Kāśikāvṛttī1:
uṣa dāhe, vida jñāne, jagṛ nidrākṣaye, etebhyo liṭi parato 'nyatarasyām ām
praty
See More
uṣa dāhe, vida jñāne, jagṛ nidrākṣaye, etebhyo liṭi parato 'nyatarasyām ām
pratyayo bhavati. oṣāñcakāra, uvoṣa. vidāñcakāra, viveda. jāgarāñcakāra, jajāgāra.
videradantatvapratijñānādāmi guṇo na bhavati.
Kāśikāvṛttī2:
uṣavidajāgṛbhyo 'nyatarasyām 3.1.38 uṣa dāhe, vida jñāne, jagṛ nidrākṣaye, eteb
See More
uṣavidajāgṛbhyo 'nyatarasyām 3.1.38 uṣa dāhe, vida jñāne, jagṛ nidrākṣaye, etebhyo liṭi parato 'nyatarasyām ām pratyayo bhavati. oṣāñcakāra, uvoṣa. vidāñcakāra, viveda. jāgarāñcakāra, jajāgāra. videradantatvapratijñānādāmi guṇo na bhavati.
Nyāsa2:
uṣavidajāgṛbhyo'nyatarasyām. , 3.1.38 uṣajāgṛbhyāṃ sāharyādviderapi parasmaipadi
See More
uṣavidajāgṛbhyo'nyatarasyām. , 3.1.38 uṣajāgṛbhyāṃ sāharyādviderapi parasmaipadino jñānārthasya grahaṇam, na tu sattāvicāraṇārthaṃ yorātmanepadinoḥ, nāpi lābhārthasyobhayapadinaḥ; jāgarttinā''dādikena vā sāhacaryādviderādādikasyaiva grahaṇamityāha-- "vida jñāne" iti. vivedetyatrādantatvābhāvādguṇo bhavatyeva. āmsanniyogena videradantatvaṃ vijñāyate, tena tatraiva guṇābhāvo nānyatreti. ata āha-- "videradantatvapratijñānādāmi guṇo na bhavati" iti॥
Laghusiddhāntakaumudī1:
ebhyo liṭi āmvā syāt. viderantatvapratijñānādāmi na guṇaḥ. vidāñcakāra,
viveda. Sū #572
See More
ebhyo liṭi āmvā syāt. viderantatvapratijñānādāmi na guṇaḥ. vidāñcakāra,
viveda. veditā. vediṣyati..
Laghusiddhāntakaumudī2:
uṣavidajāgṛbhyo'nyatarasyām 572, 3.1.38 ebhyo liṭi āmvā syāt. viderantatvapratij
See More
uṣavidajāgṛbhyo'nyatarasyām 572, 3.1.38 ebhyo liṭi āmvā syāt. viderantatvapratijñānādāmi na guṇaḥ. vidāñcakāra, viveda. veditā. vediṣyati॥
Bālamanoramā1:
uṣavida. `kāspratyayā' dityata ām liṭītyanuvartate. tadāha–ebhyo liṭīti.
ā Sū #180
See More
uṣavida. `kāspratyayā' dityata ām liṭītyanuvartate. tadāha–ebhyo liṭīti.
āmabhāvapakṣe āha— uvoṣeti. `abhyāsasyā'savarṇe' iti uvaṅādeśaḥ. jiṣu viṣu miṣu secana
iti. dvitīyo dantyoṣṭha\ufffdādiḥ. thali vasi masi ca viśeṣamāha–krādiniyamādiḍiti.
viveṣitheti. ajantākāravattvā'bhāvena bhāradvājaniyamā'pravṛttesthalyapi
krādiniyamānnityamiṭ. veṣṭeti. tāsi ṣṭutvena takārasya ṭaḥ. vekṣyatīti.
`ṣaḍho'riti ṣasya kaḥ, sasya ṣaḥ. avikṣaditi. `śala igupadhā'diti ksaḥ, ṣasya kaḥ, sasya ṣaḥ,
kittvānna guṇaḥ. puṣadhātu seḍiti matvāha– poṣiteti. apoṣīditi. `neṭī'ti
vṛddhiniṣedhaḥ. nanviṭsu puṣeḥ pāṭhāt kathaṃ seṭkatvamityata āha—aniṭkeṣviti. ata
iti. seṭkatvāt kso netyarthaḥ. nanu puṣāditvalakṣaṇaḥ aṅkuto netyata āha-
- aṅvidhāviti. etaccānupadameva puṣādisūtravyākhyāvasare spaṣṭībhaviṣyati. ayamapīti.
puṣadhātuvat śliṣadhāturapi bhauvādikaḥ seḍityarthaḥ. kaiyaṭādaya iti. `śliṣa āliṅgane' iti
sūtre kaiyaṭaharadattādibhistathā prapañcitatvāditi bhāvaḥ. dvayogrrahaṇamiti.
bhauvādikadaivādikayorityarthaḥ. svoktīti. `śliṣa āliṅgane' iti sūtre
daivādikaśliṣeraniṭkeṣu grahaṇamiti nyāsakṛtā kaiyaṭādibhiścoktatvāditi bhāvaḥ. pṛṣu
vṛṣu ityārabhya hmaṣuparyantā ṛdupadhāḥ. alīkaṃ– mithyābhavanaṃ, mithyoktirvā. tusa
hyasetyārabhya ṇaśa gatāvityataḥ prāk sakārāntāḥ. ghaslṛ dhāturaniṭkaḥ. ayamiti.
ghaslṛdhātuḥ, sarveṣu na prayojya ityarthaḥ. kuta ityata āha–liṭīti. yadyayaṃ
sārvatrikaḥ syāttadā liṭa\ufffdpi prayujyeta tataśca `ada bhakṣaṇe' iti
dhātorliṭa\ufffjñatarasyāmiti ghaslṛbhāvavidhivryarthaḥ syāditi bhāvaḥ.
asārvatrikatve sati kva prayogaḥ kva netyata āha–tataśceti. yatra ghaslṛdhātoḥ
prayoge jñāpakaṃ pratyakṣavacanaṃ vāsti tatraivāsya prayoga ityarthaḥ. tatar
tāvalliṅgaṃ darśayati– atraiveti. bhvādigaṇe atraiva krame asya pāṭhaḥ śapi parasmaipade
prayoge liṅgamityarthaḥ. na ca dhātusaṃjñārthaḥ pāṭha iti śaṅkyaṃ, dyuta dīptāvityataḥ
prāk. [`anudātteta ityatogre'[ pāṭhenaiva siddhe atra krame tatpāṭhavaiyathryāditi
bhāvaḥ. lṛditkaraṇamaṅīti. `prayoge liṅga'miti śeṣaḥ. aniṭkārikāsviti.
anudāttopadeśeṣu ghaslṛdhātoḥ pāṭho valādyādrdhadhātuke prayoge liṅgamityarthaḥ. atha
kvacidasya prayoge pratyakṣavacanaṃ darśayati– kmaracīti. `sṛghasyadaḥ kmaraḥ' jityatra
viśiṣya ghaserupādānaṃ kmaraci prayoge pramāṇamityarthaḥ. ghasatīti. laṭi
tasādyupalakṣamamidam. liṭi asya prayogā'bhāvālluṭa\ufffddāharati– ghasteti.
Bālamanoramā2:
uṣavidajāgṛbhyo'nyatarasyām 180, 3.1.38 uṣavida. "kāspratyayā" dityata
See More
uṣavidajāgṛbhyo'nyatarasyām 180, 3.1.38 uṣavida. "kāspratyayā" dityata ām liṭītyanuvartate. tadāha--ebhyo liṭīti. āmabhāvapakṣe āha--- uvoṣeti. "abhyāsasyā'savarṇe" iti uvaṅādeśaḥ. jiṣu viṣu miṣu secana iti. dvitīyo dantyoṣṭha()ādiḥ. thali vasi masi ca viśeṣamāha--krādiniyamādiḍiti. viveṣitheti. ajantākāravattvā'bhāvena bhāradvājaniyamā'pravṛttesthalyapi krādiniyamānnityamiṭ. veṣṭeti. tāsi ṣṭutvena takārasya ṭaḥ. vekṣyatīti. "ṣaḍho"riti ṣasya kaḥ, sasya ṣaḥ. avikṣaditi. "śala igupadhā"diti ksaḥ, ṣasya kaḥ, sasya ṣaḥ, kittvānna guṇaḥ. puṣadhātu seḍiti matvāha-- poṣiteti. apoṣīditi. "neṭī"ti vṛddhiniṣedhaḥ. nanviṭsu puṣeḥ pāṭhāt kathaṃ seṭkatvamityata āha---aniṭkeṣviti. ata iti. seṭkatvāt kso netyarthaḥ. nanu puṣāditvalakṣaṇaḥ aṅkuto netyata āha-- aṅvidhāviti. etaccānupadameva puṣādisūtravyākhyāvasare spaṣṭībhaviṣyati. ayamapīti. puṣadhātuvat śliṣadhāturapi bhauvādikaḥ seḍityarthaḥ. kaiyaṭādaya iti. "śliṣa āliṅgane" iti sūtre kaiyaṭaharadattādibhistathā prapañcitatvāditi bhāvaḥ. dvayogrrahaṇamiti. bhauvādikadaivādikayorityarthaḥ. svoktīti. "śliṣa āliṅgane" iti sūtre daivādikaśliṣeraniṭkeṣu grahaṇamiti nyāsakṛtā kaiyaṭādibhiścoktatvāditi bhāvaḥ. pṛṣu vṛṣu ityārabhya hmaṣuparyantā ṛdupadhāḥ. alīkaṃ-- mithyābhavanaṃ, mithyoktirvā. tusa hyasetyārabhya ṇaśa gatāvityataḥ prāk sakārāntāḥ. ghaslṛ dhāturaniṭkaḥ. ayamiti. ghaslṛdhātuḥ, sarveṣu na prayojya ityarthaḥ. kuta ityata āha--liṭīti. yadyayaṃ sārvatrikaḥ syāttadā liṭa()pi prayujyeta tataśca "ada bhakṣaṇe" iti dhātorliṭa()nyatarasyāmiti ghaslṛbhāvavidhivryarthaḥ syāditi bhāvaḥ. asārvatrikatve sati kva prayogaḥ kva netyata āha--tataśceti. yatra ghaslṛdhātoḥ prayoge jñāpakaṃ pratyakṣavacanaṃ vāsti tatraivāsya prayoga ityarthaḥ. tatar tāvalliṅgaṃ darśayati-- atraiveti. bhvādigaṇe atraiva krame asya pāṭhaḥ śapi parasmaipade prayoge liṅgamityarthaḥ. na ca dhātusaṃjñārthaḥ pāṭha iti śaṅkyaṃ, dyuta dīptāvityataḥ prāk. ["anudātteta ityatogre"[ pāṭhenaiva siddhe atra krame tatpāṭhavaiyathryāditi bhāvaḥ. lṛditkaraṇamaṅīti. "prayoge liṅga"miti śeṣaḥ. aniṭkārikāsviti. anudāttopadeśeṣu ghaslṛdhātoḥ pāṭho valādyādrdhadhātuke prayoge liṅgamityarthaḥ. atha kvacidasya prayoge pratyakṣavacanaṃ darśayati-- kmaracīti. "sṛghasyadaḥ kmaraḥ" jityatra viśiṣya ghaserupādānaṃ kmaraci prayoge pramāṇamityarthaḥ. ghasatīti. laṭi tasādyupalakṣamamidam. liṭi asya prayogā'bhāvālluṭa()dāharati-- ghasteti.
Tattvabodhinī1:
uvoṣeti. `pugante'ti guṇaḥ. `abyāsasyā'savarṇe' ityuvaṅ. ghṛṣu saṃgha Sū #153
See More
uvoṣeti. `pugante'ti guṇaḥ. `abyāsasyā'savarṇe' ityuvaṅ. ghṛṣu saṃgharṣe.
lyuṭi – gharṣaṇam. ghaslṛ adane. ayamiti. yadyayaṃ sārvatrikaḥ syāttadā
liṭa\ufffdpi prayujyeta, tataśca `liṭa\ufffjñatarasyā'miti vikalpenādeśavidhānaṃ
vyarthaṃ bhavediti bhāvaḥ. atraiva pāṭha iti. bhvādau parasmaipade pāṭha ityarthaḥ. kmaracīti.
`sṛghasyadaḥ kmara' jiti sūtre.
Tattvabodhinī2:
uṣavidajāgṛbhyo'nyatarasyām 153, 3.1.38 uvoṣeti. "pugante"ti guṇaḥ. &q
See More
uṣavidajāgṛbhyo'nyatarasyām 153, 3.1.38 uvoṣeti. "pugante"ti guṇaḥ. "abyāsasyā'savarṇe" ityuvaṅ. ghṛṣu saṃgharṣe. lyuṭi -- gharṣaṇam. ghaslṛ adane. ayamiti. yadyayaṃ sārvatrikaḥ syāttadā liṭa()pi prayujyeta, tataśca "liṭa()nyatarasyā"miti vikalpenādeśavidhānaṃ vyarthaṃ bhavediti bhāvaḥ. atraiva pāṭha iti. bhvādau parasmaipade pāṭha ityarthaḥ. kmaracīti. "sṛghasyadaḥ kmara" jiti sūtre.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents