Kāśikāvṛttī1: rātri ahaḥ saṃvatsara ityevam antād dvigoḥ nirvṛttādiṣu artheṣu vā khaḥ
pratyayo See More
rātri ahaḥ saṃvatsara ityevam antād dvigoḥ nirvṛttādiṣu artheṣu vā khaḥ
pratyayo bhavati. khena mukte pakṣe ṭhañapi bhavati. dvirātrīṇaḥ, dvairātrikaḥ.
trirātrīṇaḥ, trairātrikaḥ. dvyahīnaḥ, dvaiyahnikaḥ. tryahīṇaḥ, traiyahnikaḥ.
dvisaṃvatsarīṇaḥ, dvisāṃvatsarikaḥ. trisaṃvatsarīṇaḥ, trisāṃvatsarikaḥ. saṅkhyāyāḥ
saṃvatsarasaṅkhyasya ca ityuttarapadavṛddhiḥ.
Kāśikāvṛttī2: rātryahaḥsaṃvatsarāc ca 5.1.87 rātri ahaḥ saṃvatsara ityevam antād dvigoḥ nirvṛ See More
rātryahaḥsaṃvatsarāc ca 5.1.87 rātri ahaḥ saṃvatsara ityevam antād dvigoḥ nirvṛttādiṣu artheṣu vā khaḥ pratyayo bhavati. khena mukte pakṣe ṭhañapi bhavati. dvirātrīṇaḥ, dvairātrikaḥ. trirātrīṇaḥ, trairātrikaḥ. dvyahīnaḥ, dvaiyahnikaḥ. tryahīṇaḥ, traiyahnikaḥ. dvisaṃvatsarīṇaḥ, dvisāṃvatsarikaḥ. trisaṃvatsarīṇaḥ, trisāṃvatsarikaḥ. saṅkhyāyāḥ saṃvatsarasaṅkhyasya ca ityuttarapadavṛddhiḥ.
Nyāsa2: rātryahassaṃvatsarācca. , 5.1.86 "dvyahīnaḥ" iti. "ahnaṣṭakhoreva See More
rātryahassaṃvatsarācca. , 5.1.86 "dvyahīnaḥ" iti. "ahnaṣṭakhoreva" 6.4.145 iti ṭilopaḥ. vibhāṣānuvatrtate, tena vyavasthitavibhāṣātvānna ṭajbhaviṣyati. "dvaiyahnikaḥ, traiyahnikaḥ" iti. "na yvābhyām()" 7.3.3 ityādinaijāgamaḥ, vṛddhipratiṣedhaśca॥
Bālamanoramā1: rātryahaḥ. dvigorityeveti. rātri, ahan saṃvatsara–
etadantāddvigornirvṛttādiṣva Sū #1728 See More
rātryahaḥ. dvigorityeveti. rātri, ahan saṃvatsara–
etadantāddvigornirvṛttādiṣvartheṣu kho vā syādityarthaḥ. pakṣeṭhañ.
dvirītrīṇa iti. dvābhyāṃ rātribhyāṃ nirvṛttaḥ, dve ahanī adhīṣṭa
ityādiṣvartheṣu `taddhitārtha' iti dvigoḥ khaḥ, `ahnaṣṭakho'riti ṭilopaḥ.
samāhāradvigostu na khaḥ, ṭaci kṛte ahanśabdā'bhāvāt. dvaiyahnika iti.
`ahvaṣṭakhoreva'ti niyamānna ṭilopaḥ, kintvallopaḥ, ahnādeśo vā. `na
yvābhyā'mityaic. nanu `dvyahīna' ityatra taddhitārtha' iti dvigusamāse kṛte
`rātryahaḥsaṃvatsarācce'ti rkha bādhitvā paratvāt `rājāhaḥsakhibhyaḥ' iti ṭaci
`ahno'hna etebhyaḥ' ityahnādeśe tasya sthānivattvenā'han?śabdatve'pi ṭajantasya
tadabhāvāt `rātryahaḥsakhibhyaḥ' iti ṭaci `ahno'hna etebhyaḥ' ityahnādeśe tasya
sthānivattvenā'hanśabdatve'pi ṭajantasya tadabhāvāt `rātryahaḥsaṃvatsarācce'ti
khapratyayo na syāt. kṛte'pi khapratyaye `dvyahnīna' itisyādityata āha–
samāsāntavidheranityatvānna ṭajiti. evaṃ ca ṭajabhāve sati nāhnādeśaḥ, samāsānte para eva
tadvidhānāditi bhāvaḥ. `samāsāntavidhiranityaḥ' iti ṣaṣṭhādhyāyasya dvitīye pāde
`dvitribhyāṃ pāddanmūrdhasu bahuvrīhau' iti sūtrabhāṣye spaṣṭam. atha
saṃvatsarāntasya khe udāharati–dvisaṃvatsarīṇa iti.
Bālamanoramā2: rātryahaḥsaṃvatsarācca 1728, 5.1.86 rātryahaḥ. dvigorityeveti. rātri, ahan saṃva See More
rātryahaḥsaṃvatsarācca 1728, 5.1.86 rātryahaḥ. dvigorityeveti. rātri, ahan saṃvatsara--etadantāddvigornirvṛttādiṣvartheṣu kho vā syādityarthaḥ. pakṣeṭhañ. dvirītrīṇa iti. dvābhyāṃ rātribhyāṃ nirvṛttaḥ, dve ahanī adhīṣṭa ityādiṣvartheṣu "taddhitārtha" iti dvigoḥ khaḥ, "ahnaṣṭakho"riti ṭilopaḥ. samāhāradvigostu na khaḥ, ṭaci kṛte ahanśabdā'bhāvāt. dvaiyahnika iti. "ahvaṣṭakhoreva"ti niyamānna ṭilopaḥ, kintvallopaḥ, ahnādeśo vā. "na yvābhyā"mityaic. nanu "dvyahīna" ityatra taddhitārtha" iti dvigusamāse kṛte "rātryahaḥsaṃvatsarācce"ti rkha bādhitvā paratvāt "rājāhaḥsakhibhyaḥ" iti ṭaci "ahno'hna etebhyaḥ" ityahnādeśe tasya sthānivattvenā'han()śabdatve'pi ṭajantasya tadabhāvāt "rātryahaḥsakhibhyaḥ" iti ṭaci "ahno'hna etebhyaḥ" ityahnādeśe tasya sthānivattvenā'hanśabdatve'pi ṭajantasya tadabhāvāt "rātryahaḥsaṃvatsarācce"ti khapratyayo na syāt. kṛte'pi khapratyaye "dvyahnīna" itisyādityata āha--samāsāntavidheranityatvānna ṭajiti. evaṃ ca ṭajabhāve sati nāhnādeśaḥ, samāsānte para eva tadvidhānāditi bhāvaḥ. "samāsāntavidhiranityaḥ" iti ṣaṣṭhādhyāyasya dvitīye pāde "dvitribhyāṃ pāddanmūrdhasu bahuvrīhau" iti sūtrabhāṣye spaṣṭam. atha saṃvatsarāntasya khe udāharati--dvisaṃvatsarīṇa iti.
Tattvabodhinī1: dvaiyahnika iti. `ṭekhoreve'ti niyamādiha ṭilopo na. `allopo'naḥ039;. `n Sū #1335 See More
dvaiyahnika iti. `ṭekhoreve'ti niyamādiha ṭilopo na. `allopo'naḥ'. `na
yvābhyāṃ'mityaic. nanu `taddhitārtha'iti dvigusamāsānantaraṃ
`rātryahaḥsaṃvatsarācce'kyevaṃ bādhitvā paratvāṭṭacā bhāvyam. na ca mahāvibhāṣayā ṭaco
vikalpa iti vācyam. `bṛhatījātyantāḥ samāsāntāśce'ti nityeṣu parigaṇanādata āha—
samāsāntavidheriti. yadyapi ṭaci kṛte'pyahnādeśena `dvaiyahnikaḥ'iti rūpaṃ sidhyati,
tathāpi `dvyahīnaḥ'iti hi rūpaṃ na sidhyati, ṭaci sati āhnādeśe tasya sthānivattvāt,
`rājāhaḥ'iti samāsāntasyā'haḥśabdāntasamāsagrahaṇenaiva grahaṇācca
`rātryahaṛsaṃvatsarācca'iti khapratyaye kṛte'pi `dvyahnīna'iti
rūpaprasaṅgādityāhuḥ.
Tattvabodhinī2: rātryahaḥsaṃvatsarācca 1335, 5.1.86 dvaiyahnika iti. "ṭekhoreve"ti niy See More
rātryahaḥsaṃvatsarācca 1335, 5.1.86 dvaiyahnika iti. "ṭekhoreve"ti niyamādiha ṭilopo na. "allopo'naḥ". "na yvābhyāṃ"mityaic. nanu "taddhitārtha"iti dvigusamāsānantaraṃ "rātryahaḥsaṃvatsarācce"kyevaṃ bādhitvā paratvāṭṭacā bhāvyam. na ca mahāvibhāṣayā ṭaco vikalpa iti vācyam. "bṛhatījātyantāḥ samāsāntāśce"ti nityeṣu parigaṇanādata āha---samāsāntavidheriti. yadyapi ṭaci kṛte'pyahnādeśena "dvaiyahnikaḥ"iti rūpaṃ sidhyati, tathāpi "dvyahīnaḥ"iti hi rūpaṃ na sidhyati, ṭaci sati āhnādeśe tasya sthānivattvāt, "rājāhaḥ"iti samāsāntasyā'haḥśabdāntasamāsagrahaṇenaiva grahaṇācca "rātryahaṛsaṃvatsarācca"iti khapratyaye kṛte'pi "dvyahnīna"iti rūpaprasaṅgādityāhuḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents