Kāśikāvṛttī1:
tṛtīyāsaptamyāvanuvartate. lubantāt nakṣatraśabdāt tṛtīyāsaptamyau vibhaktī bhva
See More
tṛtīyāsaptamyāvanuvartate. lubantāt nakṣatraśabdāt tṛtīyāsaptamyau vibhaktī bhvataḥ.
puṣyeṇa pāyasamaśnīyāt, puṣye pāyasamaśnīyāt. maghābhiḥ palalaudanam, maghasu palalaudanam.
nakṣatra iti kim? pañcāleṣu vasati. lupi iti kim? maghāsu grahaḥ. iha kasmān na
bhavati, adya pusyaḥ, adya kṛttikā? adhikaraṇe iti vartate. vacanaṃ tu pakṣe
tṛtīyāvidhānārtham.
Kāśikāvṛttī2:
nakṣatre ca lupi 2.3.45 tṛtīyāsaptamyāvanuvartate. lubantāt nakṣatraśabdāt tṛtī
See More
nakṣatre ca lupi 2.3.45 tṛtīyāsaptamyāvanuvartate. lubantāt nakṣatraśabdāt tṛtīyāsaptamyau vibhaktī bhvataḥ. puṣyeṇa pāyasamaśnīyāt, puṣye pāyasamaśnīyāt. maghābhiḥ palalaudanam, maghasu palalaudanam. nakṣatra iti kim? pañcāleṣu vasati. lupi iti kim? maghāsu grahaḥ. iha kasmān na bhavati, adya pusyaḥ, adya kṛttikā? adhikaraṇe iti vartate. vacanaṃ tu pakṣe tṛtīyāvidhānārtham.
Nyāsa2:
nakṣatre ca lupi. , 2.3.45 nakṣatre ca lupīti subvyatyayena pañcamyarthe saptamī
See More
nakṣatre ca lupi. , 2.3.45 nakṣatre ca lupīti subvyatyayena pañcamyarthe saptamīvidhānam. ata evāha-- "labantānnakṣatraśabdāt" ityādi. "puṣyeṇa" ityādi. "nakṣatreṇa yuktaḥ kālaḥ" 4.2.3 iti vihitasyāṇaḥ "lubaviśeṣe" 4.2.4 iti lup. pañcāleṣu vasatītyatrāpi "tasya nivāsaḥ" 2.3.36 iti vihitasyāṇaḥ "janapade lup" 4.2.80 iti lup().
"maghāsu grahaḥ" iti. sāmīpye'dhikaraṇa eva saptamī. atra "nakṣatreṇa yuktaḥ kālaḥ" 4.2.3 ityasyārthasyāvivakṣitatvādaṇ na bhavati. "adya puṣyaḥ" iti. pūrvavadaṇ, lup. "adhikaraṇe" 2.3.36 ityanuvatrtate. na cehādhikaraṇatvaṃ vivakṣitamiti bhāvaḥ॥
Bālamanoramā1:
nakṣatre ca lupi. `nakṣatre ' ityanantaraṃ `prakṛtyarthe satī39;ti śeṣa Sū #634
See More
nakṣatre ca lupi. `nakṣatre ' ityanantaraṃ `prakṛtyarthe satī'ti śeṣaḥ.
lupśabdena lupsaṃjñāyā luptapratyayārtho vivakṣitaḥ. tadāha–nakṣatre
prakṛtyarthe iti. adhikaraṇa iti. `saptamyadhikaraṇe ce'tyata maṇḍūkaplutyā
tadanuvṛtteriti bhāvaḥ. mūleneti. mūlanakṣatrayuktakāla ityarthaḥ. `nakṣatreṇa yuktaḥ
kālaḥ' ityaṇ. `lubaviśeṣe' iti tasya lup. adhikaraṇe kim ?. mūlaṃ pratīkṣate.
nakṣatra iti kim ?. pañcāleṣu tiṣṭhati. iha `janapade' iti lup.
Bālamanoramā2:
nakṣatre ca lupi 634, 2.3.45 nakṣatre ca lupi. "nakṣatre " ityanantara
See More
nakṣatre ca lupi 634, 2.3.45 nakṣatre ca lupi. "nakṣatre " ityanantaraṃ "prakṛtyarthe satī"ti śeṣaḥ. lupśabdena lupsaṃjñāyā luptapratyayārtho vivakṣitaḥ. tadāha--nakṣatre prakṛtyarthe iti. adhikaraṇa iti. "saptamyadhikaraṇe ce"tyata maṇḍūkaplutyā tadanuvṛtteriti bhāvaḥ. mūleneti. mūlanakṣatrayuktakāla ityarthaḥ. "nakṣatreṇa yuktaḥ kālaḥ" ityaṇ. "lubaviśeṣe" iti tasya lup. adhikaraṇe kim?. mūlaṃ pratīkṣate. nakṣatra iti kim?. pañcāleṣu tiṣṭhati. iha "janapade" iti lup.
Tattvabodhinī1:
nakṣatre ca lupi. lupśabdo'trārthaviśeṣe lākṣaṇika ityāśayenāha–yo
lupsaṃjñayet Sū #563
See More
nakṣatre ca lupi. lupśabdo'trārthaviśeṣe lākṣaṇika ityāśayenāha–yo
lupsaṃjñayetyādi. adhikaraṇa iti. etacca `saptamyadhikaraṇe ca' ityato
maṇḍūkaplutyānuvartata iti bhāvaḥ. adhikaraṇe kim, mūlaṃ pratīkṣate, mūlāya spṛhayati.
mūleneti. `nakṣatreṇa yuktaḥ kālaḥ' ityaṇo `lubaviśeṣe' iti lup. nakṣatra iti
kim?. pañcāleṣu tiṣṭhati. iha `janapade lup' ithi lup.
Tattvabodhinī2:
nakṣatre ca lupi 563, 2.3.45 nakṣatre ca lupi. lupśabdo'trārthaviśeṣe lākṣaṇika
See More
nakṣatre ca lupi 563, 2.3.45 nakṣatre ca lupi. lupśabdo'trārthaviśeṣe lākṣaṇika ityāśayenāha--yo lupsaṃjñayetyādi. adhikaraṇa iti. etacca "saptamyadhikaraṇe ca" ityato maṇḍūkaplutyānuvartata iti bhāvaḥ. adhikaraṇe kim, mūlaṃ pratīkṣate, mūlāya spṛhayati. mūleneti. "nakṣatreṇa yuktaḥ kālaḥ" ityaṇo "lubaviśeṣe" iti lup. nakṣatra iti kim(). pañcāleṣu tiṣṭhati. iha "janapade lup" ithi lup.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents