budh बुध्
Definition: बुध् 1 U., Ā. (बोधति-ते, बुध्यते, बुद्ध) 1 To know, understand, comprehend; क्रमादमुं नारद इत्यबोधि सः Śi.1. 3;9.24; नाबुद्ध कल्पद्रुमतां विहाय जातं तमात्मन्यसिपत्रवृक्षम् R.14.48; यदि बुध्यते हरिशिशुः स्तनंधयः Bv.1.53. -2 To perceive, notice, recognise, mark; हिरण्मयं हंसमबोधि नैषधः N.1.117; अपि लङ्घितमध्वानं बुबुधे न बुधोपमः R.1.47;12.39. -3 To deem, regard, consider, esteem &c. -4 To heed, attend to. -5 To think, reflect. -6 To wake up, awake, rise from sleep; दददपि गिरमन्तर्बुध्यते नो मनुष्यः Śi.11.4; ते च प्रापुरुदन्वन्तं बुबुधे चादिपूरुषः R.1.6. -7 To regain consciousness, to come to one's senses; शनैरबोधि सुग्रीवः सो$लुञ्चीत्कर्णनासिकम् Bk.15.57. -8 To advise, admonish. -Caus. (बोधयति-ते) 1 To cause to know, make known, inform, acquaint with. -2 To teach, communicate, impart. -3 To advice, admonish; बोधयन्तं हिताहितम् Bk. 8.82; मच्चिता मद्गतप्राणा बोधयन्तः परस्परम् Bg.1.9. -4 To revive, restore to life, bring to senses or consciousness. -5 To remind, put in mind of; स्मरिष्यति त्वां न स बोधितो$पि सन् Ś.4.1. -6 To wake up, rouse, excite (fig.); अकाले बोधितो भ्रात्रा R.12.81;5.75. -7 To revive the scent (of a perfume). -8 To cause to expand, open; मधुरया मधुबोधितमाधवी Śi.6.2; सविता बोधयति पङ्कजान्येव Ś.5.28. -9 To signify, convey, indicate. -Desid. (बुबु-बो-धिषति-ते, बुभुत्सते) To wish to know &c.
|
|
Dictionary: Apte
Literary Sources:
Synonyms:
Wikipedia: |