Kāśikāvṛttī1: unnyoḥ iti vartate. kṛ\u0304 ityetasmād dhātorunnyoḥ upapadayoḥ ghañ pratayo
bha See More
unnyoḥ iti vartate. kṛ\u0304 ityetasmād dhātorunnyoḥ upapadayoḥ ghañ pratayo
bhavati, dhānyaviṣayaśced dhātvartho bhavati. vikṣepārthasya kirater grahaṇaṃ, na
hiṃsārthasya, anabhidhānātutkāro dhānyasya. nikāro dhānyasya. dhānye iti kim?
bhaikṣyotkaraḥ. puṣpanikaraḥ.
Kāśikāvṛttī2: kṝ dhānye 3.3.30 unnyoḥ iti vartate. kṝ ityetasmād dhātorunnyoḥ upapadayoḥ gh See More
kṝ dhānye 3.3.30 unnyoḥ iti vartate. kṝ ityetasmād dhātorunnyoḥ upapadayoḥ ghañ pratayo bhavati, dhānyaviṣayaśced dhātvartho bhavati. vikṣepārthasya kirater grahaṇaṃ, na hiṃsārthasya, anabhidhānātutkāro dhānyasya. nikāro dhānyasya. dhānye iti kim? bhaikṣyotkaraḥ. puṣpanikaraḥ.
Nyāsa2: kṛ dhānye. , 3.3.30 dhānyamiha prakṛtyartho vā syāt? pratyayārtho vā syāt? prakṛ See More
kṛ dhānye. , 3.3.30 dhānyamiha prakṛtyartho vā syāt? pratyayārtho vā syāt? prakṛtyarthastāvannopapadyate;dhānyasya dravyatvāt dhātośca kriyāvācitvāt. pratyayārthastūpapadyate dhānyam;kintu pratyayenābihitatvādutkāro dhānyasyeti dhānyaśabdasya prayogo na prāpnoti. athāpi prayogaḥ syāt? evamapi pratyayarthe'ntarbhūtatvāt ṣaṣṭhī nopapadyate-- utkāro dhānyasyeti. sāmānādhikaraṇyameva pratyayāntena syāt, evaṃ hi pratyayartho bhavati yadi pratyayāntena sāmānādhikaraṇyaṃ bhavati, yathā-- dṛtihariḥ paśuriti. tasmānnedaṃ pratyayārthaḥ,nāpi prakṛtyarthaḥ, api tu prakṛtyarthaviśeṣaṇamiti hiṃsārthasya" iti. "kṛ hiṃsāyām" (dhā.pā.1496) ityasya grahaṇaṃ na bhavati. kiṃ kāraṇamityāha-- "anabhidhānāt" iti. śabdaśaktisvābhāvyādutkāraśabdābhyāṃ dhānyaviṣayo vikṣepa evābhidhīyate, na hiṃsā. yasya cārthaḥ pratyayāntenābhidhīyate tasyaiva grahaṇaṃ yuktam, netarasya. "utkāro dhānyasya" iti. vikṣepo dānyasyetyarthaḥ॥
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents