Kāśikāvṛttī1:
vā ityeva. vartamānasamīpye iti na anuvartate. āśaṃsanam āśaṃsā, aprāptasya
priy
See More
vā ityeva. vartamānasamīpye iti na anuvartate. āśaṃsanam āśaṃsā, aprāptasya
priyārthasya prāptum icchā. tasyāśca bhaviṣyatkālo viṣayaḥ. tatra bhaviṣyati kāle
āśaṃsāyāṃ gamyamānāyāṃ dhātoḥ vā bhūtavat pratyayā bhavanti, cakārād vartamānavac ca.
upādhyāyaścedāgamat, āgataḥ, āgacchati, āgamiṣyati, ete vyākaraṇam adhyagīṣmahi, ete
vyākaraṇam adhītavantaḥ, adhīmahe, adhyeṣyāmahe. sāmānyātideśe viśeṣānatideśāl
laṅliṭau na bhavataḥ. āśaṃsāyām iti kim? āgamiṣyati.
Kāśikāvṛttī2:
āśaṃsāyāṃ bhūtavac ca 3.3.132 vā ityeva. vartamānasamīpye iti na anuvartate. āś
See More
āśaṃsāyāṃ bhūtavac ca 3.3.132 vā ityeva. vartamānasamīpye iti na anuvartate. āśaṃsanam āśaṃsā, aprāptasya priyārthasya prāptum icchā. tasyāśca bhaviṣyatkālo viṣayaḥ. tatra bhaviṣyati kāle āśaṃsāyāṃ gamyamānāyāṃ dhātoḥ vā bhūtavat pratyayā bhavanti, cakārād vartamānavac ca. upādhyāyaścedāgamat, āgataḥ, āgacchati, āgamiṣyati, ete vyākaraṇam adhyagīṣmahi, ete vyākaraṇam adhītavantaḥ, adhīmahe, adhyeṣyāmahe. sāmānyātideśe viśeṣānatideśāl laṅliṭau na bhavataḥ. āśaṃsāyām iti kim? āgamiṣyati.
Nyāsa2:
āśaṃsāyāṃ bhūtavacca. , 3.3.132 "āgamat" iti. luṅa. āgata iti niṣṭhā.
See More
āśaṃsāyāṃ bhūtavacca. , 3.3.132 "āgamat" iti. luṅa. āgata iti niṣṭhā. "anudāttopadeśa" 6.4.37 ityādinānunāsikalopaḥ. "adhīmahe" iti. iṅo luṭ, mahiṅ, adāditvācchapo 2.4.72 luk. "adhyagīṣmahi" iti. luṅa, "vibhāṣā luṅalṛṅoḥ" 2.4.50 itīṅo gāṅādeśaḥ, gāṅakuṭādinā 1.2.1 sico ṅittvāt "ghumāsthā" 6.4.66 ityādinettvam. bhūtavaccetyādideśe laṅaliṭāvapi prāpnutaḥ, tau kasmānna bhavata ityāha-- "sāmānyātideśe" ityādi. bhatasāmānyātideśo'yam, bhūtaviśeṣapratyayau ca laṅaliṭau. sāmānyātideśe viśeṣasyānatideśaḥ, tena tāviha na bhavataḥ॥
Bālamanoramā1:
āśaṃsāyāṃ bhūtavacca. nānuvartate iti. atra vyākhyānameva śaraṇam. aprāptasya
p Sū #614
See More
āśaṃsāyāṃ bhūtavacca. nānuvartate iti. atra vyākhyānameva śaraṇam. aprāptasya
priyasay prāptīcchā āśaṃsā. sā ca bhaviṣyadviṣayaiva. bhūte icchāvirahāt. tadāha-
- bhaviṣyati kāle iti. devaścediti. deva = parjanyaḥ, avarṣīcceddhānyamavāpamsma.
varṣati cedvapāmaḥ. varṣiṣyati cedvapsyāma ityanvayaḥ. bhūtavadbhāvādbhaviṣyati luṅ-
- avarṣīditi avāpsmeti ca bhavati. vapadhātorluṅi uttmapuruṣabahuvacane avāpsmeti
bhavati. vṛṣṭivāpayorubhayorapyāśaṃsāviṣayatvādubhatrāpi luṅa. vartamānavattvapakṣe tu
laṭ. tadubhayā'bhāve tu lṛṭ. nanu bhūtavattvapakṣe laṅ?liṭāvapi kuto na syātāmityata
āha– sāmānyātideśe iti. bhūtatvasāmānye
vihitasyā'tideśādanadyatanabhūtatvaviśeṣavihitayorlaṅ?liṭornā'tideśa ityarthaḥ. etacca
bhāṣye spaṣṭam.
Bālamanoramā2:
āśaṃsāyāṃ bhūtavacca 614, 3.3.132 āśaṃsāyāṃ bhūtavacca. nānuvartate iti. atra vy
See More
āśaṃsāyāṃ bhūtavacca 614, 3.3.132 āśaṃsāyāṃ bhūtavacca. nānuvartate iti. atra vyākhyānameva śaraṇam. aprāptasya priyasay prāptīcchā āśaṃsā. sā ca bhaviṣyadviṣayaiva. bhūte icchāvirahāt. tadāha-- bhaviṣyati kāle iti. devaścediti. deva = parjanyaḥ, avarṣīcceddhānyamavāpamsma. varṣati cedvapāmaḥ. varṣiṣyati cedvapsyāma ityanvayaḥ. bhūtavadbhāvādbhaviṣyati luṅ-- avarṣīditi avāpsmeti ca bhavati. vapadhātorluṅi uttmapuruṣabahuvacane avāpsmeti bhavati. vṛṣṭivāpayorubhayorapyāśaṃsāviṣayatvādubhatrāpi luṅa. vartamānavattvapakṣe tu laṭ. tadubhayā'bhāve tu lṛṭ. nanu bhūtavattvapakṣe laṅ()liṭāvapi kuto na syātāmityata āha-- sāmānyātideśe iti. bhūtatvasāmānye vihitasyā'tideśādanadyatanabhūtatvaviśeṣavihitayorlaṅ()liṭornā'tideśa ityarthaḥ. etacca bhāṣye spaṣṭam.
Tattvabodhinī1:
āśaṃsāyām. āśaṃsanamāśaṃsā = aprāptasya prāptumicchā. āśaṃsāyāṃ
vartamānatve'pi Sū #505
See More
āśaṃsāyām. āśaṃsanamāśaṃsā = aprāptasya prāptumicchā. āśaṃsāyāṃ
vartamānatve'pi tadviṣayasya varṣāderbhaviṣyatkālasaṃbandhādbhaviṣyatītyuktam.
āśaṃsāyāṃ kim ?. gamiṣyati.
Tattvabodhinī2:
āśasāyāṃ bhūtavacca 505, 3.3.132 āśaṃsāyām. āśaṃsanamāśaṃsā = aprāptasya prāptum
See More
āśasāyāṃ bhūtavacca 505, 3.3.132 āśaṃsāyām. āśaṃsanamāśaṃsā = aprāptasya prāptumicchā. āśaṃsāyāṃ vartamānatve'pi tadviṣayasya varṣāderbhaviṣyatkālasaṃbandhādbhaviṣyatītyuktam. āśaṃsāyāṃ kim?. gamiṣyati.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents