Kāśikāvṛttī1:
karmaṇi upapade karoteḥ dhātoḥ ṭapratyayo bhavati hetau tācchīlye ānulomye ca ga
See More
karmaṇi upapade karoteḥ dhātoḥ ṭapratyayo bhavati hetau tācchīlye ānulomye ca gamyamāne.
hetuḥ aikāntikaṃ karaṇam. tācchīlyaṃ tatsvabhāvatā. ānulomyam anukūlatā. hetau tāvat
śokakarī kanyā. yaśaskarī vidyā. kulakaraṃ dhanam. tācchīlye śrāddhakaraḥ. arthakaraḥ.
ānulomye praiṣakaraḥ. vacanakaraḥ. etesu iti kim? kumbhakāraḥ. nagarakāraḥ.
Kāśikāvṛttī2:
kṛño hetutācchīlyā'nulomyeṣu 3.2.20 karmaṇi upapade karoteḥ dhātoḥ ṭapratyayo b
See More
kṛño hetutācchīlyā'nulomyeṣu 3.2.20 karmaṇi upapade karoteḥ dhātoḥ ṭapratyayo bhavati hetau tācchīlye ānulomye ca gamyamāne. hetuḥ aikāntikaṃ karaṇam. tācchīlyaṃ tatsvabhāvatā. ānulomyam anukūlatā. hetau tāvat śokakarī kanyā. yaśaskarī vidyā. kulakaraṃ dhanam. tācchīlye śrāddhakaraḥ. arthakaraḥ. ānulomye praiṣakaraḥ. vacanakaraḥ. etesu iti kim? kumbhakāraḥ. nagarakāraḥ.
Nyāsa2:
kṛño hetutācchīlyānulomyeṣu. , 3.2.20 hetvādaya ete, nopapadāni. yadi hrupapadān
See More
kṛño hetutācchīlyānulomyeṣu. , 3.2.20 hetvādaya ete, nopapadāni. yadi hrupapadāni syuḥ, "śami dhātoḥ saṃjñāyām" 3.2.14 ityatra dhātugrahaṇamanarthakaṃ syāt. taddhi kṛño hetvādiṣu ṭapratiṣedhārthaṃ kṛtam. yadyeṣāmupapadatvaṃ syāṭṭapratyayasya prāptireva nāstīti dhātugrahaṇamanarthakaṃ syāt.ato naivāmupapadatvam, nāpi pratyayārthatvam; "katrtari kṛt" 3.4.67 iti karttuḥ pratyayārthatvāt. na ca tairbādhā yuktā, virodhābhāvāt. tasmāt pratyayārthaviśeṣamatvameṣāṃ yuktam. tatra katrtari pratyayo bhavati yasminnabhidhīyamāne tadviśeṣo hetvādayo gamyante. ata evāha-- "hetau tācchīlye ānulomye ca gamyamāne" iti. "heturaikāntikaṃ kāraṇam" iti. etena laukikahetogrrahaṇam, na pāribhāṣikasyeti darśayati. pāribhāṣiko hetuḥ svatantrasya karttuḥ prayojakaḥ, yadi tasyeha grahaṇaṃ syāta kṛña iti nopapadyate; na hraṇyantāt prayojakakatrtari prayojaka itpadyate, api tu ṇyantādantarbhāvitaṇyarthāt pratyaya utpadyata iti cet? naitadasti; ṭapratyayāntaṇṇyarthasyāpratīteḥ. nanu ca laukikasya hetogrrahaṇe sati nimittatayā katrtā viśiṣyate, taccāyuktam; na hi kartturanimitvamasti yadviśeṣaṇena vyāvarttyeta? naiṣa doṣaḥ siddhe kartturhi nimittatve punarhetuśabda upādīyamāna aikāntikatvaṃ bodhayatīti--yaḥ katrtā yasyāḥ aikāntiko heturiti. ata evoktam-- "heturaikāntikaṃ kāraṇam" iti. ānulomyam = anukūlayāmītyārādhyacittānupravatrtanam. "yaśaskarī"iti. "ataḥ kṛkamikaṃsa" 8.3.46 ityādinā visarjanīyasya satvam॥
Laghusiddhāntakaumudī1:
eṣu dyotyeṣu karoteṣṭaḥ syāt.. Sū #797
Laghusiddhāntakaumudī2:
kṛño hetutācchīlyānulomyeṣu 797, 3.2.20 eṣu dyotyeṣu karoteṣṭaḥ syāt॥
Bālamanoramā1:
nāḍīmuṣṭa\ufffdośca. yathāsaṅkhyaṃ neṣyate iti. idaṃ tu bhāṣye spaṣṭam.
ghaṭīkh Sū #758
See More
nāḍīmuṣṭa\ufffdośca. yathāsaṅkhyaṃ neṣyate iti. idaṃ tu bhāṣye spaṣṭam.
ghaṭīkhārītyādi spaṣṭam.
Bālamanoramā2:
kṛño hetutācchīlyānulomyeṣu 748, 3.2.20 kṛño hetu. hetuḥ-- kāraṇam. ānulomyam--
See More
kṛño hetutācchīlyānulomyeṣu 748, 3.2.20 kṛño hetu. hetuḥ-- kāraṇam. ānulomyam-- ārādhyacittānuvartanam. dyotyeṣviti. kartureva pratyayavācyatvāditi bhāvaḥ. hetvādiṣūpapadeṣviti tu nārthaḥ, vyākhyānāt. karmaṇyupapade ityapi draṣṭavyam. "kupvo"riti jihvāmūlīyamāśaṅkyāha-- ata- kṛkamīti. hetāvudāharati-- yaśaskarī vidyeti. vidyā yaśohetuḥ. śrāddhakara iti. śrāddhakriyāśīla ityarthaḥ. vanakara iti. gurvādivacanānuvartītyarthaḥ.
Tattvabodhinī1:
kṛño hetu. heturiha lokiko na tu tatprayojako hetuśce'ti kṛtrimaḥ, kevale Sū #624
See More
kṛño hetu. heturiha lokiko na tu tatprayojako hetuśce'ti kṛtrimaḥ, kevale kṛñi
tadasaṃbhavāt. dyotyeṣviti. na tu vācyeṣu, `kartari kṛ' dityasya bādhānupatteriti
bhāvaḥ. hetvādiṣu krameṇodāharati– yaśaskarītyādi. eṣu kim ?. kumbhakāraḥ. iha
prasiddhataratvāddvyanubandho'pi karotireva gṛhrate, na tu kṛñ hiṃsāyāmiti. hetuḥ-
- kāraṇam. ānulomyamārādhyittānuvartanam.
Tattvabodhinī2:
kṛño hetutācchīlyānulomyepu 624, 3.2.20 kṛño hetu. heturiha lokiko na tu tatpray
See More
kṛño hetutācchīlyānulomyepu 624, 3.2.20 kṛño hetu. heturiha lokiko na tu tatprayojako hetuśce"ti kṛtrimaḥ, kevale kṛñi tadasaṃbhavāt. dyotyeṣviti. na tu vācyeṣu, "kartari kṛ" dityasya bādhānupatteriti bhāvaḥ. hetvādiṣu krameṇodāharati-- yaśaskarītyādi. eṣu kim?. kumbhakāraḥ. iha prasiddhataratvāddvyanubandho'pi karotireva gṛhrate, na tu kṛñ hiṃsāyāmiti. hetuḥ-- kāraṇam. ānulomyamārādhyittānuvartanam.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents