1/60:prādiprasaṅge karmapravacanīyapratiṣedhaḥ | prādiprasaṅge karmapravacanīyānām pratiṣedhaḥ vaktavyaḥ |*
2/60:vṛkṣam prati vidyotate vidyut |
3/60:sādhuḥ devadattaḥ mātaram prati |
4/60:vyavetapratiṣedhaḥ ca |*
5/60:vyavetānām ca pratiṣedhaḥ vaktavyaḥ |
6/60:a mandraiḥ indra haribhiḥ yahi mayuraromabhiḥ |
7/60:siddham tu kvāṅsvatidurgativacanāt |*
8/60:siddham etat |
9/60:katham |
10/60:kvāṅsvatidurgatayaḥ samasyante iti vaktavyam |
11/60:ku |
12/60:kubrāhmaṇaḥ kuvṛṣalaḥ |
13/60:āṅ |
14/60:ākaḍāraḥ āpiṅgalaḥ |
15/60:su |
16/60:subrāhmaṇaḥ suvṛṣalaḥ |
17/60:at |
18/60:atibrāhmaṇaḥ ativṛṣalaḥ |
19/60:dur |
20/60:durbrāhmaṇaḥ |
21/60:gati |
22/60:prakārakaḥ praṇāyakaḥ prasecakaḥ ūrīkṛtya ūrīkṛtam |
23/60:prādayaḥ ktārthe |*
24/60:prādayaḥ ktārthe samasyante iti vaktavyam |
25/60:pragataḥ ācāryaḥ prācāryaḥ prāntevāsī prapitāmahaḥ |
26/60:etat eva ca saunāgaiḥ vistaratarakeṇa paṭhitam |
27/60:svatī pūjāyām |*
28/60:svatīpūjāyām iti vaktavyam |
29/60:surājā atirājā |
30/60:duḥ nindāyām |*
31/60:duḥ nindāyām iti vaktavyam |
32/60:duṣkulam durgavaḥ |
33/60:āṅ īṣadarthe |*
34/60:āṅ īṣadarthe iti vaktavyam |
35/60:ākaḍāraḥ āpiṅgalaḥ |
36/60:kuḥ pāpārthe |*
37/60:kuḥ pāpārtheiti vaktavyam |
38/60:kubrāhmaṇaḥ kuvṛṣalaḥ |
39/60:prādayaḥ gatādyarthe prathamayā |*
40/60:prādayaḥ gatādyarthe prathamayā samasyante iti vaktavyam |
41/60:pragataḥ ācāryaḥ prācāryaḥ prāntevāsī prapitāmahaḥ |
42/60:atyādayaḥ krāntādyarthe dvitīyayā |*
43/60:atyādayaḥ krāntādyarthe dvitīyayā samasyante iti vaktavyam |
44/60:atikrāntaḥ khaṭvām atikhaṭvaḥ atimālaḥ |
45/60:avādayaḥ kruṣṭādyarthe tṛtīyayā |*
46/60:avādayaḥ kruṣṭādyarthe tṛtīyayā samasyante iti vaktavyam |
47/60:avakruṣṭaḥ kokilayā avakokilaḥ vasantaḥ |
48/60:paryādayaḥ glānādyarthe caturthyā |*
49/60:paryādayaḥ glānādyarthe caturthyā samasyante iti vaktavyam |
50/60:pariglānaḥ adhyayanāya paryadhayanaḥ |
51/60:nirādayaḥ krāntādyarthe pañcamyā |*
52/60:nirādayaḥ krāntādyarthe pañcamyā samasyante iti vaktavyam |
53/60:niṣkrāntaḥ kauśāmbyāḥ niṣkauśāmbiḥ nirvārāṇasiḥ |
54/60:avyayam pravṛddhādibhiḥ |*
55/60:avyayam pravṛddhādibhiḥ samasyate iti vaktavyam |
56/60:punaḥprvavṛddham barhiḥ bhavati punarṇavam punaḥsukham |
57/60:ivena vibhaktyantalopaḥ pūrvpadaprakṛtisvaratvam ca |*
58/60:vāsasīiva kanyeiva |
59/60:udāttavatā tiṅā gatimatā ca avyayam samasyate iti vaktavyam |
60/60:anuvyacalat anuprāviśat yat pariyanti |

nityam iti vartate. kuśabdo 'vyayaṃ gṛhyate gatyādisāhacaryāt, na dravyavacanaḥ. kugatiprādayaḥ samarthena śabdāntareṇa saha nityaṃ samasyante, tatpuruṣaśca samāso bhavati. kuḥ pāpārthe kupuruṣaḥ. gati urarīkṛtam. yadūrīkaroti. prādayaḥ durnindāyām duṣpuruṣaḥ. svatī pūjāyām supuruṣaḥ. atipuruṣaḥ. āṅīṣādarthe āpiṅgalaḥ. prāyikaṃ ca etadupādhivacanam. anyatra api hi samāso dṛśyate. koṣṇam. kaduṣṇam. kavoṣṇam. duṣkṛtam. atistutam. ābaddham iti. pradayo gatādyarthe prathamayā. pragata ācāryaḥ prācāryaḥ. prāntevāsī. atyādayaḥ krāntādyarthe dvitīyayā. atikrāntaḥ khaṭvām atikhaṭvaḥ. atimālaḥ. avādayaḥ kruṣṭādyarthe tṛtīyayā. avakruṣṭaḥ kokilayā avakokilaḥ. paryādayo glānādyarthe caturthyā. pariglāno 'dhyayanāya paryadhyayanaḥ. alaṃ kumāryai alaṃkumāriḥ. nirādayaḥ krāntādyarthe pañcamyā. niṣkrāntaḥ kauśāmbyāḥ niṣkauśāmbiḥ. nirvārāṇasiḥ. ivena saha samāso vibhaktyalopaḥ pūrvapadaprakṛtisvaratvaṃ ca vaktavyam. vāsasī iva. vastre iva. prādiprasaṅge karmapravacanīyānāṃ pratiṣedho vaktavyaḥ. vṛkṣaṃ prati vidyut. sādhurdevacatto mātaraṃ prati.

kugatiprā'dayaḥ 2.2.18 nityam iti vartate. kuśabdo 'vyayaṃ gṛhyate gatyādisāhacaryāt, na dravyavacanaḥ. kugatiprādayaḥ samarthena śabdāntareṇa saha nityaṃ samasyante, tatpuruṣaśca samāso bhavati. kuḥ pāpārthe kupuruṣaḥ. gati urarīkṛtam. yadūrīkaroti. prādayaḥ durnindāyām duṣpuruṣaḥ. svatī pūjāyām supuruṣaḥ. atipuruṣaḥ. āṅīṣādarthe āpiṅgalaḥ. prāyikaṃ ca etadupādhivacanam. anyatra api hi samāso dṛśyate. koṣṇam. kaduṣṇam. kavoṣṇam. duṣkṛtam. atistutam. ābaddham iti. pradayo gatādyarthe prathamayā. pragata ācāryaḥ prācāryaḥ. prāntevāsī. atyādayaḥ krāntādyarthe dvitīyayā. atikrāntaḥ khaṭvām atikhaṭvaḥ. atimālaḥ. avādayaḥ kruṣṭādyarthe tṛtīyayā. avakruṣṭaḥ kokilayā avakokilaḥ. paryādayo glānādyarthe caturthyā. pariglāno 'dhyayanāya paryadhyayanaḥ. alaṃ kumāryai alaṃkumāriḥ. nirādayaḥ krāntādyarthe pañcamyā. niṣkrāntaḥ kauśāmbyāḥ niṣkauśāmbiḥ. nirvārāṇasiḥ. ivena saha samāso vibhaktyalopaḥ pūrvapadaprakṛtisvaratvaṃ ca vaktavyam. vāsasī iva. vastre iva. prādiprasaṅge karmapravacanīyānāṃ pratiṣedho vaktavyaḥ. vṛkṣaṃ prati vidyut. sādhurdevacatto mātaraṃ prati.

kugatiprādayaḥ. , 2.2.18 "kuśabdo'vyayaṃ parigṛhrate" iti. aliṅgasaṃkhyatvādavyayatvam, na tu nipāteṣu pāṭhāt. na hrayaṃ tatra paṭha()te. "na dravyavacanaḥ" iti. pṛthivyādau yo dravye vatrtate tasyātra grahaṇaṃ na bhavati. kuta etadityāha-- "gatyādibhiḥ sāhacaryāt" iti. gatārtham. "koṣṇam" iti. "īṣadarthe ca" 6.3.104 iti koḥ kādeśaḥ. "kavoṣṇam" iti. "kava()?coṣṇe" 6.3.106 iti kavādeśaḥ. "kaduṣṇam" iti. "koḥ kattatpuruṣe'ci" 6.3.100 iti kat. "kupuruṣaḥ" iti pāpārthe. "duṣkṛtam" iti. "dus" kṛcchrārthe vatrtate. "idudupadhasya cāpratyayasya" 8.3.41 iti ṣatvam. "{nāsti kāśikāyām; padamañjaryāṃ dṛśyate-- suṣṭutam iti.}sustutam" iti. suśabdo'tiśaye vatrtate. "atistutam" iti. atirakramaṇe. "{ābaddham- kāśikā}āviddham" iti. āṅa kriyāyoge, maryādāyāṃ vā. "paryāyadayo glānādyarthe" iti. paryādirākṛtigaṇaḥ. "paryadhyayanaḥ" iti. pariglāno'dhyayanāyetyarthaḥ. "vāpasī iva" ityādi. "sarvadhātubhyo'sun" (da.u.9.49) ityanuvatrtamāne "vaserṇicca" (da.u.9.77) ityasunpratyayānto vāsaḥśabdo vyutpāditaḥ, vastraśabdo'pyaugaṇādikaṣṭranpratyayāntaḥ, tena dvāvapyetau "ñnatyādirnityam" 6.1.191 ityādyudāttau. "prādiprasaṅge" ityādi. prādigrahaṇe yaḥ prasaṅgaḥ samāsaśāstrasya tatra karmapravacanīyānāṃ pratiṣedho vaktavyaḥ. vyākhyeya ityarthaḥ. tatredaṃ vyākhyānam-- lakṣaṇādiṣvartheṣu karmapravacanīyasaṃjñā bhavati. na ca te'rthāḥ samāsena gamyanta ityanabhidhānāt karmapravacanīyānāṃ samāso na bhavati. yatra te'rthā gamyante tatra bhavatyeva samāsaḥ -- atistutamiti॥

kugatiprādayaḥ 952, 2.2.18 ete samarthena nityaṃ samasyante. kutsitaḥ puruṣaḥ kupuruṣaḥ॥

kugatiprādayaḥ. samasyanta iti. sa tatpuruṣa ityapijñeyam. kutsitaḥ puruṣa iti. nityasamāsatvādasvapadavigrahaḥ. kutsitārthakasya `ku' ityavyayasyaivātra grahaṇaṃ, na tu pṛthvī paryāyasya, gatvādisāhacaryāt. gatiścetyanuvartamāna iti. kriyāyoga iti ceti bodhyam.

kugatiprādayaḥ 750, 2.2.18 kugatiprādayaḥ. samasyanta iti. sa tatpuruṣa ityapijñeyam. kutsitaḥ puruṣa iti. nityasamāsatvādasvapadavigrahaḥ. kutsitārthakasya "ku" ityavyayasyaivātra grahaṇaṃ, na tu pṛthvī paryāyasya, gatvādisāhacaryāt. gatiścetyanuvartamāna iti. kriyāyoga iti ceti bodhyam.

kugati prādayaḥ 664, 2.2.18 kugati. "ku"śabdo'trāvyayaṃ gṛhrate, na tu pṛthivīvācako, gatyādisāhacaryāt.