Go to kirātatikta.

Go to kirātatikta.

Plant jequitiry, rosary pea, Abrus precatorius.

Go to kirātatikta.

Plant chireta, whole plant of Swertia chirata; Andrographis paniculata is used in southeastern India as kirātatikta.

Plant leaves of heart-leaved moonseed guḍūci, neem nimba, vasaka vāsā, febrifuge plant kanṭakāri, wild snake gourd paṭola (kantakari, guduci, sunthi, kiratatikta, puṣkaramūla is another set).

bitter taste.

Go to kaṭuka.

1. loosing weight due to excessive intake of kaṭu, tikta, kaṣāya food; 2. angry.

nimbaḥ, ariṣṭaḥ, sarvatobhadraḥ, hiṅguniryāsaḥ, mālakaḥ, picumardaḥ, arkapādapaḥ, kaiṭaryaḥ, varatvacaḥ, chardighnaḥ, prabhadraḥ, pāribhadrakaḥ, kākaphalaḥ, kīreṣṭaḥ, netā, sumanāḥ, viśīrṇaparṇaḥ, yavaneṣṭaḥ, pītasārakaḥ, śītaḥ, picumandaḥ, tiktakaḥ, kīkaṭaḥ, śūkamālakaḥ   

vṛkṣaviśeṣaḥ asya guṇāḥ tiktatvaśītatvakaphavraṇakrimivamiśophaśāntikāritvādayaḥ।

nimbaḥ atīva upayogī vṛkṣaḥ asti।

atitikta   

yaḥ atīva tiktaḥ asti।

saḥ vyādhinirmūlanārthe atitiktaṃ bheṣajaṃ pibati।

pittam, māyuḥ, palajvalaḥ, tejaḥ, tiktadhātuḥ, uṣmā, agniḥ, analaḥ, śāṇḍilīputraḥ   

śarīrasthadhātuviśeṣaḥ yaḥ pittāśaye jāyate tathā ca yaḥ pacanakriyāyāṃ sāhāyyaṃ karoti।

pittaṃ annasya pacanakriyāyāṃ sahāyakam।

nimbaphalam, ariṣṭaphalam, hiṅguniryāsaphalam, mālakaphalam, picumardaphalam, arkapādapaphalam, kaiṭaryaphalam, chardighnaphalam, prabhadraphalam, pāribhadrakaphalam, kākaphalam, kīreṣṭaphalam, netāphalam, viśīrṇaparṇaphalam, yavaneṣṭaphalam, pītasārakaphalam, śītaphalam, picumandaphalam, tiktakaphalam, kīkaṭaphalam, śūkamālakaphalam   

nimbasya phalam।

nimbaphalaṃ bheṣajanirmāṇe upayujyate।

yaṣṭimadhu, yaṣṭidhukā, madhuyaṣṭikā, madhukam, madhūlī, klītakam, yaṣṭikaḥ, tiktaparvā   

miṣṭamūlaviśeṣaḥ-asya guṇāḥ madhuratva-kiñmitiktatva-śītalādayaḥ।

cyavanaprāśe yaṣṭimadhu upayujyate।

tikta   

rasaviśeṣaḥ yaḥ ugraḥ tathā ca apriyaḥ asti।

kuṭajaḥ tiktaḥ asti।

khadiraḥ, gāyatrī, bālatanayaḥ, dantadhāvanaḥ, tiktasāraḥ, kaṇṭakīdrumaḥ, bālapatraḥ, khadyapatrī, kṣitikṣamaḥ, suśalyaḥ, vakrakaṇṭaḥ, yajñāṅgaḥ, jihvāśalyaḥ, kaṇṭī, sāradrumaḥ, kuṣṭhāriḥ, bahusāraḥ, medhyaḥ, bālaputraḥ, raktasāraḥ, karkaṭī, jihvaśalyaḥ, kuṣṭhahṛt, bālapatrakam, yūpadrumaḥ, kṣamā   

varvūrajātīyaḥ vṛkṣaḥ।

khadirāt arkaḥ niṣkāsayanti।

bhūnimbaḥ, kirātatiktaḥ, anāryatiktaḥ, bhūtikam, kairātaḥ, rāmasenakaḥ, haimaḥ, kāṇḍatiktaḥ, kirātakaḥ, kaṭutiktaḥ   

parvatapradeśeṣu prāpyamāṇaḥ auṣadhīyakṣupaḥ yaḥ ekavarṣīyaḥ vā dvivarṣīyaḥ vā bhavati, yasya unnatiḥ dvyaṅgulādārabhya caturaṅgulaparyantaṃ ca bhavati।

bhūnimbasya mūlarūpaṃ nepāladeśe prāpyate।

pippalī, kṛṣṇā, upakulyā, vaidehī, māgadhī, capalā, kaṇā, uṣaṇā, śauṇḍī, kolā, ūṣaṇā, pippaliḥ, kṛkalā, kaṭubījā, koraṅgī, tiktataṇḍulā, śyāmā, dantaphalā, magadhodbhavā   

ekā latā yasya kalikā tūtasya ākāravat bhavati।

pippalī auṣadhasya rūpeṇa upayujyate।

kaṭutiktakaḥ   

bhaṅgāyāḥ jāteḥ laghuḥ kṣupaviśeṣaḥ।

kṛṣakaḥ kṣetre kaṭutiktakam unmūlayati।

kuṭajaḥ, śakraḥ, vatsakaḥ, girimallikā, kauṭajaḥ, vṛkṣakaḥ, śakraparyāyaḥ, kāhī, kāliṅgaḥ, mallikāpuṣpaḥ, prāvṛṣyaḥ, śatrupādapaḥ, varatiktaḥ, yavaphalaḥ, saṅgrāhī, pāṇḍuradrumaḥ, prāvṛṣeṇyaḥ, mahāgandhaḥ, pāṇḍaraḥ   

vanyavṛkṣaḥ।

asmin vane kuṭajasya ādhikyaṃ vartate।

kaṭutiktam   

kaṭoḥ tiktasya ca samāhāraḥ।

mātrā adya kaṭutiktāyāḥ indravāruṇikāyāḥ śākaṃ nirmitam।

tiktam   

vaidyakaśāstre vartamāneṣu ṣaḍraseṣu ekaḥ।

kasmai api tiktaṃ na rocate।

kaṭabhī, analaprabhā, kukundanī, pārāpatapadī, pītatailā, kanakaprabhā, gīrlatā, jyotirlatā, jyotiṣkā, tejasvinī, tejohvā, tiktakā, niphalā, paṇyā, pārāvatapadī, piṇyā, pūtitailā, bahurasā, lagaṇā, nagaṇā, latā, latāpuṭakī, lavaṇakiṃśukā, śleṣmaghnī, sārasvatī, supiṅgalā, sphuṭaraṅgiṇī, sphuṭavalkalī, sumedhā, suvarṇalatā, suvegā, svarṇalatā, dīptaḥ, lavaṇaḥ, śṛṅgī, nagnaḥ   

kṣupaviśeṣaḥ ।

kaṭabhyāḥ varṇanaṃ suśrutena kṛtam

kairātam, bhūnimbaḥ, kirātaḥ, anāryatiktaḥ, kāṇḍatiktakaḥ, kirātakaḥ, ciratiktaḥ, cirātitiktaḥ, tiktakaḥ, sutktakaḥ kaṭutiktakaḥ, rāmasenakaḥ   

ekaḥ kṣupaḥ yasya guṇāḥ vāyuvṛddhikāritvaṃ rūkṣatvaṃ kaphapittajvaranāśitvaṃ ca ।

kairātasya ullekhaḥ kośe vartate

tiktaḥ   

ekaḥ bheṣajīyaḥ kṣupaḥ ।

tiktasya ullekhaḥ kośe vartate