Kāśikāvṛttī1:
senāntāt prātipadikāt lakṣaṇaśabdāt kārivacanebhyaśca apatye ṇyaḥ pratyayo bhava
See More
senāntāt prātipadikāt lakṣaṇaśabdāt kārivacanebhyaśca apatye ṇyaḥ pratyayo bhavati.
kāriśabdaḥ kārūṇāṃ tantuvāyādīnāṃ vācakaḥ. kāriṣeṇyaḥ. hāriṣeṇyaḥ. lākṣaṇyaḥ.
kāribhyaḥ tāntuvāyyaḥ. kaumbhakāryaḥ. nāpityaḥ.
Kāśikāvṛttī2:
senāntalakṣaṇakāribhyaś ca 4.1.152 senāntāt prātipadikāt lakṣaṇaśabdāt kārivaca
See More
senāntalakṣaṇakāribhyaś ca 4.1.152 senāntāt prātipadikāt lakṣaṇaśabdāt kārivacanebhyaśca apatye ṇyaḥ pratyayo bhavati. kāriśabdaḥ kārūṇāṃ tantuvāyādīnāṃ vācakaḥ. kāriṣeṇyaḥ. hāriṣeṇyaḥ. lākṣaṇyaḥ. kāribhyaḥ tāntuvāyyaḥ. kaumbhakāryaḥ. nāpityaḥ.
Nyāsa2:
senāntalakṣamakāribhyaśca. , 4.1.152 atra grahaṇavatā prātipadikena tadantavidhi
See More
senāntalakṣamakāribhyaśca. , 4.1.152 atra grahaṇavatā prātipadikena tadantavidhi (vyā.pa.89) pratiṣedhāllakṣaṇaśabdasya svarūpagrahaṇam. ata evāha-- "lakṣaṇaśabdāt" iti. kārītyarthagrahaṇam. tatrārthe kāryasyābhāvāt tadvācinaḥ pratyayo vijñāyata ityāha-- "kārivacanebhyaśca" iti.yathā lakṣaṇaśabdasya svarūpagrahaṇaṃ tathā kāriśabdasya kasmānna bhavati? śivādiṣu takṣanniti pāṭhāt. asya hi kārilakṣaṇamiñaṃ bādhituṃ tatra pāṭhaḥ. yadi ca kāriśabdasyeha svarūpagrahaṇaṃ syāt, takṣanśabdādibhyaḥ prāpterasambhavādutsargeṇaivāṇā bhavitavyamiti tasya śivādiṣu pāṭho'narthakaḥ syāt. arthagrahaṇe tvanena prāptasyeño bādhanārthastatra pāṭho yujyate॥
Bālamanoramā1:
senānta. ebhya iti. senāntalakṣaṇakāribhya ityarthaḥ. akurvāditvādvacanam.
hāri Sū #1159
See More
senānta. ebhya iti. senāntalakṣaṇakāribhya ityarthaḥ. akurvāditvādvacanam.
hāriṣeṇya iti. hariṣeṇo nāma kaścit. `eti saṃjñāyāṃ'miti ṣatvam.
tasyā'siddhatvātsenāntatvāṇṇyaḥ. lākṣaṇya iti. lakṣaṇamasyāstīti lakṣaṇaḥ.
arśāadyac. tasyāpatyamiti vigrahaḥ. kāripadaṃ vyācaṣṭe–kāriḥ śilpīti.
tasmāditi. kāriviśeṣavācino ṇye satītyarthaḥ. tāntuvāyya iti.
tantuvāyasyāpatyamiti vigrahaḥ. kaumbhakārya iti. kumbhakārasyāpatyamiti vigrahaḥ.
nāpitya iti. nāpitasyāpatyamiti vigrahaḥ.
Bālamanoramā2:
senāntalakṣaṇakāribhyaśca 1159, 4.1.152 senānta. ebhya iti. senāntalakṣaṇakāribh
See More
senāntalakṣaṇakāribhyaśca 1159, 4.1.152 senānta. ebhya iti. senāntalakṣaṇakāribhya ityarthaḥ. akurvāditvādvacanam. hāriṣeṇya iti. hariṣeṇo nāma kaścit. "eti saṃjñāyāṃ"miti ṣatvam. tasyā'siddhatvātsenāntatvāṇṇyaḥ. lākṣaṇya iti. lakṣaṇamasyāstīti lakṣaṇaḥ. arśāadyac. tasyāpatyamiti vigrahaḥ. kāripadaṃ vyācaṣṭe--kāriḥ śilpīti. tasmāditi. kāriviśeṣavācino ṇye satītyarthaḥ. tāntuvāyya iti. tantuvāyasyāpatyamiti vigrahaḥ. kaumbhakārya iti. kumbhakārasyāpatyamiti vigrahaḥ. nāpitya iti. nāpitasyāpatyamiti vigrahaḥ.
Tattvabodhinī1:
hāriṣeṇya iti. `eti saṃjñāyā'miti
ṣatvasyā'siddhatvatsenānto'yam.
udīcāmiñ Sū #959
See More
hāriṣeṇya iti. `eti saṃjñāyā'miti
ṣatvasyā'siddhatvatsenānto'yam.
udīcāmiñopavādo'yamaṇ. asmādupasaṅkhyānācchivādiṣu takṣanśabdapāṭho'nārṣaṃ iti
gamyate. vṛttikārastu—takṣanśabdaṃ śivādiṣu paṭhitvā
`kārilakṣaṇamudīcābhiñamayamaṇbādhate, ṇasya tu bādho neṣyate'ityāha. tadanurodhenāsmābhirapi
tatra tathaiva vyākhyātam. phale viśeṣā'bhāvāt.
Tattvabodhinī2:
senāntalakṣaṇakāribhyaśca 959, 4.1.152 hāriṣeṇya iti. "eti saṃjñāyā"mi
See More
senāntalakṣaṇakāribhyaśca 959, 4.1.152 hāriṣeṇya iti. "eti saṃjñāyā"miti ṣatvasyā'siddhatvatsenānto'yam.tākṣṇo'ṇa upasaṅkhyānam. tākṣṇa iti. udīcāmiñopavādo'yamaṇ. asmādupasaṅkhyānācchivādiṣu takṣanśabdapāṭho'nārṣaṃ iti gamyate. vṛttikārastu---takṣanśabdaṃ śivādiṣu paṭhitvā "kārilakṣaṇamudīcābhiñamayamaṇbādhate, ṇasya tu bādho neṣyate"ityāha. tadanurodhenāsmābhirapi tatra tathaiva vyākhyātam. phale viśeṣā'bhāvāt.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents