Kāśikāvṛttī1: igantāc ca laghupūrvātaṇ pratyayo bhavati bhāvakarmaṇoḥ. laghupūrvagrahaṇena
prā See More
igantāc ca laghupūrvātaṇ pratyayo bhavati bhāvakarmaṇoḥ. laghupūrvagrahaṇena
prātipadikasamudāyo viśeṣyate. laghuḥ pūrvo 'vayavo 'sya iti laghupūrvaḥ. kutaḥ punarasau
laghuḥ pūrvaḥ. iksannidhānādikaḥ iti vajñāyate. laghuḥ pūrvo yasmādikaḥ tadantān
prātipadikādityayam artho vivakṣitaḥ. apare tatpuruṣakarmadhārayaṃ varṇayanti. ik
cāsāvantaśca iti igantaḥ. laghupūrvagrahanena sa eva viśeṣyate, paścāt tena
prātipadikasya tadantavidhiḥ iti. asmin vyākhyāne 'ntagrahaṇam atiricyate.
laghu purvādikaḥ ityetāvadeva vācyaṃ syāt. śucer bhāvaḥ karma vā śaucam. maunam.
nāgaram hārītakam. pāṭavam. lāghavam. igantātiti kim? paṭatvam. ghaṭatvam.
laghu pūrvātiti kim? kaṇḍūtvam. pāṇḍutvam. kathaṃ kāvyam iti? brāhmaṇādiṣu
kaviśabdo draṣtavyaḥ.
Kāśikāvṛttī2: igantāś ca laghupūrvāt 5.1.131 igantāc ca laghupūrvātaṇ pratyayo bhavati bhāvak See More
igantāś ca laghupūrvāt 5.1.131 igantāc ca laghupūrvātaṇ pratyayo bhavati bhāvakarmaṇoḥ. laghupūrvagrahaṇena prātipadikasamudāyo viśeṣyate. laghuḥ pūrvo 'vayavo 'sya iti laghupūrvaḥ. kutaḥ punarasau laghuḥ pūrvaḥ. iksannidhānādikaḥ iti vajñāyate. laghuḥ pūrvo yasmādikaḥ tadantān prātipadikādityayam artho vivakṣitaḥ. apare tatpuruṣakarmadhārayaṃ varṇayanti. ik cāsāvantaśca iti igantaḥ. laghupūrvagrahanena sa eva viśeṣyate, paścāt tena prātipadikasya tadantavidhiḥ iti. asmin vyākhyāne 'ntagrahaṇam atiricyate. laghupurvādikaḥ ityetāvadeva vācyaṃ syāt. śucer bhāvaḥ karma vā śaucam. maunam. nāgaram hārītakam. pāṭavam. lāghavam. igantātiti kim? paṭatvam. ghaṭatvam. laghupūrvātiti kim? kaṇḍūtvam. pāṇḍutvam. kathaṃ kāvyam iti? brāhmaṇādiṣu kaviśabdo draṣtavyaḥ.
Nyāsa2: igantācca laghupūrvāt?. , 5.1.130 "igantāt()" iti. ik? anto yasyeti ba See More
igantācca laghupūrvāt?. , 5.1.130 "igantāt()" iti. ik? anto yasyeti bahuvrīhiḥ. prātipadikamanyapadārthaḥ. "laghupūrvagrahaṇe" ityādi. athegeva kasmānna viśeṣyate? tasya bahuvrīhrarthe guṇabhūtatvādviseṣaṇena sambandhasya karttumaśakyatvāt. pūrvaśabdo'yaṃ vyavasthāśabdatvādaparamapekṣate. iha cāparasyānirdiṣṭatvānna jñāyate--kuto laghuḥ pūrvaḥ? tatparijñānāya pṛcchati--"kutaḥ punarasau laghuḥ pūrvaḥ" iti. pratyāsattinyāyamāśrityāha--"sannidhānāt()" ityādi. sannidhānaṃ tviha sūtre ikaḥ; śrutatvāt().
"tena" iti. antabhūtena laghupūrveṇekāntagrahaṇamitiricyata iti; niṣphalatvāt(). yato hi "laghupūrvāt()" ityukte ca prātipadikasya tadantavidho sati sāmathryādeva tasyāntatvaṃ labhyata ityapārthakamantagrahaṇamasmin? vyākhyāne. pūrvake tu vidhāne, antagrahaṇe'sati "laghupūrvegvataḥ" ityeva vidhinirdeśo vijñāyate, tataścānantasyāpīko vidhitvaṃ syāt(). tadā laśunalakuṭaprabhṛtibhyo'pi pratyayaprasaṅga ityevamarthamantagrahaṇam().
"kathaṃ kāvyam()" iti. anyathā bhavitavyam(); kaviśabdasya laghupūrvogantatvādityabhiprāyaḥ॥
Laghusiddhāntakaumudī1: igantāllaghupūrvāt prātipadikādbhāve'ṇ pratyayaḥ. pārthavam. mradimā,
mārdavam. Sū #1161
Laghusiddhāntakaumudī2: igantācca laghupūrvāt 1161, 5.1.130 igantāllaghupūrvāt prātipadikādbhāve'ṇ praty See More
igantācca laghupūrvāt 1161, 5.1.130 igantāllaghupūrvāt prātipadikādbhāve'ṇ pratyayaḥ. pārthavam. mradimā, mārdavam॥
Bālamanoramā1: igantācca. laghuḥ pūrvo'vayavo yasyeti vigrahaḥ. pūrvatvaṃ ca igavadhikameva
gṛ Sū #1773 See More
igantācca. laghuḥ pūrvo'vayavo yasyeti vigrahaḥ. pūrvatvaṃ ca igavadhikameva
gṛhrate, vyākhyānāt. tathā ca laghupūrvo ya
iktadantātprātipadikātṣaṣṭha\ufffdntādbhāvakarmaṇoraṇsyādityarthaḥ.
`gaṇavacane'tyāderapavādaḥ. kataṃ kāvyamiti. kaviśabdasya laghupūrvegantatvāt `guṇavacane'ti
ṣyañaṃ bādhitvā aṇprasaṅgātkāvyamiti kathamityākṣepaḥ. samādhatteḥ–kaviśabdasyeti.
brāāhṛṇāditvādityanantaraṃ `ṣyañi upapādya'miti śeṣaḥ.
Bālamanoramā2: igantāccalaghupūrvāt 1773, 5.1.130 igantācca. laghuḥ pūrvo'vayavo yasyeti vigrah See More
igantāccalaghupūrvāt 1773, 5.1.130 igantācca. laghuḥ pūrvo'vayavo yasyeti vigrahaḥ. pūrvatvaṃ ca igavadhikameva gṛhrate, vyākhyānāt. tathā ca laghupūrvo ya iktadantātprātipadikātṣaṣṭha()ntādbhāvakarmaṇoraṇsyādityarthaḥ. "gaṇavacane"tyāderapavādaḥ. kataṃ kāvyamiti. kaviśabdasya laghupūrvegantatvāt "guṇavacane"ti ṣyañaṃ bādhitvā aṇprasaṅgātkāvyamiti kathamityākṣepaḥ. samādhatteḥ--kaviśabdasyeti. brāāhṛṇāditvādityanantaraṃ "ṣyañi upapādya"miti śeṣaḥ.
Tattvabodhinī1: igantācca. laghuḥ pūrvo'vayavo yasyeti prātipadikaviśeṣaṇam. pūrvatvaṃ ca
saṃni Sū #1366 See More
igantācca. laghuḥ pūrvo'vayavo yasyeti prātipadikaviśeṣaṇam. pūrvatvaṃ ca
saṃnidhānadigavadhikameva. tenā'tipāṇḍuśabdānna bhavati. `laghupūrvekaḥ'ityeva suvacam.
Tattvabodhinī2: igantāccalaghupūrvāt 1366, 5.1.130 igantācca. laghuḥ pūrvo'vayavo yasyeti prātip See More
igantāccalaghupūrvāt 1366, 5.1.130 igantācca. laghuḥ pūrvo'vayavo yasyeti prātipadikaviśeṣaṇam. pūrvatvaṃ ca saṃnidhānadigavadhikameva. tenā'tipāṇḍuśabdānna bhavati. "laghupūrvekaḥ"ityeva suvacam. laghupūrvaścāsau ik ca laghupūrvek. tasya prātipadikaviśeṣaṇāttadantalābha iti navyāḥ. igantātkim(). ghaṭatvam. laghupūrvātkim(). pāṇḍutvam. kathaṃ kāvyamiti. kudhātoḥ "orāvasyake"iti rūpa siddhāvapi kaveḥ karmetyarthe kāvamiti syāditi praśnaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents