Kāśikāvṛttī1: tṛtīyāsamāse sarvā'dīni sarvanāmasaṃjñāni na bhavanti. māsapūrvāya. saṃvatsarapū See More
tṛtīyāsamāse sarvā'dīni sarvanāmasaṃjñāni na bhavanti. māsapūrvāya. saṃvatsarapūrvāya.
dvyahapūrvāya. tryahapūrvāya. samāse iti vartamāne punaḥ sammasagrahaṇaṃ
tṛtīyāsamāsārthavākye 'pi pratiṣedho yathā syāt. māsena pūrvāya.
pūrvasadṛśasamauunārthakalahanipuṇamiśraślakṣṇaiḥ 2-1-31 iti tṛtīyāsamāsaṃ pratipadaṃ
vakṣyati, tasyaidaṃ grahaṇam. na yasya kasyacit tṛtīyāsamāsasya. kartṛ karaṇe kṛtā
bahulam 2-1-32 ititvayakā Kṛtam, mayakā kṛtam.
Kāśikāvṛttī2: tṛtīyāsamāse 1.1.30 tṛtīyāsamāse sarvā'dīni sarvanāmasaṃjñāni na bhavanti. māsa See More
tṛtīyāsamāse 1.1.30 tṛtīyāsamāse sarvā'dīni sarvanāmasaṃjñāni na bhavanti. māsapūrvāya. saṃvatsarapūrvāya. dvyahapūrvāya. tryahapūrvāya. samāse iti vartamāne punaḥ sammasagrahaṇaṃ tṛtīyāsamāsārthavākye 'pi pratiṣedho yathā syāt. māsena pūrvāya. pūrvasadṛśasamauunārthakalahanipuṇamiśraślakṣṇaiḥ 2.1.30 iti tṛtīyāsamāsaṃ pratipadaṃ vakṣyati, tasyaidaṃ grahaṇam. na yasya kasyacit tṛtīyāsamāsasya. kartṛ karaṇe kṛtā bahulam 2.1.31 ititvayakā khṛtam, mayakā kṛtam.
Nyāsa2: tṛtīyāsamāse. , 1.1.29 nanu ca "vibhāṣā diksamāse" 1.1.27 ityata samās See More
tṛtīyāsamāse. , 1.1.29 nanu ca "vibhāṣā diksamāse" 1.1.27 ityata samāsagrahaṇamanuvatrtata eva, tat
kimarthaṃ punaḥ samāsagrahaṇamityata āha- "samāsa ityanuvatrtamāne" ityādi. astyeva
tṛtīyāsamāso mukhyaḥ, yasmin satyaikapadyamaikasvaryamekavibhkatikatvaṃ ca bhavati. asti ca
gauṇaḥ, ya()smastādathryādatasminnapi tācchabadyaṃ bhavati. sa punastṛtīyāsamāsārthaṃ
vākyam. tatrāsati punaḥ samāsagrahaṇe "gauṇamukhyayormukhye kāryasaṃpratyayaḥ" (vyā.pa.4) iti mukhya eva pratiṣedhaḥ syāt. netaratra. tasmāt tatrāpi pratiṣedho yathā
syādityevamarthaṃ punaḥ samāsagrahaṇam. yadi tarhi tṛtīyāsamāsārthe'pi vākye pratiṣedho bhavati,yāvān kaścit tṛtīyāsamāsaḥ, tadarthe vākye sarvatra pratiṣedhaḥ syāt;
tataśca "tvayakā kṛtam, mayakā kṛtamityatrākaj na syāt. bhavati hretat
"kartṛkaraṇe kṛtā bahulam" 2.1.31 ityanena yaḥ samāsastadarthaṃ vākyam;tatra kapratyaye kṛte "tvatkena kṛtam, matkena kṛtam" iti rūpaṃ syādityata āha- "pūrvasadṛśa"
ityādi. etacca lakṣamapratipadoktaparibhāṣayā labhyate.
"tvayakā, mayakā" iti. pūrvavat tvamāvādeśau, subantādakac. kvacit tvakayā, makayā iti pāṭhaḥ sa tvayuktaḥ. prātipadikāt tvakajutpattau tvakayā makayeti bhavati, na
cātra prātipadikādakajutpattiriṣyate; api tu subantāt. tathā hrakajvidhau vakṣyati-"prātipidakāt" supaḥ" iti ca dvayamapīhānuvatrtate. tatrābhidhānato vyavasthā- kvacit
prātipadikasya prāk ṭeḥ pratyayo bhavati, kvacit subantasya. "yuṣmakābhiḥ,
yuṣmakāsu, asmakāsu, yuvakayoḥ, āvayakayoḥ" ityatra prātipadikasya. tvayakā, mayakā,
tvayaki,mayaki" ityatra subantasya" iti.
Bālamanoramā1: tṛtīyāsamāse. `sarvādīnī'tyataḥ sarvanāmagrahaṇam , `na `bahivrīhā039;vi Sū #221 See More
tṛtīyāsamāse. `sarvādīnī'tyataḥ sarvanāmagrahaṇam , `na `bahivrīhā'vityato neti
cānuvartate ityabhipretyāha–iheti. māsūpārvāyeti. māsena pūrva iti vigrahaḥ.
hetau tṛtīyā. `pūrvasadṛśe'ti tṛtīyātatpuruṣasamāsaḥ. māsātpūrvabhāvītyarthaḥ.
`vibhāṣā diksamāse bahuvrīhā'vityataḥ samāsagrahaṇe anuvartamāne punaḥ samāsagrahaṇaṃ
tṛtīyāsamāsīyalaukikavigrahavākyarūpagauṇasamāsasyāpi parigrahārtham. tataśca phalitamāha–
tṛtīyāsamāsārtheti. dvandve ca. sarvādīnītyataḥ sarvanāmagrahaṇaṃ, na
bahuvrīhāvityato neti cānuvartate.
Bālamanoramā2: tṛtīyāsamāse 221, 1.1.29 tṛtīyāsamāse. "sarvādīnī"tyataḥ sarvanāmagrah See More
tṛtīyāsamāse 221, 1.1.29 tṛtīyāsamāse. "sarvādīnī"tyataḥ sarvanāmagrahaṇam , "na "bahivrīhā"vityato neti cānuvartate ityabhipretyāha--iheti. māsūpārvāyeti. māsena pūrva iti vigrahaḥ. hetau tṛtīyā. "pūrvasadṛśe"ti tṛtīyātatpuruṣasamāsaḥ. māsātpūrvabhāvītyarthaḥ. "vibhāṣā diksamāse bahuvrīhā"vityataḥ samāsagrahaṇe anuvartamāne punaḥ samāsagrahaṇaṃ tṛtīyāsamāsīyalaukikavigrahavākyarūpagauṇasamāsasyāpi parigrahārtham. tataśca phalitamāha--tṛtīyāsamāsārtheti. dvandve ca. sarvādīnītyataḥ sarvanāmagrahaṇaṃ, na bahuvrīhāvityato neti cānuvartate.
Tattvabodhinī1: tṛtīyāsamāse. atra `vibhāṣā diksamāse' ityataḥ samāsa ityanuvartamāne puna Sū #186 See More
tṛtīyāsamāse. atra `vibhāṣā diksamāse' ityataḥ samāsa ityanuvartamāne punaḥ
samāsagrahaṇaṃ gauṇārthasyāpi saṅgrahārthamityabhipretyāha–tṛtīyāsamāsārtheti. iha
`pūrvasadṛśe'ti vihitaḥ samāso gṛhrate, pratipadoktatvāt. na tu `kartṛkaraṇe' iti
samāsaḥ, tena tvayakā kṛta'mityatra niṣedho na bhavati. `okārasakārabhakārādau supī'ti
vyavasthāpayiṣyamāṇatvādiha supaṣṭeḥ prāgakac.
Tattvabodhinī2: tṛtīyāsamāse 186, 1.1.29 tṛtīyāsamāse. atra "vibhāṣā diksamāse" ityata See More
tṛtīyāsamāse 186, 1.1.29 tṛtīyāsamāse. atra "vibhāṣā diksamāse" ityataḥ samāsa ityanuvartamāne punaḥ samāsagrahaṇaṃ gauṇārthasyāpi saṅgrahārthamityabhipretyāha--tṛtīyāsamāsārtheti. iha "pūrvasadṛśe"ti vihitaḥ samāso gṛhrate, pratipadoktatvāt. na tu "kartṛkaraṇe" iti samāsaḥ, tena tvayakā kṛta"mityatra niṣedho na bhavati. "okārasakārabhakārādau supī"ti vyavasthāpayiṣyamāṇatvādiha supaṣṭeḥ prāgakac.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents