Kāśikāvṛttī1:
iṅo dhātoḥ ghañ pratyayo bhavati. aco 'pavādaḥ. adhyāyaḥ. upetyāsmādadhīte upādh
See More
iṅo dhātoḥ ghañ pratyayo bhavati. aco 'pavādaḥ. adhyāyaḥ. upetyāsmādadhīte upādhyāyaḥ.
apādāne striyām upasaṅkhyānaṃ tadantāc ca vā ṅīṣ. upādhyāyā, upādhyāyī.
śṛ\u0304 vāyuvarṇanivṛteṣu. śāro vāyuḥ. śāro varṇaḥ. śāro nivṛtam.
gaurivākṛtanīśāraḥ prāyeṇa śiśire kṛśaḥ.
Kāśikāvṛttī2:
iṅaś ca 3.3.21 iṅo dhātoḥ ghañ pratyayo bhavati. aco 'pavādaḥ. adhyāyaḥ. upetyā
See More
iṅaś ca 3.3.21 iṅo dhātoḥ ghañ pratyayo bhavati. aco 'pavādaḥ. adhyāyaḥ. upetyāsmādadhīte upādhyāyaḥ. apādāne striyām upasaṅkhyānaṃ tadantāc ca vā ṅīṣ. upādhyāyā, upādhyāyī. śṝ vāyuvarṇanivṛteṣu. śāro vāyuḥ. śāro varṇaḥ. śāro nivṛtam. gaurivākṛtanīśāraḥ prāyeṇa śiśire kṛśaḥ.
Nyāsa2:
iṅaśca. , 3.3.21 "aco'pavādaḥ" iti. "erac" 3.3.56 iti prāpto
See More
iṅaśca. , 3.3.21 "aco'pavādaḥ" iti. "erac" 3.3.56 iti prāptosyottarasyāpīvarṇāntādghañ vidhīyamāno'ca evāpavādo veditavyaḥ. "adhyāyaḥ" iti. karmaṇi ghañ.
"tadantācca vā ṅīṣ" iti. yo'yamapādāne ghañ tadantānṅīṣ pratipādyaḥ. tatredaṃ pratipādanam-- "voto guṇavacanāt" 4.1.44 ityatra veti yogavibhāghaḥ katrtavyaḥ, tenāpādāne striyāmiṅo yo ghañ vihitastadantānṅīṣ bhaviṣyatīti. yadā ca puṃyogo na vivakṣyate tadā ṅīṣ pratipādyaḥ. yadā tūpādhyāyasya strīti puṃyogo vivakṣyate tadā "puṃyogādākhyāyām" 4.1.48 ityeva ṅīṣ siddhaḥ. upetyādhīyate'syā upādhyāyī.
"śṛ vāyuvarṇanivṛteṣu" iti. "śṛ hiṃsāyām" (dhā.pā.1488) - asmādvāyvādiṣu vācyeṣu ghañ pratipādyaḥ. pratipādanaṃ tu tameva cakāramanuktasamuccayārtham, "kṛtyalyuṭo bahulam" 3.3.113 iti bahulagrahaṇaṃ vā''śritya katrtavyam. nivṛttam = nivāraṇam. śītādiduḥkhopaśamaheturnivāraṇamucyate.
"akṛtanīśāraḥ" iti. akṛtaśītanivāraṇa ityarthaḥ. pūrvavadupasargasya dīrghatvam॥
Tattvabodhinī1:
upetyeti. gurusamīpametyetyarthaḥ. apādāna iti. purastādapavādanyāyena
iṅaścety Sū #1520
See More
upetyeti. gurusamīpametyetyarthaḥ. apādāna iti. purastādapavādanyāyena
iṅaścetyasyā'ca evāpavādatvātstriyāṃ tu ktin syāditi tadbādhanāyā'yamārambhaḥ.
`ghañanukramaṇamajaporviṣaye' iti vacanātstriyāṃ ghañ na syāditi striyāṅgrahaṇam.
upādhyāyeti. yāṃ svayamadyāpayati tasyāmidaṃ rupadvayam. puṃyoge tu ṅīṣeva.
ānugāgamaśca pākṣika ityuktam. karaṇe kta iti. vṛñ varaṇa ityasmādityarthaḥ. nīśāra
iti. `upasargasya ghañī'ti dīrghaḥ. nanu `pradakṣiṇaprasavyagāmināṃ śārāṇā'miti kathaṃ
prayogaḥ ?, `vāyuvarṇe' ityarthaparigaṇanāditi cet. atrāhuḥ– ataeva
vārtikaprayogādakṣeṣvapi śṛṇāterghañiti.
Tattvabodhinī2:
iṅaśca 1520, 3.3.21 upetyeti. gurusamīpametyetyarthaḥ. apādāna iti. purastādapav
See More
iṅaśca 1520, 3.3.21 upetyeti. gurusamīpametyetyarthaḥ. apādāna iti. purastādapavādanyāyena iṅaścetyasyā'ca evāpavādatvātstriyāṃ tu ktin syāditi tadbādhanāyā'yamārambhaḥ. "ghañanukramaṇamajaporviṣaye" iti vacanātstriyāṃ ghañ na syāditi striyāṅgrahaṇam. upādhyāyeti. yāṃ svayamadyāpayati tasyāmidaṃ rupadvayam. puṃyoge tu ṅīṣeva. ānugāgamaśca pākṣika ityuktam. karaṇe kta iti. vṛñ varaṇa ityasmādityarthaḥ. nīśāra iti. "upasargasya ghañī"ti dīrghaḥ. nanu "pradakṣiṇaprasavyagāmināṃ śārāṇā"miti kathaṃ prayogaḥ?, "vāyuvarṇe" ityarthaparigaṇanāditi cet. atrāhuḥ-- ataeva vārtikaprayogādakṣeṣvapi śṛṇāterghañiti.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents