Kāśikāvṛttī1:
laḥ karmaṇi ca bhāve ca akarmakebhyaḥ 3-4-69 iti bhāvakarmaṇor vihitasya lasya t
See More
laḥ karmaṇi ca bhāve ca akarmakebhyaḥ 3-4-69 iti bhāvakarmaṇor vihitasya lasya tibādayaḥ
sāmānyena vakṣyante. tatredam ucyate, bhāve karmaṇi ca ātmanepadaṃ bhavati. bhāve
glāyte bhavatā, supyate bhavatā, āsyate bhavatā. karmaṇi kriyate kaṭaḥ, hriyate bhāraḥ.
karmakartari, lūyate kedāraḥ svayam eva iti, parasmaipadaṃ na bhavati. tasya vidhāne dvitīyaṃ
kartṛgrahaṇam anuvartate. tena kartiva yaḥ kartā tatra prasmaipadaṃ bhavati.
Kāśikāvṛttī2:
bhāvakarmaṇoḥ 1.3.13 laḥ karmaṇi ca bhāve ca akarmakebhyaḥ 3.4.69 iti bhāvakarm
See More
bhāvakarmaṇoḥ 1.3.13 laḥ karmaṇi ca bhāve ca akarmakebhyaḥ 3.4.69 iti bhāvakarmaṇor vihitasya lasya tibādayaḥ sāmānyena vakṣyante. tatraidam ucyate, bhāve karmaṇi ca ātmanepadaṃ bhavati. bhāve glāyte bhavatā, supyate bhavatā, āsyate bhavatā. karmaṇi kriyate kaṭaḥ, hriyate bhāraḥ. karmakartari, lūyate kedāraḥ svayam eva iti, parasmaipadaṃ na bhavati. tasya vidhāne dvitīyaṃ kartṛgrahaṇam anuvartate. tena kartiva yaḥ kartā tatra prasmaipadaṃ bhavati.
Nyāsa2:
bhāvakarmaṇoḥ. , 1.3.13 bhāva iti dhātvarthaḥ kriyātmaka ucyate, karma tu pāribh
See More
bhāvakarmaṇoḥ. , 1.3.13 bhāva iti dhātvarthaḥ kriyātmaka ucyate, karma tu pāribhāṣikameva. tatredamucyate niyamārthaṃ iti viśeṣaḥ. ayamapi pūrvat pratyayaniyaḥ-- bhāvakarmaṇorevātmanepadaṃ bhavati, nārthaniyamaḥ. arthaniyame sati "ko bhavatā dāyodattaḥ", "ko bhavatā lābho labdhaḥ" iti karmaṇi ghañādirdurlabhaḥ syāt. "supyate" iti. "ñiṣvap śaye" (dhā.pā.1068) vacyādinā 6.1.15 samprāsaraṇ. "kriyate" iti. "riṅa śayagliṅakṣu" 7.4.28 iti riṅādeśaḥ. "lūyate kedāraḥ svayameva" iti. "karmavatkarmaṇā tulyakriyaḥ" 3.1.87 ityatra vyapadeśātideśaśāsatrātideśapakṣayoḥ karmakartari parasmaipadena paratvādbhavitavyamiti kasyacid()bhrāntiḥ syāt, atastannirākartumāha -- "karmakartari" ityādi. "dvitīyaṃ kartarigrahaṇamupatiṣṭhate" iti. "kartari karmavyatihāre" 1.3.14 ityataḥ. tena karttaiva yaḥ katrtā śuddhaḥ kevalaḥ karmavadbhāvarahitaḥ, tatra parasmaipadaṃ bhavati; yatra karmavadbhāvastatrātmanepadaṃ bhavati.kāryātideśapakṣe "kramavat karmaṇā tulyakriyaḥ" 3.1.87 ityanenaivātmanapepadaṃ bhavati.
Laghusiddhāntakaumudī1:
lasyātmanepadam.. Sū #754
Laghusiddhāntakaumudī2:
bhāvakarmaṇoḥ 754, 1.3.13 lasyātmanepadam॥
Bālamanoramā1:
atha ātmanepadaprakriyā nirūpyate. ātmanepadaparasmaipadavyavasthāpakāni sūtrāṇ Sū #504
See More
atha ātmanepadaprakriyā nirūpyate. ātmanepadaparasmaipadavyavasthāpakāni sūtrāṇi
prathamasya tṛtīyapāde paṭhitāni. tāni krameṇa vyākhyāsyan vyākhyātamapi sūtraṃ punaḥ
smārayati– anudāttaṅita iti. `ātmanepada'mityetat `śeṣātkartari parasmaipada'mityataḥ
prāganuvartate.
karmakārake vartate. bhāve karmaṇi ca yo lakārastasyātmanepadamityarthaḥ. bhāve udāharati-
- babhūve iti. vṛttā bhavanakriyetyarthaḥ. karmaṇyudāharati– anubabhūve iti. `ānanda'
iti śeṣaḥ. ānandakarmikā vṛttā anubhavakriyetyarthaḥ.
Bālamanoramā2:
bhāvakarmaṇoḥ 504, 1.3.13 atha ātmanepadaprakriyā nirūpyate. ātmanepadaparasmaip
See More
bhāvakarmaṇoḥ 504, 1.3.13 atha ātmanepadaprakriyā nirūpyate. ātmanepadaparasmaipadavyavasthāpakāni sūtrāṇi prathamasya tṛtīyapāde paṭhitāni. tāni krameṇa vyākhyāsyan vyākhyātamapi sūtraṃ punaḥ smārayati-- anudāttaṅita iti. "ātmanepada"mityetat "śeṣātkartari parasmaipada"mityataḥ prāganuvartate. bhāvakarmaṇoḥ. bhāvaḥ bhāvanā kriyeti paryāyāḥ. karmaśabdaḥ karmakārake vartate. bhāve karmaṇi ca yo lakārastasyātmanepadamityarthaḥ. bhāve udāharati-- babhūve iti. vṛttā bhavanakriyetyarthaḥ. karmaṇyudāharati-- anubabhūve iti. "ānanda" iti śeṣaḥ. ānandakarmikā vṛttā anubhavakriyetyarthaḥ.
Tattvabodhinī1:
bhāvakarmaṇoḥ. bhāve karmaṇi cayo lakārastasyā''tmanepadamityarthaḥ. Sū #432
Tattvabodhinī2:
bhāvakarmaṇoḥ 432, 1.3.13 bhāvakarmaṇoḥ. bhāve karmaṇi cayo lakārastasyā''tmane
See More
bhāvakarmaṇoḥ 432, 1.3.13 bhāvakarmaṇoḥ. bhāve karmaṇi cayo lakārastasyā''tmanepadamityarthaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents