Kāśikāvṛttī1:
kakārāntasya prātipadikasya akacsanniyogena dakārādeśo bhavati. cakāraḥ sanniyog
See More
kakārāntasya prātipadikasya akacsanniyogena dakārādeśo bhavati. cakāraḥ sanniyogārthaḥ.
sāmarthyāc cāvyayagrahaṇam anuvartate, na sarvanāmagrahaṇam. kakārāntasya sarvanāmno
'sambhavāt. dhik dhakit. hiruk hirakut. pṛthak pṛthakat.
Kāśikāvṛttī2:
kasya ca daḥ 5.3.72 kakārāntasya prātipadikasya akacsanniyogena dakārādeśo bhav
See More
kasya ca daḥ 5.3.72 kakārāntasya prātipadikasya akacsanniyogena dakārādeśo bhavati. cakāraḥ sanniyogārthaḥ. sāmarthyāc cāvyayagrahaṇam anuvartate, na sarvanāmagrahaṇam. kakārāntasya sarvanāmno 'sambhavāt. dhik dhakit. hiruk hirakut. pṛthak pṛthakat.
Nyāsa2:
kasya ca daḥ. , 5.3.72 "akacsanniyogena" ityādi. kathaṃ punarakacsanni
See More
kasya ca daḥ. , 5.3.72 "akacsanniyogena" ityādi. kathaṃ punarakacsanniyogenetyeṣa viśeṣo labhyate, yāvatā na sūtre taduktam()? ityāha--"cakāraḥ" ityādi. cakārasyaitadeva prayojanam()--akacsanniyogena kakārasya dakāro yathā syāditi bhāvaḥ॥
Bālamanoramā1:
kasya ca daḥ. pūrvasūtre `avyayasarvanāmnā'miti samāsanirdeśe'pi ekādeśe
sv
See More
kasya ca daḥ. pūrvasūtre `avyayasarvanāmnā'miti samāsanirdeśe'pi ekādeśe
svaritatvapratijñābalādavyayagrahaṇamevātrā'nuvartate. `kasye'tyatra kakārādakāra
uccāraṇārthaḥ. kakārasyeti vivakṣitam. tenā'vyayasya viśeṣaṇāttadantavidhiḥ. tadāha–
kāntāvyayasyeti. akacceti. cakāreṇa tadanukarṣāditi bhāvaḥ. etena akacsaṃniyogaśiṣṭa
evā'yaṃ dakāra ityuktaṃ bhavati. ayamapi prāgivādadhikāraḥ.
Bālamanoramā2:
kasya ca daḥ , 5.3.72 kasya ca daḥ. pūrvasūtre "avyayasarvanāmnā"miti
See More
kasya ca daḥ , 5.3.72 kasya ca daḥ. pūrvasūtre "avyayasarvanāmnā"miti samāsanirdeśe'pi ekādeśe svaritatvapratijñābalādavyayagrahaṇamevātrā'nuvartate. "kasye"tyatra kakārādakāra uccāraṇārthaḥ. kakārasyeti vivakṣitam. tenā'vyayasya viśeṣaṇāttadantavidhiḥ. tadāha--kāntāvyayasyeti. akacceti. cakāreṇa tadanukarṣāditi bhāvaḥ. etena akacsaṃniyogaśiṣṭa evā'yaṃ dakāra ityuktaṃ bhavati. ayamapi prāgivādadhikāraḥ.
Tattvabodhinī1:
kasya ca daḥ. kāntāvyayasyeti. sarvanāmagrahaṇaṃ tiṅgrahaṇaṃ ca neha saṃbadhyat Sū #1515
See More
kasya ca daḥ. kāntāvyayasyeti. sarvanāmagrahaṇaṃ tiṅgrahaṇaṃ ca neha saṃbadhyate, tayoḥ
kāntatvā'saṃbhavāt. na cā'dhok adhogityādau saṃbhavo'stīti vācyaṃ ,
katvasyā'siddhatvāt. yadyapi śaknoteryaṅluki laṅi tipi `aśāśak'iti saṃbhavati,
tathāpi yaṅluko'sārvatrikatvānnedṛsaṃ lakṣyamasti. chandasi
kvacillakṣyasadbhāve'pi `sarve vidhāśchandasi vā vidhīyante'iti datvavidhirna
pravartata iti bhāvaḥ.\r\nokārasakārabhakārādau supi sarvanāmnaṣṭe prāgakac.
okārasakāreti. akajvidhau supo'pyanuvṛttyā sarvanāmnā supā ca ṭherviśeṣaṇe
kāmacārādavyavasthāprasaṅge bhāṣyakāravacanāvdyavasthā śrīyate.
`okārasakāre'tyādisaṅkocaśca yuṣmadasmanmātraviṣayakaḥ, tathaiva bhāṣyeudāhmatatvāt.
anyeṣāṃ tvivaśeṣeṇa prātipadikasyaiva ṭeḥ prāgakac na subantasya. tena sarvakeṇa imakena
bhavakantamityādi sidhyati. tvayakā mayaketi. nanvatra supaḥ prāgakaci kṛte pratyaye
paratastvamādeśayoḥ satorapi `yo'cī'ti yatvaṃ na syādvibhaktiparatvā'bhāvāditi cet.
maivam. akṛtavyūhaparibhāṣāyā anityatāmāśrityā'kacaḥ pūrvameva yatvavidhānāt?. evaṃ
yuvakāmāvakāmityatrāpyakacaḥ pūrvameva yuvāvādeśāviti bodhyam.
malīpaśca. śīle ka iti. śīlaṃ svabhāvo niyamaśca. tūṣṇīka iti. `ke'ṇaḥ'iti hyasvastu
bhāṣyakāra prayogāt `na kapī'tyatra `ne'ti yogavibhāgādvā na bhavatītyāhuḥ. akaco
dvitīya akāra uccāraṇārtha iti dhvanayannudāharati—pacatakītyādi.
Tattvabodhinī2:
kasya ca daḥ 1515, 5.3.72 kasya ca daḥ. kāntāvyayasyeti. sarvanāmagrahaṇaṃ tiṅgr
See More
kasya ca daḥ 1515, 5.3.72 kasya ca daḥ. kāntāvyayasyeti. sarvanāmagrahaṇaṃ tiṅgrahaṇaṃ ca neha saṃbadhyate, tayoḥ kāntatvā'saṃbhavāt. na cā'dhok adhogityādau saṃbhavo'stīti vācyaṃ , katvasyā'siddhatvāt. yadyapi śaknoteryaṅluki laṅi tipi "aśāśakiti saṃbhavati, tathāpi yaṅluko'sārvatrikatvānnedṛsaṃ lakṣyamasti. chandasi kvacillakṣyasadbhāve'pi "sarve vidhāśchandasi vā vidhīyante"iti datvavidhirna pravartata iti bhāvaḥ.okārasakārabhakārādau supi sarvanāmnaṣṭe prāgakac. okārasakāreti. akajvidhau supo'pyanuvṛttyā sarvanāmnā supā ca ṭherviśeṣaṇe kāmacārādavyavasthāprasaṅge bhāṣyakāravacanāvdyavasthā śrīyate. "okārasakāre"tyādisaṅkocaśca yuṣmadasmanmātraviṣayakaḥ, tathaiva bhāṣyeudāhmatatvāt. anyeṣāṃ tvivaśeṣeṇa prātipadikasyaiva ṭeḥ prāgakac na subantasya. tena sarvakeṇa imakena bhavakantamityādi sidhyati. tvayakā mayaketi. nanvatra supaḥ prāgakaci kṛte pratyaye paratastvamādeśayoḥ satorapi "yo'cī"ti yatvaṃ na syādvibhaktiparatvā'bhāvāditi cet. maivam. akṛtavyūhaparibhāṣāyā anityatāmāśrityā'kacaḥ pūrvameva yatvavidhānāt(). evaṃ yuvakāmāvakāmityatrāpyakacaḥ pūrvameva yuvāvādeśāviti bodhyam.śīle ko malīpaśca. śīle ka iti. śīlaṃ svabhāvo niyamaśca. tūṣṇīka iti. "ke'ṇaḥ"iti hyasvastu bhāṣyakāra prayogāt "na kapī"tyatra "ne"ti yogavibhāgādvā na bhavatītyāhuḥ. akaco dvitīya akāra uccāraṇārtha iti dhvanayannudāharati---pacatakītyādi.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents