Kāśikāvṛttī1:
vadaḥ iti vartate. vyaktavācāṃ samuccāraṇaṃ sahoccāraṇam. tatra vartamānād
vadat
See More
vadaḥ iti vartate. vyaktavācāṃ samuccāraṇaṃ sahoccāraṇam. tatra vartamānād
vadaterātmanepadaṃ bhavati. nanu vada vyaktāyāṃ vāci ityeva paṭhyate, tatra kiṃ
vyaktavācām iti viśeṣaṇena? prasiddhyupasaṃgrahārtham etat. vyaktavācaḥ iti hi
manuṣyāḥ prasiddhāḥ. teṣāṃ samuccāraṇe yathā syāt. saṃpravadante brāhmaṇāḥ.
saṃpravadante kṣatriyāḥ. vyaktavācām iti kim? saṃpravadanti kukkuṭāḥ.
samuccāraṇe iti kim? brāhmaṇo vadati. kṣatriyo vadati.
Kāśikāvṛttī2:
vyaktavācāṃ samuccāraṇe 1.3.48 vadaḥ iti vartate. vyaktavācāṃ samuccāraṇaṃ saho
See More
vyaktavācāṃ samuccāraṇe 1.3.48 vadaḥ iti vartate. vyaktavācāṃ samuccāraṇaṃ sahoccāraṇam. tatra vartamānād vadaterātmanepadaṃ bhavati. nanu vada vyaktāyāṃ vāci ityeva paṭhyate, tatra kiṃ vyaktavācām iti viśeṣaṇena? prasiddhyupasaṃgrahārtham etat. vyaktavācaḥ iti hi manuṣyāḥ prasiddhāḥ. teṣāṃ samuccāraṇe yathā syāt. saṃpravadante brāhmaṇāḥ. saṃpravadante kṣatriyāḥ. vyaktavācām iti kim? saṃpravadanti kukkuṭāḥ. samuccāraṇe iti kim? brāhmaṇo vadati. kṣatriyo vadati.
Nyāsa2:
vyaktavācāṃ samuccāraṇe. , 1.3.48 "prasiddhyupasaṃgrahārtham" iti. yad
See More
vyaktavācāṃ samuccāraṇe. , 1.3.48 "prasiddhyupasaṃgrahārtham" iti. yadi tadarthaṃ vyaktavācāmiti nocyeta,"varatanu sampravadanti kukkuḍā {ayi vijahīhi dṛḍhopagūhanaṃ tyaja navasaṅgamabhīru vallabham.
aruṇakarodgama eṣa vatrtate varatanu sampravadanti kukkuṭāḥ.ityevaṃ sayagraḥ ślokaḥ.}. kukkuṭāḥ api vyaktavāca eva. tathā hi -- kukkuṭenāpi lapite viśeṣaparicchedāducyate- kukkuṭā lapantīti. varatanviti tanūśabdasya "ambārthanadyohryasvaḥ" 7.3.107 iti hyasvaḥ. hyasvakavacanasāmathryāt "hyasvasya guṇaḥ" 7.3.108 iti guṇo na bhavati. nṛṇāmiti na kṛtaṃ vaicitryārtham॥
Bālamanoramā1:
vyaktavācām. vyaktāḥ = ajjhalbhedena spaṣṭoccāritāḥ vācaḥ = śabdā yeṣāmiti
vigr Sū #545
See More
vyaktavācām. vyaktāḥ = ajjhalbhedena spaṣṭoccāritāḥ vācaḥ = śabdā yeṣāmiti
vigrahaḥ. samityekībāve. tadāha– manuṣyādīnāmiti. saṃpravadante brāāhṛṇā iti.
saṃpravadante brāāhṛṇā iti. saṃbhūyoccārayantītyarthaḥ.
Bālamanoramā2:
vyaktavācāṃ samuccāraṇe 545, 1.3.48 vyaktavācām. vyaktāḥ = ajjhalbhedena spaṣṭoc
See More
vyaktavācāṃ samuccāraṇe 545, 1.3.48 vyaktavācām. vyaktāḥ = ajjhalbhedena spaṣṭoccāritāḥ vācaḥ = śabdā yeṣāmiti vigrahaḥ. samityekībāve. tadāha-- manuṣyādīnāmiti. saṃpravadante brāāhṛṇā iti. saṃpravadante brāāhṛṇā iti. saṃbhūyoccārayantītyarthaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents