Kāśikāvṛttī1:
dhātoḥ parasya cleḥ ciṇādeśo bhavati bhāve karmaṇi taśabde parataḥ. bhāve tāvat
See More
dhātoḥ parasya cleḥ ciṇādeśo bhavati bhāve karmaṇi taśabde parataḥ. bhāve tāvat aśāyi bhavatā.
karmaṇi khalvapi akāri kaṭo devadattena. ahāri bhāro yajñadattena. ciṇgrahaṇaṃ
vispaṣṭārtham.
Kāśikāvṛttī2:
ciṇ bhāvakarmaṇoḥ 3.1.66 dhātoḥ parasya cleḥ ciṇādeśo bhavati bhāve karmaṇi taś
See More
ciṇ bhāvakarmaṇoḥ 3.1.66 dhātoḥ parasya cleḥ ciṇādeśo bhavati bhāve karmaṇi taśabde parataḥ. bhāve tāvat aśāyi bhavatā. karmaṇi khalvapi akāri kaṭo devadattena. ahāri bhāro yajñadattena. ciṇgrahaṇaṃ vispaṣṭārtham.
Nyāsa2:
ciṇ bhāvakarmaṇoḥ. , 3.1.66 "bhāvakarmaṇorarthayoḥ" iti. taśabdasyedaṃ
See More
ciṇ bhāvakarmaṇoḥ. , 3.1.66 "bhāvakarmaṇorarthayoḥ" iti. taśabdasyedaṃ viśeṣaṇam. "bhāvakarmaṇoryastaśabdaḥ" iti. atha ciṇgrahaṇaṃ kimartham? yāvatā "ciṇ te padaḥ" (3.1.60) ityataściṇgrahaṇamanuvatrtata eva? syādetat-- "dīpajana" 3.1.61 ityanyatarasyāṃgrahaṇena "na rudhaḥ" 3.1.64 iti niṣedhena ca sambaddhaṃ tat, ato yadi tadanuvatrteta tatsambaddhamevānuvatrteteti, etacca nāsti; anayatarasyāṃgrahaṇasya pūrvayoreva yogayornivartitatvāt, prāptipūrvakatvācca niṣedhasya. yadi bhāvakarmaṇościṇaḥ prāptiḥ syāt, tadā tatpratiṣedhārthaṃ netyasyānuvṛttiḥ syāt. na ca tayostasya kenacit prāptiḥ; ciṇvidhau sarvatra katrtarityanuvṛtteḥ. tadapārthakaṃ punaściṇgrahaṇamityāha-- "ciṇgrahaṇaṃ vispaṣṭārtham" iti. asati ciṇgrahaṇe mandadhiyaḥ pratipattigauravaṃ syāt, atastamanugrahītuṃ nyāyaprāptasyaivārthasya spaṣṭīkaraṇāya punaściṇgrahaṇam॥
Laghusiddhāntakaumudī1:
cleściṇsyādbhāvakarmavācini taśabde pare. abhāvi. abhāviṣyata, abhaviṣyata.
aka Sū #757
See More
cleściṇsyādbhāvakarmavācini taśabde pare. abhāvi. abhāviṣyata, abhaviṣyata.
akarmako'pyupasargavaśātsakarmakaḥ. anubhūyate ānandaścaitreṇa tvayā mayā ca. anubhūyete.
anubhūyante. tvamanubhūyase. ahamanubhūye. anvabhāvi. anvabhāviṣātām, anvabhaviṣātām.
ṇilopaḥ. bhāvyate. bhāvayāñcakre, bhāvayāmbabhūve, bhāvayāmāse. ciṇvadiṭ. ābhīyatvenā
siddhatvāṇṇilopaḥ. bhāvitā, bhāvayitā. bhāviṣyate, bhāvayiṣyate. abhāvyata. bhāvyeta.
bhāviṣīṣṭa, bhāvayiṣīṣṭa. abhāvi. abhāviṣātām, abhāvayiṣātām.. bubhūṣyate..
akṛtsārvadhātukayordīrghaḥ. stūyate viṣṇuḥ. stāvitā, stotā. stāviṣyate,
stoṣyate. astāvi. astāviṣātām, astoṣātām.. ṛ gatau. guṇor'tīti guṇaḥ.
aryate.. smṛ smaraṇe. smaryate. sasmare. upadeśagrahaṇācciṇvadiṭ. āritā, artā.
smāritā, smartā. aniditāmiti nalopaḥ. trasyate. iditastu nandyate. saṃprasāraṇam.
ijyate..
Laghusiddhāntakaumudī2:
ciṇ bhāvakarmaṇoḥ 757, 3.1.66 cleściṇsyādbhāvakarmavācini taśabde pare. abhāvi.
See More
ciṇ bhāvakarmaṇoḥ 757, 3.1.66 cleściṇsyādbhāvakarmavācini taśabde pare. abhāvi. abhāviṣyata, abhaviṣyata. akarmako'pyupasargavaśātsakarmakaḥ. anubhūyate ānandaścaitreṇa tvayā mayā ca. anubhūyete. anubhūyante. tvamanubhūyase. ahamanubhūye. anvabhāvi. anvabhāviṣātām, anvabhaviṣātām. ṇilopaḥ. bhāvyate. bhāvayāñcakre, bhāvayāmbabhūve, bhāvayāmāse. ciṇvadiṭ. ābhīyatvenā siddhatvāṇṇilopaḥ. bhāvitā, bhāvayitā. bhāviṣyate, bhāvayiṣyate. abhāvyata. bhāvyeta. bhāviṣīṣṭa, bhāvayiṣīṣṭa. abhāvi. abhāviṣātām, abhāvayiṣātām॥ bubhūṣyate॥ akṛtsārvadhātukayordīrghaḥ. stūyate viṣṇuḥ. stāvitā, stotā. stāviṣyate, stoṣyate. astāvi. astāviṣātām, astoṣātām॥ ṛ gatau. guṇor'tīti guṇaḥ. aryate॥ smṛ smaraṇe. smaryate. sasmare. upadeśagrahaṇācciṇvadiṭ. āritā, artā. smāritā, smartā. aniditāmiti nalopaḥ. trasyate. iditastu nandyate. saṃprasāraṇam. ijyate॥
Bālamanoramā1:
ciṇbhāvakarmaṇoḥ. cleriti. `cleḥ si'jityatastadanuvṛtteriti bhāvaḥ. taśabd Sū #583
See More
ciṇbhāvakarmaṇoḥ. cleriti. `cleḥ si'jityatastadanuvṛtteriti bhāvaḥ. taśabde pare
iti. taśabde pare iti. `ciṇ te padaḥ' ityatastadanuvṛtteriti bhāvaḥ abhāvīti.
cleściṇi kṛte `ciṇo lu'giti taśabdasya lopaḥ. ciṇvidhau taśabde kim ?. abhāviṣāt.
atha anupūrvāddhūdhātorupabhogārthakātsakarmakātkarmaṇi lakāre viśeṣamāha–
- tiṅoktatvāditi. kartustvanabhihitvāttṛtīyaiveti bhāvaḥ. yuṣmadasmadupāttayoḥ
katrrostvanabhihitatvātattṛtīyā. anūbhūyete iti. `sukhaduḥkhe' iti śeṣaḥ. anubhūyante
iti. `sukhānī'ti śeṣaḥ. ṇilopa iti. bhūdhātorṇau vṛddadhau āvādeśe bhāvīti
ṇyantātkarmaṇi laṭastādeśe yaki ṇilopa ityarthaḥ. bhāvayāmāse iti. prathamapuruṣaikavacane,
uttamapuruṣaikavacane ca rūpam. iheti. `bhāvayāmāse' ityatra prathamaikavacanataśabdasya
`liṭastajhayo'riti eśādeśe uttamapuruṣaikavacanasya iṭaśca `ṭita ātmanepadānā'mityettve
ca kṛte bhāvayamāmās e iti sthite `ha etī'ti sakārasya hakāraḥ prāpto na bhavatītyarthaḥ.
kuta ityata āha– tāsīti. `ha etī'tyatra tāsastyorityanuvartate. tatra edhitāhe
ityādau tāseḥ sārvadhātuka eva eti pare hakāra iti nirvivādam.
tathāvidhatāsisāhacaryādasterapi sakārasya `vyata#ihe' ityādau sārvadhātuka eva pare
pravṛttiḥ. ato `bhāvayāmāse ityatra nā'steḥ sakārasya hakāraḥ,
ekārasyādrdhadhātukatvādityarthaḥ. bhāviteti. ṇyantāt bhāvi- tā iti sthite
paratvādvalādilakṣaṇamiṭaṃ bādhitvā ciṇvidiṭi tasyā''bhīyatvenā'siddhatvādaniṭīti
niṣedhā'bhāvāṇṇilope bhāviteti rūpam. ataeva ciṇvadiḍvidhau `upadeśe yo''jityeva
vyākhyātam, natu `upedaśe ajantasye'ti, tathā sati hi ṇijantasya upadeśā'bhāvānna
syāditi bhāvaḥ. valādilakṣaṇe iṭi kṛte tu tasya anābhīyatvena asiddhtavā'bhāvādaniṭīti
niṣaedhāṇṇilopā'bhāve ṇerguṇā'yādeśayoḥ kṛtayorbhāvayiteti rūpamiti matvā āha– pakṣe
bhāvayiteti. atha sannnatādbhūdhātorbhāvalakāre udāharati– būbhūṣyate iti. yaki
sano'kārasya `ato lopaḥ' iti lopaḥ. būbhūṣitā. bubhūṣiṣyate iti. ciṇvadiṭi
valādilakṣaṇe iṭi ca rūpaṃ tulyam. ciṇvadiḍbhāvapakṣe.ñapi tadatideśena prāptāṃ
vṛdiṃ?dha bādhitvā paratvādato lopaḥ. atha yaṅantādbhūdhātorbhāvalakāre udāharati-
- bobhūyyate iti. yaki yaṅo'kārasya pūrvavadato lopaḥ. dviyakārakaṃ rūpam.
yaṅalugantādbobhūyate iti ekayakāraṃ rūpam. ṣṭuñdhātoḥ karmalakāre yaki
tasyādrdhadhātukatvāt `ato dīrgho yañī'tyaprāptāvāha– akṛtsārveti. stāvitā
stoteti. ciṇvadiḍabhāvapakṣe'niṭkatvānneṭ. atha ṛdhātoḥ karmaṇi lakāre yaki kṛte
kittvādguṇaniṣedhe prāpte āha— guṇo'rtīti. aryate iti. guṇe kṛte raparatvam.
`smṛ'dhātoḥ karmaṇi lakāre āha– – smaryate iti. `guṇe'rtī'ti saṃyogāditvādguṇe
raparatvamiti bhāvaḥ. nanu luṭi ṛ tā, smṛ iti sthite ciṇvadiṭaṃ bādhitvā paratvādguṇaḥ
prāpnoti, nityatvācca, akṛte kṛte ca ciṇvadiṭiguṇasya prāpteḥ. kṛte tu guṇe
raparatve'jantatvābhāvacciṇvadiḍabhāve aniṭtvādvalādilakṣaṇe'bhāve ata smartetyeva
syāt, āritā smāriteti na syādityata āha– paratvādityādi. kṛte guṇe raparatve
ajantatvā'bhāve'pi upadeśe yo'c tadantasyetyukteściṇvadiṇnirbādha ityarthaḥ.
āriteti. kṛte'pi guṇe raparatve ciṇvadiṭi upadhāvṛddhiḥ. atrteti. ciṇvadiḍabhāve
rūpam. evaṃ smāritā smartetyapi. nanu saṃpūrvātkṛñaḥ karmaṇi lakāre yaki `riṅ
śayagliṅakṣuṭa iti riṅādeśe `saṃparibhyāṃ karotau bhūṣaṇe, samavāye ce'ti suṭi
saṃskriyate iti vakṣyate. tatra `guṇo'rtī'ti saṃyogāditvādguṇaḥ syādityata āha-
- nityagrahaṇānuvṛtteriti. `nityaṃ chandasī'tyato nityamityanuvṛtteḥ
guṇo'rtī'tyatra nityaṃ yaḥ saṃyogādityasyaiva saṃyogādistasyaiva saṃyogādilakṣaṇo guṇa
iti labhyate. kṛñtu na nityaṃ saṃyogādiḥ, saṃparipūrvakatvā'bhāve tadabhāvāditi bhāvaḥ. atha
ruāṃsdhātorbhāvalakāre yaki viśeṣamāha– aniditāmiti nalopa iti. iditastviti. `ṭu nadi
samṛddhau' ityasmādbhāvalakāre yaki idittvānnalopo netyarthaḥ. atha yajadhāto karmalakāre
yaki viśeṣamāha– saṃprasāraṇamiti. `vacisvapiyajādīnā'mityaneneti bhāvaḥ.
śīṅdhātorbhāvalakāre yaki viśeṣamāha– ayaḍi\ufffd kṅitīti.
Bālamanoramā2:
ciṇ bhāvakarmaṇoḥ 583, 3.1.66 ciṇbhāvakarmaṇoḥ. cleriti. "cleḥ si"jity
See More
ciṇ bhāvakarmaṇoḥ 583, 3.1.66 ciṇbhāvakarmaṇoḥ. cleriti. "cleḥ si"jityatastadanuvṛtteriti bhāvaḥ. taśabde pare iti. taśabde pare iti. "ciṇ te padaḥ" ityatastadanuvṛtteriti bhāvaḥ abhāvīti. cleściṇi kṛte "ciṇo lu"giti taśabdasya lopaḥ. ciṇvidhau taśabde kim?. abhāviṣāt. atha anupūrvāddhūdhātorupabhogārthakātsakarmakātkarmaṇi lakāre viśeṣamāha--- tiṅoktatvāditi. kartustvanabhihitvāttṛtīyaiveti bhāvaḥ. yuṣmadasmadupāttayoḥ katrrostvanabhihitatvātattṛtīyā. anūbhūyete iti. "sukhaduḥkhe" iti śeṣaḥ. anubhūyante iti. "sukhānī"ti śeṣaḥ. ṇilopa iti. bhūdhātorṇau vṛddadhau āvādeśe bhāvīti ṇyantātkarmaṇi laṭastādeśe yaki ṇilopa ityarthaḥ. bhāvayāmāse iti. prathamapuruṣaikavacane, uttamapuruṣaikavacane ca rūpam. iheti. "bhāvayāmāse" ityatra prathamaikavacanataśabdasya "liṭastajhayo"riti eśādeśe uttamapuruṣaikavacanasya iṭaśca "ṭita ātmanepadānā"mityettve ca kṛte bhāvayamāmās e iti sthite "ha etī"ti sakārasya hakāraḥ prāpto na bhavatītyarthaḥ. kuta ityata āha-- tāsīti. "ha etī"tyatra tāsastyorityanuvartate. tatra edhitāhe ityādau tāseḥ sārvadhātuka eva eti pare hakāra iti nirvivādam. tathāvidhatāsisāhacaryādasterapi sakārasya "vyata#ihe" ityādau sārvadhātuka eva pare pravṛttiḥ. ato "bhāvayāmāse ityatra nā'steḥ sakārasya hakāraḥ, ekārasyādrdhadhātukatvādityarthaḥ. bhāviteti. ṇyantāt bhāvi- tā iti sthite paratvādvalādilakṣaṇamiṭaṃ bādhitvā ciṇvidiṭi tasyā''bhīyatvenā'siddhatvādaniṭīti niṣedhā'bhāvāṇṇilope bhāviteti rūpam. ataeva ciṇvadiḍvidhau "upadeśe yo'"jityeva vyākhyātam, natu "upedaśe ajantasye"ti, tathā sati hi ṇijantasya upadeśā'bhāvānna syāditi bhāvaḥ. valādilakṣaṇe iṭi kṛte tu tasya anābhīyatvena asiddhtavā'bhāvādaniṭīti niṣaedhāṇṇilopā'bhāve ṇerguṇā'yādeśayoḥ kṛtayorbhāvayiteti rūpamiti matvā āha-- pakṣe bhāvayiteti. atha sannnatādbhūdhātorbhāvalakāre udāharati-- būbhūṣyate iti. yaki sano'kārasya "ato lopaḥ" iti lopaḥ. būbhūṣitā. bubhūṣiṣyate iti. ciṇvadiṭi valādilakṣaṇe iṭi ca rūpaṃ tulyam. ciṇvadiḍbhāvapakṣe.ñapi tadatideśena prāptāṃ vṛdiṃ()dha bādhitvā paratvādato lopaḥ. atha yaṅantādbhūdhātorbhāvalakāre udāharati-- bobhūyyate iti. yaki yaṅo'kārasya pūrvavadato lopaḥ. dviyakārakaṃ rūpam. yaṅalugantādbobhūyate iti ekayakāraṃ rūpam. ṣṭuñdhātoḥ karmalakāre yaki tasyādrdhadhātukatvāt "ato dīrgho yañī"tyaprāptāvāha-- akṛtsārveti. stāvitā stoteti. ciṇvadiḍabhāvapakṣe'niṭkatvānneṭ. atha ṛdhātoḥ karmaṇi lakāre yaki kṛte kittvādguṇaniṣedhe prāpte āha--- guṇo'rtīti. aryate iti. guṇe kṛte raparatvam. "smṛ"dhātoḥ karmaṇi lakāre āha-- -- smaryate iti. "guṇe'rtī"ti saṃyogāditvādguṇe raparatvamiti bhāvaḥ. nanu luṭi ṛ tā, smṛ iti sthite ciṇvadiṭaṃ bādhitvā paratvādguṇaḥ prāpnoti, nityatvācca, akṛte kṛte ca ciṇvadiṭiguṇasya prāpteḥ. kṛte tu guṇe raparatve'jantatvābhāvacciṇvadiḍabhāve aniṭtvādvalādilakṣaṇe'bhāve ata smartetyeva syāt, āritā smāriteti na syādityata āha-- paratvādityādi. kṛte guṇe raparatve ajantatvā'bhāve'pi upadeśe yo'c tadantasyetyukteściṇvadiṇnirbādha ityarthaḥ. āriteti. kṛte'pi guṇe raparatve ciṇvadiṭi upadhāvṛddhiḥ. atrteti. ciṇvadiḍabhāve rūpam. evaṃ smāritā smartetyapi. nanu saṃpūrvātkṛñaḥ karmaṇi lakāre yaki "riṅ śayagliṅakṣuṭa iti riṅādeśe "saṃparibhyāṃ karotau bhūṣaṇe, samavāye ce"ti suṭi saṃskriyate iti vakṣyate. tatra "guṇo'rtī"ti saṃyogāditvādguṇaḥ syādityata āha-- nityagrahaṇānuvṛtteriti. "nityaṃ chandasī"tyato nityamityanuvṛtteḥ guṇo"rtī"tyatra nityaṃ yaḥ saṃyogādityasyaiva saṃyogādistasyaiva saṃyogādilakṣaṇo guṇa iti labhyate. kṛñtu na nityaṃ saṃyogādiḥ, saṃparipūrvakatvā'bhāve tadabhāvāditi bhāvaḥ. atha ruāṃsdhātorbhāvalakāre yaki viśeṣamāha-- aniditāmiti nalopa iti. iditastviti. "ṭu nadi samṛddhau" ityasmādbhāvalakāre yaki idittvānnalopo netyarthaḥ. atha yajadhāto karmalakāre yaki viśeṣamāha-- saṃprasāraṇamiti. "vacisvapiyajādīnā"mityaneneti bhāvaḥ. śīṅdhātorbhāvalakāre yaki viśeṣamāha-- ayaḍi() kṅitīti.
Tattvabodhinī1:
ciṇbhāvakarmaṇoḥ. `cleḥ si'jityaścleriti, `ciṇte padaḥ' ityataste iti Sū #479
See More
ciṇbhāvakarmaṇoḥ. `cleḥ si'jityaścleriti, `ciṇte padaḥ' ityataste iti
cānuvartate. tatratyaṃ tu ciṇgrahaṇaṃ `na ruvaḥ' iti niṣedhena tirohitamiti punaratra
ciṇgrahaṇaṃ kṛtam. taśabde kim ?. abhāviṣām. ciṇvadiṭa iti. ṇyantasya
dhātorupadeśābhāve'pyupadeśe yo'jiti vyākhyānācciṇvadiḍiha pravartata eveti bhāvaḥ.
paratvāditi. ciṇvidiḍapekṣayā. nityatvāditi. na ca kṛte ciṇvadiṭi
vṛddhipravṛttyā guṇasya nityatvaṃ neti śaṅkyam, `aco ñṇitī' ti vṛdiṃ?dha
bādhitvā paratvādguṇe raparatve ca paścāt `ata upadhāyāḥ' iti vṛddhipravṛttyā
guṇasya nityatvā'napāyāt. upadeśagrahaṇāditi. tatsāmathryādupadeśe yo'c,
tadantatvamṛdhātovryapadeśivadbhāvena yatsthitaṃ tadādāya ṇyantādapyāritetyādau
ciṇvadiṭ pravartata iti bhāvaḥ. nanvevaṃ smāritetyādirna sidhyet, `sma' ityasya
upadeśe yo'c tadantatvā'bhāvāt. `upadeśe'jantānā'miti vyākhyāne tu ṇyantasya na
syādityuktatvāditi cet. satyam. ata evā'paritoṣāmanmanoramāyāmuktam– `astu
vā upadeśe yadajantaṃ tasye'ti vyākhyānam. `aṅgasye'ti vyadhikaraṇaṣaṣṭhī.
`aṅgāvayavasyājantasyetyartha' iti. evaṃ ca ṇijante'pi śāmitetyādau ciṇvadiṭ
sidhyati, vyapeśivadbhāvena ṇijeva ṇijantaḥ, tadavayavakaṃ śāmītyaṅgamityāśrayaṇāt. āritā
smāritetyādyapi sidhyati. ṛdhātuḥ smṛdhātuścopadeśe'jantastadavayavakaṃ bhavatyār
smārityaṅgamiti dik. nityagrahaṇānuvṛtteriti. `nityaṃ chandasī'ti sūtrāt.
Tattvabodhinī2:
ciṇ bhāvakarmaṇoḥ 479, 3.1.66 ciṇbhāvakarmaṇoḥ. "cleḥ si"jityaścleriti
See More
ciṇ bhāvakarmaṇoḥ 479, 3.1.66 ciṇbhāvakarmaṇoḥ. "cleḥ si"jityaścleriti, "ciṇte padaḥ" ityataste iti cānuvartate. tatratyaṃ tu ciṇgrahaṇaṃ "na ruvaḥ" iti niṣedhena tirohitamiti punaratra ciṇgrahaṇaṃ kṛtam. taśabde kim?. abhāviṣām. ciṇvadiṭa iti. ṇyantasya dhātorupadeśābhāve'pyupadeśe yo'jiti vyākhyānācciṇvadiḍiha pravartata eveti bhāvaḥ. paratvāditi. ciṇvidiḍapekṣayā. nityatvāditi. na ca kṛte ciṇvadiṭi vṛddhipravṛttyā guṇasya nityatvaṃ neti śaṅkyam, "aco ñṇitī" ti vṛdiṃ()dha bādhitvā paratvādguṇe raparatve ca paścāt "ata upadhāyāḥ" iti vṛddhipravṛttyā guṇasya nityatvā'napāyāt. upadeśagrahaṇāditi. tatsāmathryādupadeśe yo'c, tadantatvamṛdhātovryapadeśivadbhāvena yatsthitaṃ tadādāya ṇyantādapyāritetyādau ciṇvadiṭ pravartata iti bhāvaḥ. nanvevaṃ smāritetyādirna sidhyet, "sma" ityasya upadeśe yo'c tadantatvā'bhāvāt. "upadeśe'jantānā"miti vyākhyāne tu ṇyantasya na syādityuktatvāditi cet. satyam. ata evā'paritoṣāmanmanoramāyāmuktam-- "astu vā upadeśe yadajantaṃ tasye"ti vyākhyānam. "aṅgasye"ti vyadhikaraṇaṣaṣṭhī. "aṅgāvayavasyājantasyetyartha" iti. evaṃ ca ṇijante'pi śāmitetyādau ciṇvadiṭ sidhyati, vyapeśivadbhāvena ṇijeva ṇijantaḥ, tadavayavakaṃ śāmītyaṅgamityāśrayaṇāt. āritā smāritetyādyapi sidhyati. ṛdhātuḥ smṛdhātuścopadeśe'jantastadavayavakaṃ bhavatyār smārityaṅgamiti dik. nityagrahaṇānuvṛtteriti. "nityaṃ chandasī"ti sūtrāt. kāśikāyāṃ tu --suṭo bahiraṅgalakṣaṇasyā'siddhatvādabhaktādvā saṃyogādiṃtvamaṅgasya nāstīti guṇo'tra na pravartata ityuktam. "suṭkātpūrva" iti vidhīyamānaḥ kabhakto, na tvaṅgabhaktastenā'saṃyogādyeva aṅgamityabhaktatvādityasyāśayaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents