| bhūta | भूत p. p. [भू-क्त] 1 Become, being, existing. -2 Produced, formed. -3 Actually being, really happened, true; भूताश्चार्था विरुद्ध्यन्ति देशकालविरोधिताः Rām.5.3.37. -4 Right, proper, fit; अभूतेनापवादेन कीर्तीं निपतितामिव Rām. 5.15.34; भूतार्थव्याहृतिः सा हि न स्तुतिः परमेष्ठिनः R.1.33. -5 Past, gone. -6 Obtained. -7 Mixed or joined with. -8 Being like, similar, (see भू); मग्नां द्विषच्छद्मनि पङ्कभूते Ki.3.39. -तः 1 A son, child. -2 An epithet of Śiva. -3 The fourteenth day of the dark half of a lunar month (also भूता). -4 A great devotee. -5 N. of a priest of the gods. -6 The dark fortnight of a month (कृष्णपक्ष). -7 see भूतगण. -तम् 1 Any being (human, divine or even inanimate); इत्थं रतेः किमपि भूतमदृश्यरूपं मन्दीचकार मरणव्यवसायबुद्धिम् Ku.4.45; Pt.2. 87. -2 A living being, an animal, a creature; क्षरः सर्वाणि भूतानि कूटस्थो$क्षर उच्यते Bg.15.16; भूतेषु किं च करुणां बहुली- करोति Bv.1.122; U.4.6. -3 A spirit, ghost, an imp, a devil (m. also in these senses); ततो रक्षां महातेजः कुरु भूतविनाशिनीम् Rām.7.66.3. -4 An element; (they are five, i. e. पृथ्वी, अप्, तेजस्, वायु, and आकाश); तं वेधा विदधे नूनं महाभूतसमाधिना R.1.29. -5 An actual occurrence, a fact, a matter of fact. -6 The past, past time. -7 The world. -8 Well-being, welfare. -9 A symbolical expression for the number 'five'. -1 Fitness, propriety. -Comp. -अनुकम्पा compassion for all beings; भूतानुकम्पा तव चेत् R.2.48. -अनुवादः a mention of established facts, a variety of अर्थवाद (q. v.); भूतानुवादमात्रमनर्थकम् ŚB. on MS.1.2.4. -अन्तकः the god of death, Yama. -अभिषङ्गः possession by evil spirits. -अरिः Asa Fœtida. -अर्थः 1 the fact, real fact, true state, truth, reality; आर्ये कथयामि ते भूतार्थम् Ś.1; भूतार्थशोभाह्नियमाणनेत्रा Ku.7.13; कः श्रद्धास्यति भूतार्थं सर्वो मां तुलयिष्यति Mk.3.24. -2 an element of life. ˚कथनम्, ˚व्याहृतिः f. a statement of facts; भूतार्थव्याहृतिः सा हि न स्तुतिः परमेष्ठिनः R.1.33. -अवमानिन् m. despiser of all; भूतावमानी हैहयश्चार्जुनः Kau. A.1.6. -आत्मक a. consisting or composed of the elements. -आत्मन् 1 one whose soul is purified. -2 composed of the five elements (as the body); cf. Ms.12.12. (-m.) 1 the individual (as opposed to the Supreme Soul); विद्यातपोभ्यां भूतात्मा बुद्धिर्ज्ञानेन शुद्ध्यति Ms.5.19; विधमिष्यति ते देहे भूतात्मानं चिरोषितम् Rām.6.59. 55. -2 an epithet of Brahman. -3 of Śiva. -4 of Viṣṇu; भूतात्मा भूतभावनः V. Sah. -5 an elementary substance. -6 the body. -7 war, conflict. -8 the elementary or vital principle. -9 a soul which clings to the elements, a carnal mind; भूतात्मनस्तपोविद्ये बुद्धेर्ज्ञानं विशोधनम् Y.3.34. -आदिः 1 the Supreme Spirit. -2 an epithet of Ahaṁkāra (in Sāṅkhya phil.). -आर्त a. possessed by a devil. -आवासः 1 the body. -2 an epithet of &Scute;iva. -3 of Viṣṇu; वसन्ति त्वयि भूतानि भूतावासस्ततो हरिः Hariv. -आविष्ट a. possessed by a devil or evil spirit. -आवेशः demoniac possession. -इज्यम्, -इज्या making oblations to the Bhūtas. -इन्द्रियजयिन् m. a kind of ascetic. -इष्टा the fourteenth day of a lunar fortnight. -ईशः
1 an epithet of Brahman. -2 of Viṣṇu. -3 of Śiva; भूतेशस्य भुजङ्गवल्लिवलयस्रङ्नद्धजूटा जटाः Māl.1.2; भूतेशप्रीति- हेतोः Udb. -ईश्वरः an epithet of Śiva; भूयः स भूतेश्वर- पार्श्ववर्ती R.2.46. -उन्मादः demoniac possession. -उपदेशः a reference to past things or such as already exist. -उपसृष्ट, -उपहत a. possessed by a devil. -ओदनः a dish of rice (eaten to counteract the influence of demons). -कर्तृ, -कृत् m. an epithet of Brahman; सर्वलोकप्रभुर्ब्रह्मा भूतकर्तृ तथर्षयः Rām.2.25.25; ततस्थानाह भूत- कृत् 7.4.12. -कला f. a power which produces the five elements; धरादिपञ्चभूतानां निवृत्त्याद्याः कलाः स्मृताः Śāradātilakam. -कालः 1 past time. -2 (in gram.) the past or preterite time. -केशी the holy basil. -कोटिः absolute non-entity; Bhddh. -क्रान्तिः f. possession by a devil. -गणः 1 the collection of created beings. -2 the whole class of spirits or devils; प्रेतान् भूतागणांश्चान्ये यजन्ते तामसा जनाः Bg.17.4. -गत्या truthfully; तदखिलमिह भूतं भूतगत्या ...... अभिलषति स्म N.9.159. -गुणः a quality of the elements; शब्दस्पर्शरूपरसगन्धा भूतगुणाः स्मृताः Śāradātilakam. -ग्रस्त possessed by a devil. -ग्रामः 1 the whole multitude or aggregate of living beings; U.7; भूतग्रामः स एवायं भूत्वा भूत्वा प्रलीयते Bg.8.19. -2 a multitude of spirits. -3 the body. -घ्नः 1 a kind of birch tree. -2 a camel. -3 garlic. (-घ्नी) the holy basil. -चतुर्दशी the fourteenth day of the dark half of Kārtika. -चारिन् m. an epithet of Śiva. -चिन्तकः = स्वभाववादिन् q. v.; दैवमित्यपरे विप्राः स्वभावं भूतचिन्तकाः Mb.12.232.19. -चिन्तनिकः an adherent to the doctrine that the mind or intellect is produced from material elements. -चिन्ता an enquiry into the elements, investigation into their nature. -चैतन्यम् intellectuality of matter. -जननी the mother of all beings. -जयः victory over the elements. -तन्त्रम् the doctrine of spirits. -तन्मात्रम् a subtle element. -दया compassion towards all beings, universal benevolence. -द्रुमः Cordia Latifolia (Mar. भोंकर). -द्रुह्, -ध्रुक् a. injurious, malicious. -धरा, -धात्री, -धारिणी the earth. -धात्री sleep. -नाथः an epithet of Śiva; तद् भूतनाथानुग नार्हसि त्वम् R.2.58. -नायिका an epithet of Durgā. -नाशनः 1 the marking-nut plant. -2 mustard. -3 pepper. (-नम्) 1 Asa Fœtida. -2 a bead used for rosaries (रुद्राक्ष). -निचयः the body. -पक्षः the dark fortnight. -पतिः 1 an epithet of Śiva; ध्यानास्पदं भूतपतेर्विवश Ku.3.43,74. -2 of Agni. -3 the sacred basil. -4 the sky; ज्वलसि यन्निशि भूतपतिं श्रितः N.4.55. -पत्री the holy basil. -पालः the guardian of living beings. -पूर्णिमा the day of fullmoon in the month of Āśvina. -पूर्वम् ind. formerly. a. 1 former, ancient, old; पश्यामि च जनस्थानं भूतपूर्वखरा- लयम् U.2.17. -2 deceased. -प्रकृतिः f. the origin of all beings; यामाहुः सर्वभूतप्रकृतिरिति Ś.1.1 (v. l.). -बलिः = भूतयज्ञ q. v. -ब्रह्मन् m. a low Brāhmaṇa who maintains himself with the offerings made to an idol; see देवल. -भर्तृ a. sustaining all beings; भूतभर्तृ च तज्ज्ञेयं ग्रसिष्णु प्रभविष्णु च Bg.13.16. -m. an epithet of Śiva. -भव a. existing in all beings. -भव्यम् past and future. -भावनः 1 an epithet of Brahman. -2 of Viṣṇu. -भाविन् a. 1 creating living beings. -भाषा, -भाषितम् the language of devils. -भृत् a. sustaining the elements or creatures; भूतभृन्न च भूतस्थो ममात्मा भूतभावनः Bg.9.5. -भौतिक a. consisting of the elements. -महेश्वरः an epithet of Śiva. -मातृ f. an epithet of Gaurī. -मातृका the earth. -मात्रम्, -त्रा the rudiment of an element. -मात्रा f. pl. the coarse and subtile elements; तास्वेव भूतमात्रासु प्रलीयन्ते विभागशः Ms.12.17. -यज्ञः an oblation or offering to all created beings, one of the five daily Yajñas to be performed by a householder. -योनिः the origin of all created beings. -रयाः a. a class of gods under the 5th Manu; Bhāg. -राज् m. an epithet of Śiva. -लिपिः a particular magic formula. -वर्गः the whole class of spirits. -वादिन् a. telling the real fact or truth. -वासः the Bibhītaka tree. -वाहनः an epithet of Śiva. -विक्रिया 1 epilepsy. -2 possession by a devil. -विज्ञान, -विद्या demonology (भूतविद्या); Ch. Up.7.1.2. -विनायकः a leader of evil beings; Bhāg. -विभुः a king; शाहभूविभुः Śāhendra. 2.93. -वृक्षः the Bibhītaka tree. -वेशी a white flowering Vitex Negundo (Mar. निर्गुडी). -शुद्धिः f. purification of the elements (of the body). -संसारः 1 the world of mortals. -2 the course of existence; घोरे$स्मिन् भूतसंसारे नित्यं सततयायिनि Ms.1.5. -संघः the totality of beings or of the elements. -संचारः demoniac possession. -संचारिन् m. a forest conflagration. -संप्लवः universal deluge or destruction; आभूतसंप्लवस्थानममृतत्वं हि भाषते. -समागमः the meeting of mortals; यथा काष्ठं च ... समेत्य च व्यपेयातां तद्वद् भूतसमागमः Mb.12.28.36. -सर्गः 1 the creation of the world, the class or order of created beings. -2 creation of the elements. -साक्षिन् m. 'allseeing', an eye-witness of created beings. -साधनी the earth. -सूक्ष्मम् a subtle element. -सृज् m. an epithet of Brahman; बहुधा गतां जगति भूतसृजा कमनीयतां समभिहृत्य पुरा Ki.6.42. -सृष्टिः f. 1 the illusion effected by the power of Bhūtas. -2 the whole class of Bhūtas taken collectively. -स्थानम् 1 the abode of living beings. -2 the abode of demons. -हत्या destruction of living beings. -हन्त्री a species of Dūrvā grass. -हरः bdellium. -हासः a kind of fever. |
Feedback
icon to enable a popup keybord and you can toggle between देवनागरी and IAST characters. If you want a system software for typing easily in देवनागरी or IAST you can download our software called SanskritWriter