1/11:tad asmin dīyate asmai iti ca |*
2/11:tad asmin dīyate asmai iti ca iti vaktavyam |
3/11:pañca vṛddhiḥ vā āyaḥ vā lābhaḥ vā śulkaḥ vā upadā vā dīyate asmai pañcakaḥ |
4/11:saptakaḥ |
5/11:aṣṭakaḥ |
6/11:navakaḥ |
7/11:daśakaḥ |
8/11:tat tarhi upasaṅkhyānam kartavyam |
9/11:na kartavyam |
10/11:yat hi yasmai dīyate tasmin api tat dīyate |
11/11:tat asmin dīyate iti eva siddham |

taditi prathamāsamarthādasminniti saptamyarthe yathāvihitaṃ pratyayo bhavati, yat tat prathamāsamarthaṃ vṛddhyādi cet tad dīyate. dīyate ityekavacanāntaṃ vṛddhyādibhiḥ pratyekam abhisambadhyate. tatra yadadhamarṇena uttamarṇāya mūladhanātiriktaṃ deyaṃ tad vṛddhiḥ. grāmādiṣu svāmigrāhyo bhāgaḥ āyaḥ. paṭādīnām upādānamūlādatiriktaṃ dravyaṃ lābhaḥ. rakṣānirveśo rājabhāgaḥ śulkaḥ. utkocaupadā. pañca asmin vṛddhir vā āyo vā lābho vā śulko vā upadā vā dīyate pañcakaḥ. saptakaḥ. śatyaḥ, śatikaḥ. sāhasraḥ. caturthyartha upasaṅkhyānam. pañca asmai vṛddhir vā āyo vā lābho vā upadā vā dīyate pajcako devadattaḥ. siddhaṃ tvadhikaraṇatvena vivakṣitatvāt. samamabrāhmaṇe dānam iti yathā.

tadasmin vṛddhyāyalābhaśulkaupadā dīyate 5.1.47 taditi prathamāsamarthādasminniti saptamyarthe yathāvihitaṃ pratyayo bhavati, yat tat prathamāsamarthaṃ vṛddhyādi cet tad dīyate. dīyate ityekavacanāntaṃ vṛddhyādibhiḥ pratyekam abhisambadhyate. tatra yadadhamarṇena uttamarṇāya mūladhanātiriktaṃ deyaṃ tad vṛddhiḥ. grāmādiṣu svāmigrāhyo bhāgaḥ āyaḥ. paṭādīnām upādānamūlādatiriktaṃ dravyaṃ lābhaḥ. rakṣānirveśo rājabhāgaḥ śulkaḥ. utkocaupadā. pañca asmin vṛddhir vā āyo vā lābho vā śulko vā upadā vā dīyate pañcakaḥ. saptakaḥ. śatyaḥ, śatikaḥ. sāhasraḥ. caturthyartha upasaṅkhyānam. pañca asmai vṛddhir vā āyo vā lābho vā upadā vā dīyate pajcako devadattaḥ. siddhaṃ tvadhikaraṇatvena vivakṣitatvāt. samamabrāhmaṇe dānam iti yathā.

tadasminvṛddhyāyalābhaśulkopadā dīyate. , 5.1.46 nanu ca vṛddhyādīnāṃ bahutvākhyānenaiva bahuvacanaṃ tena bhavitavyamitita kathaṃ dīyata ityekavacanāntena tasya nirdeśaḥ? ityāha--"dīyata ityekavacanam()" ityādi. yadi samuditairvṛddhyādibhiḥ sambandhaḥ kriyate tarhi syādbahuvacanam(). na ca taiḥ samuditaiḥsa kriyate, kiṃ tarhi? pratyekam(), ata ekavacanameva. vṛddhiśabda iha laukiko dhanaviśeṣavācī gṛhrate, na ca saṃjñāpadam(), āyādibhirdhanaviśeṣavācibhiḥ saha nirdeśāt(). ata evāha--"tatra" ityādi. uttamarṇasya yaddhanaṃ tasmādatiriktamadhikaṃ dhanamadhamarṇena yaddātavyaṃ tad()vṛddhiḥ. "grāmādiṣu" iti. ādiśabdena kṣetrādi. "paṭādīnām()" ityādi. paṭādīnāṃ vyavahyiyamāṇānāmupādānaṃ sūtrādi. tasya yanmūlyaṃ tasmādatiriktaṃ dravyaṃ paṭādivikrayeṇa yallabhyate sa lābha-. "rakṣānirveśaḥ" iti. vaṇijāṃ rakṣākārī rājño bhāgo rakṣānirveśa ityucyate. nanu cāsāvapayāyaḥ, tadapārthakaṃ śulkasya pṛthagupādānam()? naitadasti; pañcāsmin? grāma āya ityāyaṃ prati grāmasyādhikaraṇabhāvaḥ; utpadyamānasyāyasyādheyabāvāt(). śulke tu na sambhavati. pañcāsmin? śate śulkā iti śataṃ na śulkasyādhikaraṇam(), kiṃ tarhi? iyatāparicchedaḥ śatena śulkasya kriyate. tasmādasya bhinnatvāt? śulkaḥ pṛthaguktaḥ. "siddhaṃ tu" ityādi. vivakṣātaḥ kārakāṇi bhavantīti sampradānākhye cādhikaraṇatvena vivakṣetyāha--"samam()" ityādi. gatārtham()॥

tadasmin. vṛddhi, āya, lābha, śulka, upadā eṣāṃ dvandvātprathamābahuvacanam. nanu tarhi dīyata iti kathamekavacanamityata āha–vṛddhirdīyata ityādi kremeṇeti. evaṃca tadasminvṛddhirdīyate, tadasmin āyo dīyate, tadasmin lābho dīyate, tadasmin śulko dīyate, ityartheṣu pratamāntādyathāvihitaṃ ṭhañādayaḥ syurityarthaḥ. pañcaka iti. `saṅkhyāyāḥ' iti kan. śatikaḥ. śatya iti. śatamasminvṛddhiḥ, āyaḥ, lābhaḥ, śulkaḥ, upadā vā dīyate iti vigrahaḥ. `śatācca ṭhanyatau'. sāharuā iti. saharuāmasmindīyate ityādi vigrahaḥ. `śatamānasaharuo'tyaṇ. rakṣānirveśa iti. rakṣā=prajāparipālanam, tadarthe nirveśaḥ=bhṛtiḥ rakṣānirveśaḥ. utkoca iti. `mahraṃ kiñciddattaṃ cettava rājadvāre'nurakūlo bhavāmī'tyādi samayaṃ kṛtvā yadgṛhrate tadutkoca ityucyata ityarthaḥ. ityupasaṃkhyātavyamityarthaḥ. samamabrāāhṛṇe iti. evaṃca sampradānasyaivādhikaraṇatvavivakṣayā iṣṭasiddherupasahkhyānamidaṃ nādartavyamiti bhāvaḥ.

tadasminvṛddhyāyalābhaśulkopadā dīyate 1690, 5.1.46 tadasmin. vṛddhi, āya, lābha, śulka, upadā eṣāṃ dvandvātprathamābahuvacanam. nanu tarhi dīyata iti kathamekavacanamityata āha--vṛddhirdīyata ityādi kremeṇeti. evaṃca tadasminvṛddhirdīyate, tadasmin āyo dīyate, tadasmin lābho dīyate, tadasmin śulko dīyate, ityartheṣu pratamāntādyathāvihitaṃ ṭhañādayaḥ syurityarthaḥ. pañcaka iti. "saṅkhyāyāḥ" iti kan. śatikaḥ. śatya iti. śatamasminvṛddhiḥ, āyaḥ, lābhaḥ, śulkaḥ, upadā vā dīyate iti vigrahaḥ. "śatācca ṭhanyatau". sāharuā iti. saharuāmasmindīyate ityādi vigrahaḥ. "śatamānasaharuo"tyaṇ. rakṣānirveśa iti. rakṣā=prajāparipālanam, tadarthe nirveśaḥ=bhṛtiḥ rakṣānirveśaḥ. utkoca iti. "mahraṃ kiñciddattaṃ cettava rājadvāre'nurakūlo bhavāmī"tyādi samayaṃ kṛtvā yadgṛhrate tadutkoca ityucyata ityarthaḥ.catuthryartha iti. tadasmai vṛddhyādi dīyate ityupasaṃkhyātavyamityarthaḥ. samamabrāāhṛṇe iti. evaṃca sampradānasyaivādhikaraṇatvavivakṣayā iṣṭasiddherupasahkhyānamidaṃ nādartavyamiti bhāvaḥ.

tadasmin. prathamāsamarthādasminniti saptamyarthe yathāvihitaṃ pratyayo bhavati. śulkagrahaṇaṃ prapañcārthaṃ, tasyāpyāyaviśeṣatvāt. tathā ca `ṭhagāyasthānebhyaḥ'iti ṭhagbhavati, śaulkaśālika ithi haradattaḥ. upadā dīyata iti. jasaḥ sasya rutve yatve ca yalopaḥ. sāharuā iti. `śatamāne'tyādinā'ṇ. rakṣānirveśa iti. nirveśo —bhṛtiḥ. rakṣānimittako nirveśo rakṣānirveśaḥ. saṃbandhaṣaṣṭha\ufffdā samāsaḥ. samamityādi. evaṃ ca sampradānasyaivā'dhikaraṇatvavivakṣayeṣṭasiddhau upasaṅkhyānaṃ nādartavyamiti bhāvaḥ.

tadasminvṛddhyāyalābhaśulkopadā dīyate 1306, 5.1.46 tadasmin. prathamāsamarthādasminniti saptamyarthe yathāvihitaṃ pratyayo bhavati. śulkagrahaṇaṃ prapañcārthaṃ, tasyāpyāyaviśeṣatvāt. tathā ca "ṭhagāyasthānebhyaḥ"iti ṭhagbhavati, śaulkaśālika ithi haradattaḥ. upadā dīyata iti. jasaḥ sasya rutve yatve ca yalopaḥ. sāharuā iti. "śatamāne"tyādinā'ṇ. rakṣānirveśa iti. nirveśo ---bhṛtiḥ. rakṣānimittako nirveśo rakṣānirveśaḥ. saṃbandhaṣaṣṭha()ā samāsaḥ. samamityādi. evaṃ ca sampradānasyaivā'dhikaraṇatvavivakṣayeṣṭasiddhau upasaṅkhyānaṃ nādartavyamiti bhāvaḥ.