iti. karaṇe tṛtīyā. sthānena sthānavācyenārthena tulyaparyāyeṇa sthānāntaṃ yadyarthavadbhavatyevaṃ pratyayo bhavati, nānyathā. kathaṃ punaḥ sthānaśabdena tulyatvamucyate? ityāha--"samānam()" ityādi. yasya samānaṃ sthānaṃ sa sasthāna ityucyate. yaścaivaṃvidhaṃ sa yadapekṣaṃ tasya samānaṃ sthānaṃ sa tena tulyo bhavatīti. "pitṛsthānīyaḥ" iti. pitṛsthānamiva sthānaṃ yasyeti "saptamyupamāna" (vā. 99) ityādinottarapadalopo bahuvrīhiḥ.
"gosthānama" iti. ṣaṣṭhītatpuruṣo'yam(). bhavati hretat? sthānāntaṃ prātipadikam(), na tu sthānena tulyārthenārthaktaḥ. yathā sthānāntāt? pratyayo bhavati, tathā tatpuruṣeṇāpi svasthānaśabdenārtha upasthāpite tenārthenārthavataḥ sthānāt? pratyayena bhavitavyam(); viśeṣānupādānāt(). tataśca tulyañca tat stānāntaṃ pratipadikaṃ sthānavācyenārthenārthavaditiyaścodayet? taṃ pratyāha--"itikaraṇo vivakṣārthaḥ" iti. itikaraṇo hratra vivakṣārthaḥ kriyate, tenāyamartho labhyatetataścedvivakṣā bhavatīti. bahuvrīhrarthenārthavataḥ sthānāt? pratyayotpattau lokasya vivakṣā bhavati, na tatpuruṣārthenārthavataḥ. tasmāt? sthānāntasyārthamutpādayituṃ bahuvrīhireva sthānaśabdārthamutpādayati; na tu tatpuruṣaḥ. tena na bhavatyatiprasaṅgaḥ. "cacchabdaḥ smabandhārthaḥ" iti. sthānāntasya sasthānasambandho yathā syādityevamarthaṃ cecchabdaḥ; anyathā pratyayaṃ prati pañcasyā sthānāntasya nirdeśāt? sthānāntasya sasthānena sambandho na syāt(). na hi pañcamyantena tasya sambandhaḥ śakyate karttum(). cecchabde tu sa cet? sthānenārthavadvatītyupapadyate, na tu sambandhaḥ. "dvayorvibhāṣayormadhye nityavidhayaḥ" iti. yadi nityā na syuḥ, pūrvaiva vibhāṣottaratrānuvarttiṣyata ityuttaraṃ vibhāṣāgrahaṇamanarthakaṃ syāt()॥
Bālamanoramā1: sthānāntāt. `saṃsthānene'tyasya vivaraṇaṃtulyeneti. itiśabdādarthavaditi la See More
sthānāntāt. `saṃsthānene'tyasya vivaraṇaṃtulyeneti. itiśabdādarthavaditi labhyate.
tulyarūpeṇā'rthena yadi sthānāntaṃ śabdasvarūpamarthavadbhavati, tadā sthānāntāccho vā
syādityarthaḥ. tulyarūpārthe vartamānātsthānāntācchovā syāditi yāvat.
pitṛsthānīya iti. sthānaṃ-pūjyatvādipadam. pitṛsthānamiva sthānaṃ yasyeti
bahuvrīhiḥ. pitṛniṣṭhapūjyatvāditulyapūjyatvādimānityarthaḥ. gosthānamiti. gavāṃ
nivāsa ityarthaḥ. atra tulyatvā'pratīterna cchaḥ. `kimettiṅavyaye'tyuttarasūtraṃ
prasaṅgātpūrvameva vyākhyātam. `amu ca cchandasī'ti tu vaidikaprakriyāyāṃ
vyākhyāsyate.
Bālamanoramā2: sthānāntādvibhāṣā sasthāneneti cet , 5.4.10 sthānāntāt. "saṃsthānene"t See More
sthānāntādvibhāṣā sasthāneneti cet , 5.4.10 sthānāntāt. "saṃsthānene"tyasya vivaraṇaṃtulyeneti. itiśabdādarthavaditi labhyate. tulyarūpeṇā'rthena yadi sthānāntaṃ śabdasvarūpamarthavadbhavati, tadā sthānāntāccho vā syādityarthaḥ. tulyarūpārthe vartamānātsthānāntācchovā syāditi yāvat. pitṛsthānīya iti. sthānaṃ-pūjyatvādipadam. pitṛsthānamiva sthānaṃ yasyeti bahuvrīhiḥ. pitṛniṣṭhapūjyatvāditulyapūjyatvādimānityarthaḥ. gosthānamiti. gavāṃ nivāsa ityarthaḥ. atra tulyatvā'pratīterna cchaḥ. "kimettiṅavyaye"tyuttarasūtraṃ prasaṅgātpūrvameva vyākhyātam. "amu ca cchandasī"ti tu vaidikaprakriyāyāṃ vyākhyāsyate.
Tattvabodhinī1: pitṛsthānīya iti. sthānamātra saṃbandhaviśeṣaḥ, padamiti yasya prasiddhiḥ. pitu Sū #1550 See More
pitṛsthānīya iti. sthānamātra saṃbandhaviśeṣaḥ, padamiti yasya prasiddhiḥ. pituriva
sthānamasya pitṛsthānaḥ. pitṛtulya ityarthaḥ. `go[#ḥ]sthānamiti.
tiṣṭhantyasminniti sthānaṃ deśaḥ. iti. karaṇaṃ vivakṣārtham. tena tatpuruṣo
bahuvrīhirvā yastulyasthānaśabdastasmāccho na bhavati.
Tattvabodhinī2: sthānāntādvibhāṣā sasthāneneti cet 1550, 5.4.10 pitṛsthānīya iti. sthānamātra sa See More
sthānāntādvibhāṣā sasthāneneti cet 1550, 5.4.10 pitṛsthānīya iti. sthānamātra saṃbandhaviśeṣaḥ, padamiti yasya prasiddhiḥ. pituriva sthānamasya pitṛsthānaḥ. pitṛtulya ityarthaḥ. "go[#ḥ]sthānamiti. tiṣṭhantyasminniti sthānaṃ deśaḥ. iti. karaṇaṃ vivakṣārtham. tena tatpuruṣo bahuvrīhirvā yastulyasthānaśabdastasmāccho na bhavati.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents